O potrzebie przynależności do grupy bardzo dosadnie przypomniała nam pandemia, która uwypukliła potrzebę i znaczenie więzi z innymi. Wiele osób straciło dostęp do kultury, edukacji czy usług medycznych, które przeniosły się do sieci. Jednak najbardziej dotkliwe było odcięcie od kontaktu z bliskimi.

Liczne badania dowodzą, że ich brak więzi z innymi ma na nas negatywny wpływ. Julianne Holt-Lunstad, profesorka psychologii na Uniwersytecie Brigham Young w USA, tłumaczyła w rozmowie z “Wysokimi Obcasami”, że posiadanie słabych albo żadnych więzi jest groźniejsze dla zdrowia niż otyłość, brak aktywności fizycznej czy zanieczyszczenie powietrza. Jest porównywalne z wypalaniem 15 papierosów dziennie. Człowiek jest istotą społeczną, która najlepiej funkcjonuje, gdy jest w grupie. W pojedynkę nie jest w stanie zrealizować wszystkich funkcji, do których został stworzony, bo część z nich realizuje się na poziomie grupy. Dopiero wtedy możemy mówić o wykształceniu się umiejętności społecznych, dzięki którym możemy tworzyć wspólnotę. Zatem przynależność jest kluczowa, żeby móc w pełni wykorzystywać nasze potencjały. Poczucie tożsamości, wsparcia i identyfikacji jest budowane w grupie, w której nie tylko czerpiemy od innych, lecz także wpływamy na siebie nawzajem i konfrontujemy informacje, które przyswajamy. Jednak sama przynależność do grupy, np. pracowników i pracownic firmy, nie sprawi, że wytworzy się więź między jej członkami. Grupa wymaga identyfikacji i poczucia przynależności, a to co ją spaja, to wspólne wartości, wokół których może się zjednoczyć. 

Świadomość przynależności do grupy w życiu prywatnym, a w szczególności w miejscu pracy, wpływa bezpośrednio na nasze zaangażowanie. Raport Deloitte’a wskazuje, że pracodawcy, którzy budują tego typu kulturę organizacyjną, mają dwukrotnie większą szansę osiągnięcia wyznaczonych celów finansowych, trzykrotnie większą szansę odniesienia sukcesu i sześciokrotnie większą szansę na wdrożenie nowych rozwiązań. Co więcej, szansa na osiągnięcie lepszych efektów biznesowych wzrasta aż ośmiokrotnie. Jednak o ile w życiu prywatnym możemy decydować, z kim spędzamy czas, o tyle w pracy jesteśmy w pewien sposób pozbawieni tej możliwości. W biurach spotykamy się z osobami z różnym bagażem doświadczeń kulturowych czy społecznych, dlatego tak ważne jest porozumienie na poziomie wartości. 

Polski sektor nowoczesnych usług biznesowych jest jednym z najbardziej różnorodnych pod względem osób zatrudnionych. Z najnowszego raportu ABSL „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce 2023” wynika, że aż 93 proc. działających centrów usług dla biznesu zatrudnia obcokrajowców. Nietrudno się domyślić, że to Ukraina jest najczęściej wskazywanym krajem pochodzenia obcokrajowców w centrach usług biznesowych w Polsce. Zaraz po nich są osoby pochodzące z Włoch i Indii. Udział kobiet w ogólnym zatrudnieniu w sektorze usług biznesowych wynosi 53 proc. W przypadku stanowisk kierowniczych na poziomie osoby zarządzającej zespołem udział kobiet wynosi 43 proc, a w przypadku kierownictwa wyższego szczebla – 32 proc. Jak tłumaczą autorzy i autorki, poziomy te są znacznie wyższe niż w innych obszarach polskiej gospodarki i utrzymują się na podobnym poziomie w ciągu ostatnich lat. 

Temat różnorodności i inkluzywności mocno rezonuje w zbiorowej świadomości, a niedawne przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych amerykańskiej profesorce Claudii Goldin za pogłębienie wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy, tylko podkreśla, że idziemy w dobrą stronę. Podobnie jest z wykluczeniem cyfrowym, o którym mamy świadomość, że istnieje, staramy radzić sobie z nim, jednak nadal mamy wiele do zrobienia w tym temacie. 

Wykluczenie cyfrowe, rozumiane jako niekorzystanie z internetu z powodu braku umiejętności, sprzętu, potrzeby czy pieniędzy, dotyczyło w 2020 r. w Polsce aż 3,8 mln osób. Takie nierówności w dostępie do internetu oraz w rozwoju umiejętności cyfrowych, a także różna motywacja do korzystania z sieci prowadzą w dłuższej perspektywie do różnicowania się szans życiowych od edukacji począwszy, przez pracę, aż po konsumpcję. A znaczenie usług cyfrowych w życiu społecznym i gospodarczym przecież stale rośnie. Znacznie przyczyniła się do tego pandemia, przez którą coraz więcej korzystaliśmy z internetu i nowych technologii, zarówno do spędzania wolnego czasu, jak i do pracy oraz zdobywania nowych umiejętności. Jednak ta ekspresowa konieczność transformacji cyfrowej znacząco uwypukliła braku równych szans związanych z dostępem do usług cyfrowych, a te nierówności występują na różnych poziomach i przyczyniają się do wykluczenia.

Stąd zaczęły powstawać społeczne inicjatywy mające na celu stworzenie odpowiednich warunków, by wszyscy mogli wnieść wkład w świat cyfrowy i czerpać z niego korzyści. W kwestii wyrównywania różnic społecznych działają między innymi unijne instytucje. Jedną z potrzebniejszych inicjatyw Unii Europejskiej było podjęcie działań na rzecz promowania wielojęzyczności w internecie. Program „Łącząc Europę”, który obejmuje narzędzie do tłumaczeń, zapewnia wielojęzyczne wsparcie dla usług cyfrowych i administracji publicznej w całej UE. 

Jednak to nie tylko gracze instytucjonalni walczą o inkluzywność cyfrową. Trwają także oddolne działania, które mają nie mniejsze znaczenie. Jednym z takich przedsięwzięć jest EmpowerU, program edukacyjny prowadzony przez firmę SoftServe, specjalizującą się w usługach doradczych w zakresie rozwoju oprogramowania i technologii. Celem projektu jest ułatwienie osobom – szczególnie między innymi tym z niepełnosprawnością, które często narażone są na wykluczenie i dyskryminację – szansy na rozwój zawodowy w branży IT. A jako że technologia pozwala na przełamywanie barier i ograniczeń, sektor IT to dobre miejsce dla osób z niepełnosprawnością.

SoftServe początkowo wdrożył program w Meksyku, Kolumbii, Polsce, Ukrainie, Rumunii i Bułgarii. W planach ma już kolejną, drugą edycję programu dla samotnych matek, młodzieży z domów dziecka oraz uchodźców.

EmpowerU mogą zgłosić się również seniorzy jako zagrożona wykluczeniem społecznym.

Wyrównanie szans kobiet i mężczyzn jest nie tylko szansą dla firm, ale i gospodarki. Według szacunków wyliczeń European Institute for Gender Equality (EIGE), wyrównanie szans płci w perspektywie do 2050 roku dałoby w Unii Europejskiej 10,5 mln dodatkowych miejsc pracy i wzrost PKB o 4-10 proc. O wyrównywaniu szans kobiet pomyślała już firma Capgemini Polska, które od pięciu lat organizuje IT Girls rEvolution Academy (ITGrA). Wyrosły jako oddolna inicjatywa i jeden z projektów Programu Grantowego „Inwestujemy w dobre pomysły” , w tym roku realizowany jako program z głównego portfolio CSR, ITGrA pokazuje uczennicom szkół średnich że wbrew stereotypom, obszar nowych technologii jest dostępny i otwarty również dla nich.

Według Światowego Forum Ekonomicznego, osiągnięcie ogólnej równości płci zajmie światu kolejne 132 lata, ale jak zaznacza w raporcie “Global Gender Gap Report 2023” Saadia Zahidi, dyrektorka zarządzająca Światowego Forum Ekonomicznego, przyspieszenie postępu w kierunku parytetu płci przyniesie korzyści gospodarkom i społeczeństwom, ożywiając wzrost gospodarczy, pobudzając innowacje i zwiększając odporność.

Mówiąc o inkluzywności, bardzo często zwracamy uwagę na kobiety, osoby o odmiennej orientacji czy z niepełnosprawnością. Zapominamy jednak, że równie istotna jest inkluzywność wiekowa. A to głównie ze względu na fakt, że pierwszy raz w historii w jednym miejscu pracy znajduje się aż pięć pokoleń, które muszą znaleźć wspólny mianownik.

Agnieszka Szer-Andrzejczak, Head of Marketing & Communications, liderka różnorodności i inkluzywności w warszawskim biurze Boston Consulting Group, tłumaczy, że ostatnie badania BCG wykazały między innymi, że w Polsce mamy coraz większy problem z ageizmem. – Żeby osiągnąć sukces zawodowy, ludzie chcą się odmładzać. Nie są pewni, czy ich doświadczenie zostanie docenione. Szczególnie w tak pędzącym w dziedzinie technologii świecie, z coraz większym znaczeniem sztucznej inteligencji. Wiek będzie bardziej widocznym problemem i wyzwaniem dla wielu organizacji, bo europejskie społeczeństwa są starzejące się – zaznaczyła Szer-Andrzejczak w rozmowie z Vogue Polska. 

Wolontariusze i wolontariuszki z Capgemini Polska zaopiekowali potrzeby osób senioralnych poprzez zorganizowanie dyżurów informatycznych, sesji poświęconych obsłudze smartfonów, poczty elektronicznej i innym umiejętnościom cyfrowym oraz  międzypokoleniowych spotkań wokół poezji Wisławy Szymborskiej. W przygotowaniu jest poradnik dotyczący bezpieczeństwa w sieci, dedykowany osobom 50+. 

EmpowerU realizowanego przez SoftServe mogą zgłosić się również seniorzy jako zagrożona wykluczeniem społecznym.