Czy warto zmienić procesor na najnowszy? Zmodernizowałem komputer do gier i opadła mi szczęka
Sądzisz, że nadeszła pora na modernizację sprzętu? Na przykład zmianę płyty głównej z podstawką AMD AM4 i pamięciami DDR4, na AM5 z pamięciami DDR5? Do tego oczywiście dochodzi zmiana procesora. Jak to wpłynie na wyniki w grach?
W naszej platformie testowej, na której testowaliśmy w grach najnowsze karty graficzne, znajdował się do tej pory procesor AMD Ryzen 7 5800X3D. Jest to wciąż jeden z ciekawszych procesorów dla graczy, bowiem dodatkowa pamięć L3 pozwala znacząco przyśpieszyć działania gier.
Dodatkowo zarówno płyty AM4, jak i pamięci DDR4 można kupić w bardzo atrakcyjnych cenach - biorąc pod uwagę również to, że w przypadku procesorów X3D pamięć RAM ma mniejszy wpływ na wydajność (bo więcej danych mieści się w cache CPU), a i wyciśnięcie na 5800X3D taktowania RAM powyżej 3700 MHz to niezły wyczyn. A zestawy RAM DDR4 3600 MHz kosztują obecnie grosze.
Przyszła jednak pora na zmiany - platforma AMD AM4 musi ustąpić AM5, pamięć RAM DDR4 pamięci DDR5, a procesor Ryzen 7 5800X3D jego młodszemu bratu, czyli modelowi Ryzen 7 7800X3D.
Kiedy mocny procesor przydaje się w grach? Pomijając stosunkowo nieliczne produkcje mocno obciążające CPU, wydajny procesor przyda się w przypadku, gdy jesteś posiadaczem monitora o wysokim odświeżaniu i chcesz się cieszyć wysokim fps. Chcesz trzymać stałe 144 czy 240 klatki na sekundę w grach? Mocna karta graficzna to nie wszystko, potrzebny jest jeszcze odpowiednio wydajny CPU.
Czy jest sens zmieniać procesor Ryzen 7 5800X3D na Ryzen 7 7800XD? Sprawdzam wydajność w grach przy użyciu karty GeForce RTX 4090.
Przeczytaj inne artykuły o procesorach:
Zmieniłem platformę z AM4 DDR4 na AMD AM5 z pamięciami DDR5 - wjechał też nowy procesor X3D
Sprawdzam jak zmiana procesora z Ryzen 7 5800X3D (AM4) na Ryzen 7 7800X3D (AM5) wpłynęła na działanie gier. W odróżnieniu od platformy Intela w przypadku AMD AM4 można stosować wyłącznie pamięci DDR4, natomiast w przypadku AM5 wyłącznie pamięci DDR5. Nie da się więc bezpośrednio sprawdzić wzrostu wydajności po zmianie RAM na jednym procesorze (aktualne procesory Intela mają zarówno kontrolery DDR4, jak i DDR5).
Chwila, ale dlaczego nie wybrałem rozwiązania konkurencji? Bo topowe procesory Core i9 13-tej generacji pomimo tego, że czasami potrafią wycisnąć nieco lepsze wyniki w grach, to płacą za to znacznie wyższym poborem energii i temperaturami. Dla wielu użytkowników może nie mieć to znaczenia, bo zależy im wyłącznie na wydajności, ale ja nie mam zamiaru ani bić rekordów w 3D Marku, ani w poborze prądu.
AMD AM5 - co trzeba wiedzieć o konfiguracji?
- Po pierwsze, jeśli zmieniacie platformę na AM5 to wiedźcie, że płyta "wstaje" znacznie dłużej niż w przypadku AM4. Jeśli się nie jest na to przygotowanym, można ulec wrażeniu, że komputer nie chce się uruchomić, np. z powodu problemów z pamięcią RAM. Jeśli dobrze kojarzę, zaimplementowano już pierwsze poprawki przyśpieszające inicjację płyt AM5 i jeśli przyniosło to jakieś wyniki, to nie chcę wiedzieć, jak wyglądało to na początku.
W przypadku płyt ASUS w ustawieniach UEFI BIOS znajdziemy również opcję Core Flex, gdzie znajdują się profile dedykowane procesorom X3D. Ich przełączenie z trybu Auto na Enabled (a to często nie jest równoznaczne, jak choćby w przypadku Precision Boost Overdrive) w żaden sposób nie wpłynęło na uzyskane przez nas wyniki, ale warto wspomnieć, że taka opcja jest.
- Po drugie trzeba wiedzieć, że platforma AMD AM5 przez dłuższy czas miała problem z obsługą naprawdę wysoko taktowanych pamięci DDR5, a w trybie synchronicznym maksymalnym taktowaniem było 6000 MHz. Tu ponownie wjechały poprawki UEFI BIOS i obecnie można sięgnąć ponad 8000 MHz (async) lub 6400 MHz w trybie synchronicznym. Zdecydowałem się na tą drugą opcję, jako, że tryb synchroniczny (uncore/RAM 1:1) zwykle daje najwyższy przyrost wydajności, pomimo niższego taktowania. Czekam na kolejne usprawnienia AM5 w tej materii.
Skoro już jesteśmy przy pamięci RAM, to w nowym komputerze wylądował również zestaw dwóch pamięci Patriot Viper Xtreme 5 (2 x 16 GB) o maksymalnym taktowaniu 7600 MHz (czy też jak to woli: MT/s) przy CL 36-48-48. Na płycie ASUS Prime X670E-Pro pamięci bez problemu działają w trybie asynchronicznym z maksymalnym taktowaniem, ale jak na razie zdecydowałem się na 6400 MHz (CL 32-38-38) w trybie synchronicznym i czekam na możliwość dalszego śrubowania ich osiągów.
Ryzen 7 5800X3D vs Ryzen 7 7800X3D - wydajność w grach
Nie szukałem specjalnie miejsc w grze, które mocniej obciążają procesor. Pomiary, tak jak w przypadku kart graficznych, wykonane były podczas typowej dla danej gry rozgrywki, a więc w przypadkach gdy zwykle najmocniej obciążane jest GPU. Sprzętowi wyjadacze z pewnością zaraz chwycą za widły i pochodnie, ale wyjaśniam, że chciałem właśnie sprawdzić, na jaki minimalny wzrost wydajności mogę liczyć.
Na pierwszy ogień poszła gra Forza Horizon 5. I... nie zanotowałem żadnych zmian w wydajności pomiędzy dwiema platformami (w obu zainstalowana była ta sama karta ASUS TUF GeForce RTX 4090). Ale serio. NIC. Zero. Null. Zarówno na Ryzen 7 5800X3D jak i 7800X3D przy użyciu karty GeForce RTX 4090 można liczyć średnio na 140 fps w 4K, 190 fps w QHD i 220 w FHD (ustawienia maksymalne, włącznie z RT).
Zgodnie z tym co napisałem w tytule, lekko opadła mi szczęka. Sprawdziłem kilkukrotnie ustawienia komputera, jak i przetestowałem CPU w typowych testach wydajnościowych. Wszystko było w normie. Mało tego. Uzyskiwałem nawet wyniki nieco wyższe od tych w innych branżowych portalach (z pewnością pomogła w tym szczypta undervoltingu, jak i mały trik pozwalający coolerom na AM5 działać wydajniej).
Nieco zdezorientowany przystąpiłem do dalszych testów. A tam... wszystko już było w porządku. Zresztą - zobaczcie sami:
W przypadku wymiany procesora na wydajniejszy, im niższa rozdzielczość, z tym większym przyśpieszeniem powinniśmy mieć do czynienia. W praktyce przestarzały silnik Far Cry 6 słabo się skaluje w niższych rozdzielczościach takich jak FHD i nie potrafi wykorzystać pełnego potencjału CPU - stąd też tak małe różnice pomiędzy 2560 x 1440, a 1920 x 1080. Nie spodziewałem się cudów w 4K UHD (bo w wysokich rozdzielczościach wpływ procesora na wydajność jest mniejszy), ale jakieś tam przyśpieszenie jest. Wyniki w QHD (2560 x 1440) są po prostu imponujące, bo dzięki nowemu procesorowi można uzyskać średnio 40 klatek na sekundę więcej. W maksymalnych ustawieniach gry na takiej konfiguracji można się cieszyć pełnym potencjałem monitorów QHD 160 Hz.
Powiedzmy sobie szczerze, że jest bez szaleństw, ale testy wykonałem przed aktualizacją Cyberpunka 2077 do wersji 2.0 (testowa wersja to v1.63), gdzie do głosu dochodzi między innymi oficjalna poprawka dla lepszego wykorzystania wątków w procesorach Ryzen.
Zdążyłem jeszcze w ostatniej chwili wykonać kilka pomiarów i... nie stwierdziłem żadnych zmian wydajności w takiej konfiguracji po ustawieniu Wielowątkowości współbieżnej AMD na włączoną - różnice mieściły się w granicy błędu pomiarowego. Niewątpliwie w niektórych scenariuszach ta opcja powinna przynieść lekki wzrost wydajności.
Ryzen 7 5800X3D kontra 7800X3D - warto wymienić?
W przypadku najszybszych kart graficznych jak GeForce RTX 4090 zmiana procesora na nowszy i szybszy jak najbardziej ma sens. Nie należy się jednak spodziewać wzrostu wydajności w każdym przypadku, co dobitnie pokazały testy w Forza Horizon 5. Wygląda to jednak na anomalię - zwykle dostaniemy cieszący oko wzrost wydajności. Jakiego przyśpieszenia po zmianie procesora na wydajniejszy można się ogólnie spodziewać? Nie ma na to prostej odpowiedzi - wszystko zależy od silnika gry, jej ustawień i wykorzystanej rozdzielczości.
Platforma AM5 jest już na tyle dojrzała, a pamięci DDR5 na tyle tanie, by można było spokojnie na nią przejść. Równocześnie dobrze, że wciąż ewoluuje i wprowadzane są poprawki, umożliwiające choćby wykorzystanie wyżej taktowanych pamięci DDR5.
