Szarża Carrierów w bitwie pod Gazalą. Polacy wzięli 1700 jeńców
Przy użyciu szybkich transporterów opancerzonych Universal Carrier polscy żołnierze przeprowadzili pod koniec 1941 r. brawurową szarżę na pozycje Włochów i Niemców. Atakując w kawaleryjskim stylu przełamali pozycje wroga w północnej Afryce otwierając drogę na Cyrenajkę.
18 listopada 1941 r. rozpoczęła się operacja "Crusader", która odblokowała oblężony Tobruk. Twierdzy bronili także żołnierze polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, która wsławiła się niezwykła odwagą podczas odważnych wypadów na umocnione pozycje wroga.
W nocy z 9 na 10 grudnia 1941 r. oddziały brygady zdobyły w ataku wzgórze Ras el-Medauar, które było kluczową pozycję niemiecką. Polacy brali bezpośredni udział w odblokowaniu Tobruku.
3. baon zdobył wzgórze Ras el-Medauar, 1. baon dokonał wyłomu w pozycjach włoskich w rejonie placówek nieprzyjacielskich "White Knoll". Natarcie sił nowozelandzkich i brytyjskich, otwierających korytarz do twierdzy, wspierały Karpacki Pułk Artylerii oraz Karpacki Dywizjon Przeciwpancerny, zaś Pułk Ułanów Karpackich opanował lotnisko Acroma
- podaje Rafał Dyrcz, w publikacji IPN Polska flaga na Medauarze. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich.
Po odblokowaniu Tobruku Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich została przerzucona pod Gazalę, gdzie weszła w skład XIII Korpusu brytyjskiej 8 Armii.
Tam właśnie doszło do kawaleryjskiej szarży Polaków na transporterach gąsienicowych Universal Carrier.
Transporter opancerzony Universal Carrier
Universal Carrier, znany również jako Bren Gun Carrierto, to koń roboczy Aliantów w II Wojnie Światowej. Dosłownie.
Produkowane w Wielkiej Brytanii pojazdy używane były na wszystkich frontach - w Afryce, na Wschodzie, na Dalekim Wschodzi, w Normalndii. W sumie wyprodukowano ponad 100 tys. egzemplarzy.
Pojazd mógł osiągnąć prędkość 50 km/h na płaskim terenie. Normalnie Universal Carrier miał dwuosobową załogę - dowódcę i kierowcę. Jednak komunikacja była prawie niemożliwa ze względu na głośny hałas silnika.
Tył transportera mógł pomieścić piechotę (trzech żołnierzy), zaopatrzenie, a także moździerze, lekką broń przeciwpancerną i karabiny maszynowe. Carrier mógł też holować lekkie i średnie działa przeciwpancerne.
Dane techniczne:
- Długość: 3,94 m
- Szerokość: 2,11 m
- Wysokość: 1,57 m
- Waga: 4t
- Moc silnika: 100 KM
- Uzbrojenie: karabin maszynowy 7,62 mm, karabin przeciwpancerny 14 mm
- Pancerz: 11 mm (maksymalny)
Polacy szturmują wzgórza
Pod Gazalą naszym żołnierzom przypadło w udziale zajęcie silnie bronionego wzgórza 187 wraz z okolicznymi wzniesieniami. Włosi zamieni ten rejon w ufortyfikowany punkt oporu najeżony bunkrami oraz pozycjami karabinów maszynowych i dział przeciwpancernych. Atak Polaków rozpoczął się 15 grudnia 1941 r.
W błyskawicznym natarciu 1. Batalion zdobył umocnienia ziemne na wzg. 187, a batalionowy pluton carriersów popisał się iście kawaleryjską szarżą atakując włoską obronę na wzg. 178. Wzięto przy tym do niewoli ponad 300 jeńców z Dyw. Piechoty "Pavia"
- opisuje Krzysztof Piotrowski w książce Od Tobruku do Bolonii – zarys do studium polsko-włoskich działań wojennych.
To jednak nie wszystko. Już 16 grudnia na wzgórzu 187 Polacy odparli silny kontratak 7. pułku bersalierów z Dywizji "Trento", a polska piechota wsparta carriersami zdobyła umocnione wzgórze 183.
Bitwa pod Gazalą. Tak wyglądał polski atak
Atmosferę tego ataku doskonale oddaje opis z książki "Karpatczycy pod Gazalą" z historycznego cyklu wydawniczego Biblioteka Żółtego Tygrysa:
Rozpętał się huragan ognia. Z zamaskowanych stanowisk lecą pomarańczowe kule - to znak, że strzelają w nas działka przeciwpancerne Breda.
Kapitan wie, że nie ma chwili do stracenia. Wydaje rozkaz: Naprzód! W huku wystrzałów i warkocie silników dowódca plutonu krzyczy: Pełny gaz! Pełny gaz! Nikt go nie słyszy, ale wszyscy kierowcy wiedzą, że od prędkości, jaką zdołają osiągnąć, zależy ich życie.
Carriery mkną wzdłuż grzbietu, niemal ocierają się o wielkie kamienie, ale nie zwalniają ani na chwilę. Włosi są zaskoczeni. Wprawdzie strzelają do pędzących pojazdów, ale ich ogień jest niecelny. Wreszcie polskie wozy docierają do przedniego skraju pozycji wroga.
Lecą granaty, plują ogniem kaemy. Carriery krążą po polu bitwy ostrzeliwując włoskie gniazda oporu. Wreszcie po dwudziestu minutach walki maszyna kapitana Klisia przebija się przez umocnienia i osiąga wzgórze 183. Transporter hamuje obok wielkiego schronu, z którego sieją ogniem karabiny maszynowe. Kapitan daje znak, by załoga jego wozu przerwała ogień.
Włosi już nie strzelają. Ze schronu wysuwa się biała płachta. Obrońcy sąsiednich gniazd podnoszą ręce do góry. Jest ich wielu, bardzo wielu.
W sumie w tym ataku polskiego 2. batalionu do niewoli wzięto około 600 włoskich jeńców w tym dowódcę pułku, a także kilkudziesięciu jeńców z niemieckiej 21. Dywizji Pancernej.
Zwycięstwo Brygady Karpackiej dorównywało jej osiągnięciom w obronie Tobruku. Pod Gazalą wzięto do niewoli 59 oficerów i 1634 żołnierzy. Zdobyto dużą ilość sprzętu, m.in. czołgi i ciężkie działa włoskie. Straty Brygady wyniosły 23 zabitych, 96 rannych i sześciu zaginionych. Bitwa o Gazalę w grudniu 1941 r. była pierwszym pełnym zwycięstwem polskiej formacji od września 1939 r.
- podsumował Rafał Dyrcz.
Na zdjęciu głównym: Transportery Universal Carrier Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich na drodze na południowy - zachód od Gazali w Libii. Fotografia pochodzi ze zbiorów Imperial War Museum.
