Jak wykryć program szpiegujący w telefonie i go usunąć? Skuteczne sposoby
Podejrzewasz, że masz program szpiegujący w telefonie? Oto skuteczne sposoby na wykrycie i usunięcie szkodliwego oprogramowania w smartfonie. Dowiesz się także, jak może dojść do infekcji telefonu i jak chronić swoją prywatność.
Każdemu z nas może przytrafić się zainfekowanie telefonu złośliwym oprogramowaniem. Dzisiaj skupimy się na spyware - programach szpiegujących. Potrafią one monitorować działania użytkownika na zainfekowanym telefonie, przechwytywać ważne informacje i instalować inne szkodliwe programy.
A więc, skąd się biorą programy szpiegujące w telefonie, jak je wykryć i usunąć?
Czym są programy szpiegujące w telefonie?
Programy szpiegujące są rodzajem oprogramowania, przeznaczonym do pozyskiwania danych, a następnie ich przetwarzania i przekazywania osobom zainteresowanym. W odróżnieniu od wirusów nie mają celu uszkodzenia telefonów, interesuje ich wyłącznie to, co się tam dzieje.
Czy programy szpiegujące w telefonie są niebezpieczne?
Sporo programów szpiegujących potrafi wyrządzić w telefonie niezłą szkodę. Z ich pomocą sprawcy mogą uzyskać dostęp do wrażliwych danych, jak zdjęcia, wiadomości, historia połączeń i lokalizacji, hasła itp. i później wykorzystać je w swoich celach.
Bardziej inwazyjne programy szpiegujące umożliwiają włączanie aparatu czy dyktafonu w telefonie, robienie zdjęć oraz nagrywanie prowadzonych w otoczeniu rozmów, mogą instalować kolejne programy. I tak ofiarą Pegasusa padło dziesiątki tysięcy osób w wielu krajach, również w Polsce.
Istnieją także programy stosunkowo nieszkodliwe, które gromadzą informację o naszym korzystaniu z witryn, aby udostępniać reklamodawcom.
Istnieją również legalne aplikacje szpiegujące, instalowane na własne urządzenia, telefony dzieci (programy do kontroli rodzicielskiej) czy udostępniany pracownikom sprzęt (w świetle prawa polskiego pracodawca ma prawo zabronić używania urządzeń służbowych do celów prywatnych i po poinformowaniu pracownika monitorować aktywność).
W jaki sposób telefony są infekowane programami szpiegującymi?
Większość programów szpiegujących na telefony nie jest skierowana do konkretnych osób i jest rozpowszechniana tak, aby dotrzeć do największej liczby użytkowników. Najczęściej spyware są pobierane nieumyślnie, jako dokładka do plików, instalowanych z niezweryfikowanych źródeł.
Inny powszechny sposób zainfekowania telefonu szpiegami to otwieranie odnośników, które możemy znaleźć w spamie, dostać od zhakowanych znajomych czy przypadkowo napotkać w sieciach społecznościowych, komentarzach na witrynach oraz w innych zakątkach internetu.
Jak sprawdzić czy mam zainstalowany program szpiegujący w telefonie? Jak go wykryć?
Obecnością programu szpiegującego w telefonie warto się zaniepokoić, jeśli dostajesz powiadomienia, że ktoś się logował albo podejmował próby zalogowania się na twoje konta z cudzego IP, albo podejrzewasz wyciek prywatnych danych z telefonu.
Nie zawsze jednak szpieg ujawnia się samodzielnie. Odwrotnie, programy spywarowe tworzone są tak, aby nie zdradzać swojej obecności, pracując po cichu w tle i gromadząc potrzebne informacje.
Aby wykryć program szpiegujący w telefonie, potrzebujesz pomocy specjalisty. Są jednak objawy, wskazujące, że możesz być ofiarą inwigilacji:
- zmiany w ustawieniach telefonu, których nie dokonywałeś (jak pozwolenie na pobieranie aplikacji z nieznanych źródeł)
- obecność zainstalowanych aplikacji, których nie pobierałeś. Warto jednak upewnić się, że nie są to aplikację systemowe, które instalowane są domyślnie.
- wolniejsze działanie telefonu, mocne nagrzewanie i szybsze rozładowywanie się. Wiadomo, z czasem każdy sprzęt nieco się zużyje i będzie mniej wydajny, ale w przypadku nagłych zmian powodem może być nie bateria albo procesor, a działanie programu szpiegującego
- pojawienie się nieznanych ikon na pasku zadań, przekierowywanie się do innych przeglądarek w trakcie przeglądania internetu
- pojawienie się komunikatów reklamowych w interfejsie urządzenia
- pozostałe dziwne zachowanie ze strony telefonu, jak nagłe restarty, czasem kilka razy z rzędu.
Nie trzeba od razu panikować, jeśli znalazłeś złośliwe oprogramowanie, może bowiem okazać się, że to najzwyczajniejszy wyświetlający reklamy wirus. Nie jest to oczywiście największą przyjemnością, ale także niczym naprawdę groźnym.
Czy można z całą pewnością stwierdzić, że programów szpiegujących nie ma w telefonie, jeśli wszystko działa dobrze i nic podejrzanego nie znalazłeś? Niestety nie, niektóre szpiegi potrafią misternie się ukrywać, maskując się pod inne programy (nawet pod antywirusy) i działać bezobjawowo, więc sprawdzenie telefonu antywirusem nigdy nie zaszkodzi. Jeśli nic nie znalazłeś ani samodzielnie, ani z jego pomocą, ale nadal podejrzewasz infekcję, udaj się do specjalisty.
Jak usunąć program szpiegujący z telefonu? Programy do wykrywania oprogramowania szpiegowskiego
Najbardziej radykalnym sposobem, żeby usunąć program szpiegujący z telefonu jest jednoczesne formatowanie pamięci wewnętrznej wraz z resetowaniem telefonu do ustawień fabrycznych.
Nie zawsze jednak samo usunięcie programu szpiegującego pomoże pozbyć się go raz na zawsze. Niektóre potrafią robić kopię i zarażać pliki systemowe, więc po akcji jeszcze raz sprawdź telefon ręcznie i z pomocą antywirusa.
Sposób mniej radykalny to sprawdzić telefon antywirusem. Oto przykładowe programy:
- Avast Mobile Security
- AVG AntiVirus Free
- Avira Security Antivirus & VPN
- Malwarebytes Security
Aplikacje antywirusowe skanują kartę SD i pamięć wewnętrzną telefonu w poszukiwaniu złośliwego i szpiegującego oprogramowania, sprawdzają zainstalowane programy pod kątem niebezpiecznych "dodatków", usuwają podejrzane pliki, a po oczyszczeniu telefonu działają w tle, chroniąc urządzenie przed powtórnym zainfekowaniem programem szpiegującym. W wersji podstawowej wszystkie są darmowe.
Bardziej zaawansowani technologicznie użytkownicy mogą skorzystać ze specyficznych narzędzi, jak Mobile Verification Toolkit, który powstał do szukania śladów Pegasusa.
Gdy jednak dysponujemy naprawdę wrażliwymi danymi, lepiej zdecydować się na zaawansowaną platformę bezpieczeństwa, na przykład Samsung Knox
- podpowiada Jerzy Wilczek z Bezprawnik.pl.
Jak chronić swój telefon przed programami szpiegującymi?
Przede wszystkim nie zapominaj o podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
- nie instaluj programów z niesprawdzonych źródeł i uważaj przy pobieraniu plików na telefon, otwieraniu załączników i klikaniu odnośników od nieznanych nadawców
- zachowuj ostrożność, korzystając z publicznych ładowarek. Upewnij się, że ładowarka jest włączona prosto do gniazdka, a na kablu nie ma podejrzanych nakładek
- korzystając z ogólnodostępnej sieci Wi-Fi, postaraj się nie oglądać i nie wprowadzać na telefonie haseł ani nic takiego, czego wyjątkowo nie chciałbyś pokazać osobom obcym
- uważaj na szyfrowanie połączenia ze stroną. Sprawdzić to możesz w pasku adresu swojej przeglądarki
- chroń telefon fizycznie. Ustaw blokadę ekranu, używaj uwierzytelniania dwuskładnikowego i haseł tam, gdzie to jest możliwe
- wybieraj bezpieczne hasła, różne dla najważniejszych kont i nie zapisuj ich w takich miejscach, gdzie nie są w bezpieczeństwie.
Co jeszcze?
- nie rób roota albo jailbreaku telefonu (uzyskanie uprawnień administratora). Pomimo niektórych korzyści, to stwarza spore zagrożenia dla twojej prywatności.
- sprawdź aplikację oraz ustawienia bezpieczeństwa. Odinstaluj podejrzane aplikacje oraz tę, których nie instalowałeś (nie dotyczy oczywiście programowych) oraz nie zezwalaj na pobieranie aplikacji z niesprawdzonych źródeł.
- nie pomijaj aktualizacji oraz poprawek zabezpieczeń
- korzystaj z antywirusów.
