Nowe GTA usuwa flagę Konfederacji. Gracze są źli, ale zapominają, że Rockstar zawsze cenzurował własne gry
W społeczności graczy grupa Rockstar Games bywa uważana za twardzieli, którzy nie boją się żadnego tabu. Seks, narkotyki, religia, mniejszości - dla Rockstara nie ma świętości. Praktyka sugeruje jednak coś zupełnie innego, a klucz do zrozumienia działań tego studia to aktualna sytuacja polityczno-społeczna USA.
Buuu, Rockstar usuwa flagę Konfederacji z koszulki jednego z bohaterów. Fani dostrzegli zmianę, analizując ujęcia na pierwszym zwiastunie Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition. Widzimy na nich Phila Cassidy'ego - weterana wojennego z odsłony Vice City - który nie ma już flagi Konfederacji na swojej czarnej koszulce. Zamiast niej pojawia się tam czacha. Czy to oznacza, że Rockstar zmiękł, a The Trylogy będzie do bólu ugrzecznione i pozbawione kontrowersyjnych elementów?
Gdy GTA Vice City debiutowało w 2003 r., twórcy nie mogli przewidzieć, że dekadę później flaga zostanie uznana za symbol rasizmu.
Od niedawna w części stanów USA flaga Konfederacji jest uznawana za symbol nienawiści, podobnie jak np. swastyka Trzeciej Rzeszy. W Nowym Jorku sama sprzedaż takiej flagi jest prawnie zakazana. Inne stany z powodu kontrowersji związanych z symbolem usuwają go z własnych flag stanowych. W 2001 r. zrobiła to Georgia, z kolei w 2020 r. nawet konserwatywne Missisipi.
Graczom komentującym cenzurę w Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition umyka bardzo ważny wątek. Gdy Vice City miało premierę w 2003 r., flaga Konfederacji była powszechnie uważana za symbol konserwatywnego Południa z całym jego historycznym dziedzictwem. Po niemal dwóch dekadach odbiór flagi radykalnie się zmienił. Krzyż Konfederatów stał się symbolem ucisku rasowego, do którego chętnie odwołują się jasno zadeklarowane grupy rasistowskie i nacjonalistyczne. Flaga zyskała dodatkowy społeczny ciężar, którego nie było w 2003 r. Czym innym jest bowiem sympatyzowanie z konserwatywnym Południem, czym innym z jawnymi rasistami.
Ten zupełnie nowy, społeczny kontekst mógł przyczynić się do zmian, na które zdecydował się Rockstar. Gdy producenci GTA Vice City nakładali flagę Konfederacji na koszulkę Phila Cassidy'ego, wtedy symbol wyrażał coś innego niż dzisiaj. Rockstar nie mógł wiedzieć, że dwie dekady później flaga stanie się symbolem uścisku rasowego, a osoby ściskające ją w dłoniach będą siłą forsować amerykański Kapitol. Tutaj chodzi nie tylko o cenzurę, ale również pewien zamierzony przez artystę przekaz, który z biegiem czasu nie jest możliwy do zachowania. Stracił na aktualności bądź zyskał nowy, nieoczekiwany wymiar.
Rockstar pokazuje pazur, ale producenci gier od zawsze wykazywali się społeczną wrażliwością.
Doskonałym tego przykładem było opóźnienie premiery Grand Theft Auto III wskutek ataku na World Trade Center. Tragedia z 2001 r. była społecznie wrażliwym tematem. Otwartą raną na ciele całego amerykańskiego społeczeństwa.
Dlatego w GTA III zmieniono trajektorię samolotów widocznych nad głowami mieszkańców, aby te nie przelatywały blisko najwyższych budynków. Usunięta została także jedna z misji nawiązujących do organizacji terrorystycznych. Zmieniono również wygląd policyjnych radiowozów, a także pocięto kilka audycji w radio. Zmodyfikowano nawet odkładkę gry. Rocktar nie ukrywa, że wszystkie te zmiany były następstwem ataku na WTC.
Osobnym tematem związnym z World Trade Center jest brak możliwości pilotowania samolotów w GTA III. Można znaleźć artykuły informujące o tym, że samoloty zniknęły z gry pod wpływem ataku terrorystycznego, a jedyna możliwa do pilotowania maszyna - Dodo - zamieniła się w opadającą awionetkę. Nikt jednak nie znalazł satysfakcjonujących dowodów na poparcie tej tezy. Co nie zmienia faktu, że grając w najnowsze GTA V, nic nie stoi na przeszkodzie, by wsiąść do samolotu i latać wokół największych wieżowców miasta. To efekt upływu czasu, na skutek którego zmieniła się społeczna wrażliwość i percepcja. Rana została zabliźniona. Wtedy nie wypadało czegoś pokazać, dzisiaj można. Odwrotnie niż do krzyża Konfederatów.
Gdy temat nierówności społecznych na tle rasowym rozpala Stany Zjednoczone, z Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition znika flaga Konfederacji. Gdy USA pogrążyło się w żalu po ataku na World Trade Center, z GTA III zniknęły samoloty latające w pobliżu wieżowców. Rockstar lubi jechać po krawędzi, ale jednocześnie wykazuje pewien rodzaj społecznej wrażliwości, dostrojonej pod aktualny dyskurs publiczny w Ameryce Północnej.
Warto pamiętać, że kontrowersje w serii Grand Theft Auto rzadko istnieją dla samego faktu istnienia. Twórcy świetnych gier bardzo często krytykują za pomocą własnych produkcji aktualną sytuację w USA. Używają mocnych słów i szokujących scen do opisania autentycznych problemów, podobnie jak robi to South Park czy The Simpsons. Chociaż treści w GTA są mocne i obrazoburcze, łatwo dostrzec, kto tutaj jest dobry, a kto zły. Jeśli Rockstar zmusza graczy do torturowania osoby, to nie dlatego, aby wyzwolić w nich mroczne żądze, lecz po to, by skrytykować działania służb specjalnych i ich tajne więzienia. Tutaj nie ma przypadku. Tutaj nie ma szoku dla samego szoku.
Seria Grand Theft Auto ma długą tradycję cenzurowania treści.
Przykładowo z GTA III zniknęły charakterystyczne żółte autobusy szkolne, aby gracze nie mogli ich porywać ani wysadzać. Modele takich pojazdów zostały odnalezione w kodzie gry. Warto dodać, że początkowo w GTA III miały się pojawiać dzieci. Jednak z oczywistych powodów Rockstar zdecydował się na usunięcie nieletnich z ulic wirtualnego miasta. Z San Andreas zniknęła natomiast możliwość uprawiania seksu podczas interaktywnych scen z partnerkami bohatera. Seks wciąż jest obecny w San Andreas, lecz bez dosadnych ujęć połączonych z mini-grą.
Przenosząc się do bardziej współczesnych czasów, w najnowszym Grand Theft Auto V usunięto jeden z napadów, w którym dwójka bohaterów - Michael oraz Trevor - udają homoseksualną parę, by dostać się do posiadłości miliardera.
To wszystko zawartość odkryta przez fanów w plikach gry, usunięta na skutek świadomej decyzji dewelopera bądź wydawcy. Dlatego mam wrażenie, że osobom podnoszącym raban na skutek zmiany koszulki jednego z bohaterów gdzieś umyka szerszy polityczno-społeczny kontekst, na który twórcy Grand Theft Auto od zawsze byli szczególnie wyczuleni. Bo czym innym jest GTA, jak nie Stanami w krzywym zwierciadle.
