Widzimy kolory tak samo? Naukowcy w końcu mają odpowiedź
Czy kolor, który widzisz jako niebieski, inni widzą tak samo? Przez dekady to pytanie stanowiło zagadkę dla naukowców i filozofów. Teraz jednak badacze z Niemiec dostarczają pierwszych twardych dowodów na to, że nasze mózgi reagują na kolory niemal identycznie.
Zespół naukowców z Uniwersytetu w Tybindze i Instytutu Maxa Plancka przeprowadził eksperyment z udziałem 15 osób, wykorzystując przy tym nowoczesne narzędzia do obrazowania mózgu (fMRI). Uczestnikom pokazywano różne kolory, a aktywność ich mózgów była rejestrowana z wyjątkową precyzją.
Wyniki są zaskakująco zbieżne. – „Kiedy widzisz czerwień, zieleń czy błękit, twój mózg reaguje bardzo podobnie do mojego” – komentuje Andreas Bartels, współautor badania. To właśnie ta powtarzalność reakcji w korze wzrokowej stanowi przełom. Pokazuje, że kolory mają obiektywne reprezentacje w naszym mózgu, niezależnie od indywidualnych doświadczeń.
AI czyta kolory z mózgu
Aby potwierdzić ten wniosek, naukowcy poszli o krok dalej. Wyszkolili algorytm AI, który nauczył się rozpoznawać, jaki kolor widzi dana osoba – na podstawie wyłącznie wzorców aktywności mózgowej innych ludzi. Model sprawdził się z niemal 100-proc. skutecznością. Okazało się również, że różne barwy aktywują konkretne mikrostrefy w korze wzrokowej, a poszczególne neurony wykazują sympatie do wybranych kolorów. Taki podział preferencji wśród komórek nie pasuje do obecnych modeli przetwarzania barw w mózgu.
Choć każdy z nas ma własne wspomnienia i emocje związane z kolorami, nasze mózgi na poziomie biologicznym traktują je bardzo podobnie. Jak zauważa współautor badania Michael Bannert, zbieżność ta może wynikać z ewolucyjnego sposobu, w jaki kodujemy przestrzeń wizualną.
Od filozoficznej zagadki do obiektywnej neuronauki
Opisywane badanie to nie tylko technologiczny wyczyn, ale przede wszystkim symboliczny koniec pewnej epoki w nauce o percepcji. Przez dekady pytanie, czy wszyscy widzimy kolory tak samo, traktowano jako niemożliwe do rozstrzygnięcia – bardziej filozoficzne niż empiryczne.
Przeczytaj także:
Tymczasem dzięki zaawansowanej neuroobrazowości i uczeniu maszynowemu udało się tę barierę przełamać. Kolory okazują się nie tylko subiektywnym doświadczeniem, ale także czymś, co można zobaczyć w mózgu i porównać między ludźmi. To otwiera drogę do zupełnie nowych badań nad tym, jak wspólnie odbieramy świat i jak nasze umysły go reprezentują. To pierwszy tak przekonujący dowód na istnienie uniwersalnej mapy kolorów w ludzkim mózgu. To także dowód, że z pomocą AI możemy tę mapę z sukcesem odczytywać.
*Grafika wprowadzająca wygenerowana przez AI
