Archeologiczna sensacja w Polsce. Odkryto najstarszy w Europie bumerang
W jaskini Obłazowej odkryto kompletny bumerang z kości mamuta datowany na 42 290 - 39 280 lat temu, co czyni go najstarszym znanym w Europie (i jednym z najstarszych na świecie) narzędzi tego typu.
Na południowo-zachodnim stoku Obłazowej Skały, 7 m nad brzegiem Białki, archeolodzy od 1985 r. odsłaniają kolejne warstwy kulturowe jaskini Obłazowa. W warstwie VIII, o bogatej czerwono-ceglastej barwie, tuż przy kamiennym okręgu z granitowych głazów, natrafiono na niecodzienną konstrukcję groty: głęboki na 2 m wykop, który zapewne ułatwiał wstęp do wnętrza, i… bumerang z mamuciej kości oraz ludzki paliczek.
Polski bumerang z epoki lodowcowej. Specyfikacja
- Długość: 72 cm;
- Materiał: kieł mamuta;
- Wykończenie: obustronne wygładzanie i polerowanie, widoczne równoległe nacięcia i głębsze, krzyżujące się żłobienia – ślady technologicznych operacji, a nawet resztki czerwonego pigmentu.
Zewnętrzna wypukła strona zachowała naturalne rysy kła, podczas gdy wewnętrzna - spłaszczona - lśni od polerowania. Głębokie nacięcia przy szerszym końcu poprawiały chwyt, sugerując, że dawny użytkownik trzymał sprzęt w prawej dłoni niczym pistolet w grze FPS.
Czytaj też:
Chronologia i technologia
Bezpośrednie datowanie bumerangu metodą AMS z lat 90. wskazało fałszywe 18 160 ± 260 BP (podejrzenie kontaminacji klejami konserwatorskimi). Nowe datowania kości warstwy VIII, wraz z paliczkiem Homo sapiens, umieszczają główny etap użytkowania jaskini na 42 810–38 550 lat temu, zaś sam bumerang datowany jest na 42 290–39 280 lat temu (95,4 proc. prawdopodobieństwa).
Bayesowskie modelowanie radiowęglowe pokazało, że mieści się on w początkach fazy wczesnego Auriñakianu, gdy technologia narzędzi i wyobraźnia symboliczna człowieka nowoczesnego nabierały rozpędu.
Tuż obok bumerangu leżał lewy paliczek kciuka człowieka. Nie znaleziono typowych narzędzi krzemiennych kultury Gravetta, ale bladelety, skrobaki i wióry charakterystyczne dla Auriñakianu. Towarzyszył temu szereg ozdób: muszla conusa, koraliki z zębów lisa polarnego i zawieszki z kości. Układ głazów i współwystępowanie drobnych elementów sugerują rytualny lub symboliczny charakter, wykraczający daleko poza typową popularyzację gadżetów pierwszych myśliwych.
Polski bumerang kontra aborygeński benchmark
Choć pierwsze bumerangi kojarzą się z australijskimi Aborygenami sprzed kilku tysięcy lat to obłazowski okaz udowadnia niezależną, europejską innowację technologiczną. Eksperymenty pokazują, że mógł on latać jako nielotny (non-returning) bumerang, służąc do polowania lub innej funkcji użytkowej. W środowisku pełnym wilków i reniferów i należy go uważać za prawdziwy sprzętowy skarb epoki lodowcowej.
Znalezisko z Obłazowej zmienia naszą mapę prahistorii technologii. Bumerang z mamuciej kości pokazuje, że już 40 tys. lat temu nasi przodkowie nie tylko radzili sobie z ciemnością i zimnem, lecz potrafili projektować i precyzyjnie wytwarzać złożone narzędzia łączące funkcję użytkową ze znaczeniem symbolicznym. To dowód, że fundamenty inżynieryjnej kreatywności sięgają znacznie głębiej, niż przypuszczano.
