Na orbicie szykuje się katastrofa wszech czasów. NASA "głęboko zaniepokojona"

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) od ponad dwóch dekad orbituje wokół Ziemi, będąc symbolem współpracy międzynarodowej i technologicznego triumfu. Ale teraz, jak ostrzegają eksperci NASA, ISS wkracza w najbardziej niebezpieczny okres swojego istnienia.

Członkowie panelu doradczego ds. bezpieczeństwa NASA wyrazili "głębokie zaniepokojenie" stanem stacji i ostrzegają przed rosnącym ryzykiem związanym z jej starzeniem się i problemami technicznymi.

Podczas publicznego spotkania panelu ds. bezpieczeństwa padły mocne słowa. Rich Williams, jeden z członków grupy, powiedział wprost: „ISS weszła w najbardziej ryzykowny okres swojego istnienia”. Zwrócił uwagę na szereg narastających zagrożeń, które – choć znane od lat – zaczynają się kumulować i mogą prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji.

Jednym z przykładów jest Zwiezda – rosyjski moduł stacji, a konkretnie jego przedsionek, tzw. PrK. Już od kilku lat obserwowane są tam mikropęknięcia, których przyczyna do dziś pozostaje nieznana.

Amerykańscy i rosyjscy inżynierowie próbują ustalić, co za nie odpowiada i jak można temu zaradzić. Problem w tym, że efekty tych analiz nadal nie przyniosły rozwiązania. Tymczasem ISS wdraża prowizoryczne procedury bezpieczeństwa – m.in. ogranicza się proces zmian ciśnienia we wspomnianym przedsionku.

Co istotne, to właśnie ten fragment stacji służy jako łącznik z portem dokującym. Innymi słowy – jest to newralgiczny element całej konstrukcji. Jeśli zawiedzie, skutki mogą być katastrofalne.

Choć koniec eksploatacji ISS planowany jest na 2030 r., coraz głośniej mówi się o konieczności wcześniejszej deorbitacji – czyli bezpiecznego sprowadzenia stacji z orbity i zniszczenia jej w atmosferze.

NASA podpisała kontrakt z SpaceX na budowę specjalnego pojazdu deorbitacyjnego (USDV), który ma przeprowadzić ten skomplikowany manewr. Problem? Statek ten nie istnieje jeszcze nawet na papierze.

A jeśli coś pójdzie nie tak, zanim USDV zostanie dostarczony, ryzyko przypadkowego rozpadu ISS nad Ziemią wzrośnie – i to „o rzędy wielkości” – jak ostrzega Williams. W takim scenariuszu istnieje realna obawa, że odłamki stacji mogłyby spaść na zamieszkane tereny, narażając ludzi na poważne niebezpieczeństwo.

Jakby tego było mało, ISS zmaga się również z innymi problemami – bardziej przyziemnymi, choć nie mniej groźnymi. Brakuje części zamiennych do systemów podtrzymywania życia, co oznacza, że nawet drobna awaria może skutkować poważnymi trudnościami w zapewnieniu astronautom bezpiecznych warunków pracy.

Dodajmy do tego opóźnienia w dostawach zaopatrzenia. Nowy statek transportowy Dream Chaser od Sierra Space zalicza kolejne poślizgi – jego pierwszy lot przesunięto na końcówkę lata.

Z kolei misja NG-22 Cygnus od Northrop Grumman została całkowicie skasowana po tym, jak statek uległ uszkodzeniu podczas transportu. A to właśnie te misje odpowiadają za dostarczanie żywności, wody, powietrza i części zamiennych na ISS.

Więcej o Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na Spider's Web:

Zgodnie z planem operacyjnym NASA na rok budżetowy 2024, agencja przeznaczyła 993 miliony dolarów na utrzymanie i operacje ISS oraz dodatkowe 1,63 mld d. na transport załogi i ładunku. To razem ponad 2,6 mld dol. rocznie. Dla porównania – w roku 2023 kwoty były zbliżone: 1,03 mld dolarów na operacje ISS i 1,64 mld na transport.

A jednak – jak twierdzi NASA – to wciąż za mało. Koszt budowy USDV i infrastruktury potrzebnej do jego wystrzelenia może wynieść ponad 1 mld dol. Jeśli środki na to będą pochodzić z obecnego budżetu ISS, może to „nadmiernie obciążyć” zdolności NASA do prowadzenia normalnych i awaryjnych operacji na orbicie.

Eksperci ostrzegają: to właśnie niedobory finansowe są dziś źródłem niemal wszystkich zagrożeń dla stacji.

- W miarę zbliżania się końca programu, łatwo ulec pokusie ograniczania zasobów – mówi Williams. – Dla ISS kluczowe jest utrzymanie odpowiedniego budżetu i zasobów aż do momentu jej bezpiecznego powrotu do atmosfery.

Choć eksperci nie tracą wiary w zespół zarządzający ISS, który przez lata wykazywał się "znakomitym poziomem operacyjnym", nie kryją obaw. Z każdym rokiem ryzyko związane z eksploatacją stacji będzie tylko rosło, a na horyzoncie nie widać jeszcze gotowych alternatyw – komercyjne stacje kosmiczne dopiero raczkują, a USDV to wciąż projekt na papierze.

Czy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna doczeka 2030 r. w jednym kawałku? A może jej koniec nastąpi szybciej, niż się spodziewamy?