Tom Cruise jako Iron Man. Naukowcy pokazują, że wspomnienia da się nadpisać deepfejkami

Ludzie wierzą w coś, co chcieliby, żeby było prawdziwe - najczęściej mówimy to wobec dyskusji o polityce czy różnych historiach pisanych przez życie. Ale co gdybym ci powiedziała, że w 2005 roku do kin trafił remake Matrixa z Willem Smithem w roli głównej, jednakże nie odniósł żadnego sukcesu, odchodząc w zapomnienie?

Prawdopodobnie właśnie przemknęło ci przez myśl "że no coś takiego było", "być może", "chyba". Jak udowodnili naukowcy, z takim krótkim opisem można przekonać ludzi do nadpisania wspomnień deepfejkami.

Ciekawy eksperyment przeprowadzili psycholodzy z Uniwersytetu w Cork w Irlandii, którego wyniki zostały osatnio opublikowane w czasopiśmie PLOS One. Jego celem było sprawdzenie, czy deepfejki popularnych filmów ze zmienionymi elementami - przede wszystkim aktorami obsadzonymi w głównych rolach, są na tyle przekonujące, by "nadpisać" wspomnienia badanych osób. 436 osobom w wieku od 18 do 65 lat (średnia wieku 25 lat) o różnym stopniu zainteresowania filmami, pokazano sześć losowo wybranych filmów z ośmiu przygotowanych przez badaczy.

Cztery filmy deepfejki oparte były na najpopularniejszych produkcjach: Lśnienie, Matrix, Indiana Jones i Kapitan Marvel. Każdy z deepfejków opatrzono wiarygodnymi opisami:

Oprócz deepfejków badacze przygotowali także cztery prawdziwe filmy z prawdziwymi opisami: Charlie i fabryka czekolady, Pamięć absolutna, Carrie oraz Tomb Raider.

Po każdym filmie zapytano ich o dwie kwestie - o to, czy widzieli oryginalny film i o to, czy już wcześniej widzieli remake. Odpowiedzi były sformułowane w czterostopniowej skali, od "Tak, widziałem film", poprzez "Nie widziałem, ale słyszałem", "Nie jestem pewien" i kończąc na "Nigdy nie widziałem ani słyszałem o tym filmie". Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania uczestniczący w badaniu zostali poinformowani o celu badania i poproszeni o ocenę autentyczności obejrzanych przez siebie produkcji w skali od 0 do 100. Po tym powiedziano im które z obejrzanych przez nich produkcji to deepfejki.

Czytaj też:

Wyniki eksperymentu były co najmniej zaskakujące, bowiem średnie 49 proc. wszystkich uczestników uwierzyło w spreparowane filmy. Badani najczęściej wskazywali remake Kapitana Marvela (73 proc.) i remake Indiany Jonesa (43 proc.) jako prawdziwe. Te same filmy najczęściej były także oceniane jako lepsze od swoich pierwowzorów - tak odpowiedziało odpowiednio 41 proc. i 13 proc. badanych.

Jednym z pytań badawczych, które postawili sobie Irlandzcy badani, było także czy zaprezentowanie badanym zarówno tekstu jak i całego spreparowanego filmu przyniesie lepszy efekt niż jedynie przedstawienie im opisu. Jak się okazało, w przypadku każdego deepfejka, uczestnicy eksperymentu lepiej zapamiętywali sam opis, aniżeli połączenie opisu i filmu.

Jak mówi Gilian Murphy, jedna z badaczek przeprowadzających eksperyment, ich "odkrycia nie są szczególnie niepokojące, ponieważ nie sugerują żadnego wyjątkowo silnego zagrożenia ze strony deepfejków ponad istniejące formy dezinformacji". Jednocześnie zastrzegła ona, że ich badanie porusza jedynie kwestie pamięci krótkotrwałej i w dłuższej perspektywie czasu to właśnie deepfejki mogą bardziej zapadać w pamięć niż krótkie, tekstowe opisy.

Zdjęcie główne: Shamook / Youtube