Firmy IT coś słyszały o globalnym ociepleniu, ale niewiele robią, by ograniczyć swój ślad węglowy
Raport "Szanse i zagrożenia - odpowiedzialność społeczna i środowiskowa firm IT" z jednej strony pokazuje, że firmy coś tam słyszały o globalnym ociepleniu, ale z drugiej udowadnia, że nie chcą być z nim powiązane. Tymczasem już są. Bez tej świadomości odpowiedzialni mogą truć długo, a sprawa skomplikuje się, jeśli postawią na nie do końca skuteczne rozwiązania.
W ostatnim kwartale 2021 roku firma doradcza INSPIRED oraz InCredibles Sebastiana Kulczyka przeprowadziły badanie dotyczące zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw sektora IT w Polsce. Wyniki mogą martwić, bowiem jedynie 5 proc. przedsiębiorstw branży technologicznej w Polsce mierzy swój ślad węglowy. Tymczasem to ważne, bo sektor technologiczny odpowiada na świecie już za 4 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych.
Oczywiście 4 proc. nie wydaje się jakąś znaczącą częścią całości, a tym bardziej polskie firmy dokładają zapewne ułamek tego (stanowiąc niecałe 8 proc. rynku unijnego). Trzeba jednak pamiętać, że wpływ będzie rosnąć, a poza tym w dobie kryzysu klimatycznego raczej każde działanie ma znaczenie.
Połowa firm biorących udział w badaniu deklaruje, że zmierzy ślad węglowy w kolejnych latach. Marna to pociecha, bo to słowa rzucone na wiatr – cóż znaczą "kolejne lata"? Można zauważyć, że przykład idzie z góry. Politycy opowiadają bajki o ochronie klimatu, więc firmy nie czują się w obowiązku wychodzić przed szereg.
Co jednak ciekawe, ludzie to zauważają. W raporcie cytowane są wyniki badań z USA. Jak się okazało, w Stanach Zjednoczonych zaledwie 4 lata temu aż 71 proc. osób postrzegało firmy technologiczne jako mające pozytywny wpływ na rozwój kraju. W roku 2020 odsetek ten spadł do 50 proc.
To interesujące. Raczej ma to związek choćby z aferami dotyczącymi Facebooka, ale spadek pokazuje, że wiara w to, że nowe technologie uratują świat, jest coraz mniej powszechna. To dobrze: zamiast marzyć, zaczniemy wymagać i rozliczać.
Póki co dane z Polski martwią
Większość przedsiębiorstw nie wytwarza ani nie kupuje energii z OZE lub nie ma wiedzy, czy wykorzystuje zieloną energię w codziennym funkcjonowaniu. Co więcej, 90 proc. firm nie analizuje sposobu, w jaki ich oprogramowanie wpływa na zużycie energii.
Stwierdzenie, że "polskie firmy mają w nosie kwestie środowiskowe" może być pewną przesadą, ale analizując wyniki badań łatwo zbliżyć się do takiego poglądu.
Najbardziej absurdalne jest to, że przedsiębiorstwa pytane o to, jakie prośrodowiskowe rozwiązania wdrożyły, najczęściej odpowiadają wskazując... pracę zdalną.
Tak, tak – tę samą pracę zdalną, którą musiały wprowadzić, bo nie wiem czy zauważyliście, ale od marca 2020 żyjemy w pandemicznej rzeczywistości, która co nieco na świecie pozmieniała.
Inne stosowane rozwiązania to ograniczenia papieru czy wprowadzenie filtrowanej wody.
Powiedzieć, że to pozorne działania, to nic nie powiedzieć
Trudno nie odnieść wrażenia, że większość polskich przedsiębiorstw technologicznych myśli o środowisku naturalnym niejako przy okazji szukania oszczędności. Symptomatyczna jest wynoszona na ekologiczne sztandary możliwość pracy zdalnej – w dobie COVID-19 to standard i konieczność, a nie świadoma prośrodowiskowa inicjatywa. Najlepiej widać to po małej popularności działań bliższych podstawowej działalności, ale wymagających większego zaangażowania i nakładów finansowych, jak mierzenie śladu węglowego, niskoemisyjne rozwiązania programistyczne czy korzystanie z energii OZE. Rzadko stosowane są rozwiązania, które mogą negatywnie wpłynąć na komfort pracowników i kadry zarządzającej (np. ograniczanie podróży służbowych o największym śladzie węglowym) – komentują autorzy raportu.
Jak pozorne i wręcz śmieszne (choć to śmiech przez łzy) są te działania pokazuje książka "Ukryta konsumpcja. Wpływ na środowisko, z którego nawet nie zdajesz sobie sprawy". Tatiana Schlossberg analizując działania firm z branży IT zwracała np. uwagę na to, że choć niektórzy coraz bardziej przenoszą się na działanie w chmurze, to wcale efekt nie musi być pozytywny dla środowiska.
W końcu do tego niezbędne są serwery, których napędzanie i przede wszystkim chłodzenie pochłania energię. Można jednak robić to w sposób w miarę naturalny – np. wykorzystując odnawialne źródła energii i stawiając centra w chłodniejszej Skandynawii czy pod wodą, jak to zrobił Microsoft.
Ale już kilka lat temu Amerykanie zastanawiali się nad tym, jak długo takie działania mogą wystarczyć. Wszak w kolejnych latach będziemy potrzebowali coraz więcej, a nie mniej energii.
Kolejnym problemem jest to, że centra danych nie zawsze znajdują się w miejscach, gdzie można korzystać z naturalnych źródeł odnawialnych. Za to bardzo często ulokowane są w takich stanach jak Ohio czy Wirginia, gdzie wykorzystuje się głównie paliwo kopalne. Chociaż firmy mogą deklarować, że stawiają na OZE, to jednocześnie zapasowe generatory napędzane są właśnie tanimi i szkodliwymi materiałami, jak zwykłe oleje napędowe.
Widzimy różnicę: "tam" zastanawiają się, czy przenoszenie się do chmury jest na pewno odpowiednio ekologiczne, u nas firmy są zadowolone z siebie, bo przeszły na pracę zdalną (nie mając innego wyjścia w pandemicznej rzeczywistości) lub ograniczając papier. Wow!
Takie pozorne działania są groźne z dwóch powodów
Po pierwsze, bo szkodzą środowisku. Po drugie, bo nie robiąc nic trzeba szukać sposobów na to, jak wypaść dobrze. Stąd prosta droga do greenwashingu i oszukiwania ekologicznymi zamiarami.
Raport pokazuje, że firmy same z siebie nie będą wprowadzać prośrodowiskowych rozwiązań – trzeba je do tego zmusić. Sytuacja się komplikuje, jeżeli przypomnimy sobie, kto miałby tego wymagać. A niestety nie zawsze władze kraju czy choćby Unii stosują proekologiczne metody.
