Na powierzchni Tytana mogą tworzyć się potężne wiry pyłowe. To one odpowiadają za liczne wydmy
Warunki meteorologiczne na Tytanie, największym księżycu Saturna mogą sprzyjać powstawaniu wirów pyłowych przemierzających wydmowy krajobraz tego osobliwego globu - tak przynajmniej twierdzą planetolodzy w najnowszym artykule naukowym.
Jeżeli faktycznie tak jest, to te swoiste trąby powietrzne mogą być głównym czynnikiem prowadzącym do przemieszczania się pyłu po powierzchni Tytana, tak samo z resztą jak ma to miejsce na Marsie.
Sonda Cassini, która badała układ Saturna od 2004 do 2017 r., dostarczyła nam informacji o tym, że w równikowych obszarach Tytana wydmy pokrywają nawet 30% powierzchni.
Rzadko występujące, wielkie burze pyłowe wyglądają niesamowicie, ale w rzeczywistości to właśnie takie wiry pyłowe podnoszą więcej pyłu z powierzchni i do atmosfery, nawet na Ziemi, gdzie wiatry mają większy wpływ na stan atmosfery niż na Marsie czy na Tytanie.
Jak dotąd nie udało się bezpośrednio zaobserwować wirów pyłowych na Tytanie. Autorzy omawianego artykułu zastosowali jednak modele meteorologiczne do danych zebranych przez lądownik Huygens, który wylądował na powierzchni Tytana w 2005 roku. Wyniki analiz wskazują na możliwość występowania takich wirów przy powierzchni Księżyca.
Tajemnica wirów pyłowych
Wiry pyłowe powstają w suchych, spokojnych warunkach, kiedy promieniowanie słoneczne ogrzewa powierzchnię i powietrze bezpośrednio przy niej. Wznoszące się ciepłe powietrze tworzy wiry, które widzimy gdy wraz z powietrzem podnosi się pył czy piasek. Pod pewnymi względami wiry pyłowe podobne są do tornad, ale zawsze są suche i nigdy nie są aż tak duże i niszczące jak tornada. Mimo to naukowcy wciąż nie wiedzą w jaki sposób się one utrzymują.
Jackson wraz ze swoimi studentami, za pomocą dronów wyposażonych w instrumenty meteorologiczne, ściga wiry pyłowe na pustyni Alvord w stanie Oregon starając się zajrzeć do ich wnętrza.
Różne światy, różne atmosfery, różne wiry pyłowe
Wyjątkowo suche warunki panujące na Marsie powodują powstawanie licznych wirów pyłowych w trakcie marsjańskiego lata. Pojawiające się tam wiry potrafią osiągać wysokość nawet 8 kilometrów, a dzięki temu, że atmosfera Marsa jest wyjątkowo rzadka (100 razy rzadsza niż na Ziemi), to wiatry wiejące z prędkościami nawet 300 km/h nie są w stanie ich zaburzyć. Dzięki temu wiry pyłowe stanowią bardzo ważny czynnik globalnego ruchu pyłu na Marsie.
Jeżeli wiry pyłowe występują na Tytanie, to mogą one być tam równie istotne, aczkolwiek wiatry wiejące na powierzchni są bardzo łagodne z dokładnie odwrotnego powodu: atmosfera Tytana jest o 50 procent gęstsza od ziemskiej, a przyciąganie grawitacyjne jest siedmiokrotnie mniejsze. Z tego też powodu ciężko jest taką atmosferę rozpędzić.
Podobnie do ziemskiej, atmosfera Tytana składa się głównie z azotu, aczkolwiek w jej skład wchodzą także spore ilości etanu i metanu. Tytan jest jedynym globem w Układzie Słonecznym (poza Ziemią), gdzie na powierzchni dostrzeżono płynące rzeki i rozległe jeziora. Zważając na warunki panujące na powierzchni Tytana, naukowcy podejrzewają, że wypełnione są one ciekłymi węglowodorami.
Na ostateczne potwierdzenie tego czy na Tytanie faktycznie istnieją wiry pyłowe musimy poczekać do 2034 r. kiedy na Tytana dotrze sonda Dragonfly.
