Ekspert od AI: dochód gwarantowany 10 tys. dol. to jedyne wyjście
Były badacz OpenAI prognozuje przełomową zmianę w podejściu do wsparcia społecznego.
Były starszy doradca ds. gotowości na sztuczną inteligencję ogólną (AGI) w OpenAI, Miles Brundage, wywołał burzę dyskusji swoją śmiałą prognozą. Według eksperta miesięczny dochód gwarantowany w wysokości 10 tys. dol. może stać się realną opcją już za kilka lat dzięki wzrostowi gospodarczemu napędzanemu przez sztuczną inteligencję. To kwota dziesięciokrotnie wyższa od obecnych pilotażowych programów UBI, które oscylują między 500 a 1500 dol. miesięcznie.
Brundage przez sześć lat pracował w OpenAI zanim odszedł z firmy w ubiegłym roku po rozwiązaniu zespołu ds. gotowości na AGI. Ekspert argumentuje, że obecne eksperymenty z dochodem podstawowym są zbyt skromne, by pokazać prawdziwy potencjał tego rozwiązania. Myślę, że znacznie hojniejszy eksperyment UBI niż te, które były dotychczas próbowane (powiedzmy 10 tys. dolarów miesięcznie vs. 1 tys. dolarów miesięcznie) pokazałby duże efekty - napisał na platformie X.
Czytaj też:
Rewolucja na rynku pracy: czy AI zabierze nam wszystko?
Prognozy dotyczące wpływu AI na zatrudnienie nie pozostawiają złudzeń. Firma McKinsey przewiduje, że do 2045 r. sztuczna inteligencja może zautomatyzować nawet 50 proc. dzisiejszej aktywności zawodowej. To oznacza przyspieszenie o niemal dekadę w porównaniu z wcześniejszymi szacunkami sprzed wprowadzenia generatywnej AI. Jeszcze bardziej alarmujący jest fakt, że już dzisiaj generatywna AI ma potencjał do automatyzacji prac pochłaniających 60-70 proc. czasu pracowników.
Szczególnie narażone są stanowiska wymagające wysokich kwalifikacji. W przeciwieństwie do wcześniejszych fal automatyzacji, które dotykały głównie pracy fizycznej, AI ma największy wpływ na pracowników o wysokich zarobkach, zajmujących się podejmowaniem decyzji, zarządzaniem i kontaktem z interesariuszami. W pierwszej fali automatyzacji najbardziej zagrożone są rutynowe zadania kognitywne (jak zarządzanie bazami danych) oraz zadania organizacyjne i strategiczne (planowanie, zarządzanie zapasami).
Tech-giganci już dawno widzą przyszłość zupełnie inaczej
Brundage nie jest osamotniony w swoich poglądach. Liderzy największych firm technologicznych od lat wspierają ideę dochodu podstawowego jako naturalnej odpowiedzi na automatyzację. Elon Musk przewiduje, że prawdopodobnie skończymy z powszechnym dochodem podstawowym lub czymś podobnym z powodu automatyzacji, dodając z charakterystyczną dla siebie szczerością: To nie są rzeczy, których życzę sobie, by się stały - to są rzeczy, które prawdopodobnie się staną.
CEO OpenAI, Sam Altman, już od lat wspiera badania nad UBI. Jego organizacja OpenResearch przeprowadziła jedno z największych eksperymentów z dochodem podstawowym w Stanach Zjednoczonych przekazując przez trzy lata 1000 dolarów miesięcznie grupie 1000 uczestników o niskich dochodach. Wyniki badania pokazały, że odbiorcy nie zrezygnowali z pracy, lecz zyskali większą elastyczność w wyborze zatrudnienia i więcej czasu na wypoczynek.
Matematyka przyszłości. Czy AI wyprodukuje wystarczająco bogactwa?
Kluczowym pytaniem pozostaje finansowanie tak hojnego programu UBI. Badanie opublikowane na arXiv sugeruje, że systemy AI muszą osiągnąć jedynie około 5-6-krotność obecnej produktywności automatyzacji, aby sfinansować UBI na poziomie 11 proc. PKB w najgorszym scenariuszu. Zwiększenie udziału dochodów publicznych (np. przez podatki od zysków AI) z obecnych 15 proc. do około 33 proc. zmniejsza wymaganą wydajność AI do zaledwie 3-krotności obecnej produktywności automatyzacji.
McKinsey szacuje, że generatywna AI może przyczynić się do wzrostu produktywności o 0,1-0,6 proc. rocznie do 2040 r. W połączeniu z innymi technologiami automatyzacja pracy może dodawać 0,5 do 3,4 punktu procentowego rocznie do wzrostu produktywności. Te liczby sugerują, że ekonomiczne fundamenty dla znacznie wyższego UBI mogą być solidniejsze niż się wydaje.
Ostrzeżenie przed społeczeństwem post-pracy: nie wszystko złoto, co się świeci
Brundage nie jest jednak ślepym optymistą. W swoim wpisie na blogu przy odejściu z OpenAI ostrzegał przed niebezpieczeństwami naiwnego przejścia do świata bez pracy. Naiwne przejście ku światu post-pracy grozi stagnacją cywilizacyjną (patrz: WALL-E), a potrzeba więcej przemyśleń i debaty na ten temat - napisał, nawiązując do animacji Pixara, gdzie ludzkość popadła w letarg w świecie pełnej automatyzacji.
Ekspert podkreśla, że obecne systemy nie są przygotowane na taką rzeczywistość ani politycznie, ani kulturowo. W krótkim okresie bardzo martwię się o to, że AI zatruje możliwości dla ludzi, którzy desperacko chcą pracować, ale myślę też że równocześnie ludzkość powinna ostatecznie usunąć obowiązek pracy dla utrzymania – wyjaśnił.
Nowa era wymaga nowych rozwiązań
Propozycja 10 tys. dol. miesięcznego UBI może brzmieć fantastycznie, ale ma solidne podstawy w analizie ekonomicznej i trendach technologicznych. Różnica między obecnymi pilotażami UBI a prawdziwym dochodem podstawowym może być kluczowa - podczas gdy 500-1500 dol. miesięcznie to dodatek do budżetu, 10 tys. dolarów to prawdziwa alternatywa dla pracy zarobkowej.
Brundage zwraca uwagę na fundamentalną różnicę w skali: 1000 dol. miesięcznie to coś, co jest możliwe politycznie dzisiaj. 10 tys. dol. miesięcznie to coś, co będzie możliwe politycznie za kilka lat z wzrostem napędzanym przez AI. To rozróżnienie między obecnymi a przyszłymi możliwościami może okazać się kluczowa dla zrozumienia rzeczywistego potencjału AI w przekształcaniu społeczeństwa.
Czas na przygotowania - czyli dlaczego nie możemy czekać
Ostrzeżenia Brundage'a nabierają szczególnej wagi w kontekście jego odejścia z OpenAI. Ekspert wprost stwierdził, że ani OpenAI, ani żadne inne czołowe laboratorium nie jest gotowe, a i świat też nie jest gotowy na nadejście AGI. Rozwiązanie zespołu ds. gotowości na AGI który nadzorował to kolejny sygnał, że przemysł AI może przedkładać rozwój produktów nad bezpieczeństwo.
Fzas przygotowań na społeczeństwo napędzane przez AI już nadszedł. Dyskusja o UBI w wysokości 10 tys. dol. miesięcznie to nie bajanie o przyszłości. To praktyczna dyskusja o kształcie społeczeństwa, które może pojawić się za naszego życia. I o tym, czy będziemy na to gotowi, zanim AI nas do tego zmusi.
