Polska na czele europejskiego wyścigu w adopcji sztucznej inteligencji

Dane przedstawione w raporcie mogą zaskoczyć nawet dobrze zorientowanych w temacie technologii czytelników. W ciągu zaledwie jednego roku liczba polskich firm korzystających z rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji wzrosła o imponujące 56 proc., osiągając poziom 34 proc. wszystkich przedsiębiorstw. To najwyższa dynamika wzrostu wśród wszystkich krajów Unii Europejskiej, przewyższająca nawet tempo rewolucji związanej z telefonią komórkową na początku obecnego stulecia.

Jak obrazowo przedstawia raport, tempo adopcji AI w Polsce jest tak szybkie, że statystycznie co dwie minuty w ciągu ostatniego roku jedna firma w naszym kraju podejmowała decyzję o wdrożeniu rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. Oznacza to, że obecnie ponad 740 tys. polskich firm już wykorzystuje AI w swoich operacjach biznesowych.

Choć dynamika wzrostu (56 proc.) znacząco przewyższa średnią europejską (27 proc.), ogólny wskaźnik adopcji AI w Polsce (34 proc.) wciąż pozostaje nieco niższy od średniej unijnej wynoszącej 42 proc. To sugeruje, że mimo imponującego tempa transformacji, Polska nadrabia wcześniejsze opóźnienia w stosunku do bardziej rozwiniętych cyfrowo gospodarek Europy.

Jako kraj znacząco przyspieszyliśmy we wdrożeniu AI, komentuje dyrektor ds. architektury w AWS Tomasz Stachlewski. Jeśli Polska będzie w stanie utrzymać obecne tempo rozwoju, to osiągnie wskaźnik wdrożenia AI przez 75 proc. polskich przedsiębiorstw już w 2027 r. To o 3 lata wcześniej niż zakładały cele europejskiej Cyfrowej Dekady.

Jednym z najbardziej fascynujących aspektów raportu jest ujawnienie zjawiska dwóch prędkości w rozwoju AI w Polsce. Obraz ten przypomina klasyczną opowieść o zwinnym Dawidzie i potężnym, ale powolnym Goliacie ze świata biznesu.

Z jednej strony mamy startupy - młode, dynamiczne organizacje, które przodują we wdrażaniu zaawansowanych rozwiązań AI. Przeszło jedna trzecia (35 proc.) polskich startupów wprowadziła na rynek nowy produkt oparty na sztucznej inteligencji. Co więcej, 34 proc. z nich osiągnęło już etap transformacji, integrując AI z wieloma funkcjami biznesowymi, a 24 proc. znajduje się na najbardziej zaawansowanym poziomie, gdzie AI jest głęboko osadzona w strategii firmy.

W kontraście do tego duże przedsiębiorstwa pozostają znacznie w tyle. Zaledwie 9 proc. z nich wprowadziło na rynek produkt oparty na AI, a aż 77 proc. nadal znajduje się na wczesnym etapie implementacji, korzystając głównie z podstawowych narzędzi AI do rutynowych zadań. Tylko 15 proc. dużych firm posiada kompleksową strategię AI, w porównaniu do 38 proc. startupów.

Ważne jest, aby ten rozwój był bardziej zrównoważony między dużymi i mniejszymi przedsiębiorstwami - zauważa Tomasz Stachlewski. To spostrzeżenie ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że duże przedsiębiorstwa zatrudniają prawie jedną trzecią pracowników w kraju.

Dla entuzjastów technologii szczególnie interesująca może być kwestia konkretnych, wymiernych korzyści, jakie przynosi wdrożenie AI. Raport dostarcza w tym zakresie twardych danych, które powinny przekonać nawet największych sceptyków.

Aż 87 proc. polskich firm, które zaimplementowały rozwiązania AI, raportuje wzrost przychodów, z imponującą średnią na poziomie 35 proc. To liczba, która przemawia sama za siebie - AI nie jest już tylko modnym dodatkiem, ale technologią o realnym wpływie na wyniki finansowe.

Jeszcze bardziej powszechna jest poprawa produktywności - aż 93 proc. firm korzystających z AI zaobserwowało poprawę w tym zakresie. Najczęściej wymieniane obszary to automatyzacja rutynowych zadań (47 proc.) oraz analiza danych i sprawozdawczość (43 proc.).

Wzrost produktywności dzięki AI przekłada się na zmianę sposobu, w jaki firmy wykorzystują czas swoich pracowników. 57 proc. przedsiębiorstw deklaruje, że może teraz poświęcić więcej uwagi na poprawę obsługi klienta i budowanie relacji. Z kolei 37 proc. firm przeznacza więcej czasu na pracę kreatywną i innowacyjną. To jasny sygnał, że wbrew obawom, AI nie tyle zastępuje pracowników, co raczej uwalnia ich potencjał w obszarach wymagających typowo ludzkich umiejętności.

Nie bez znaczenia jest również poprawa bezpieczeństwa - 44 proc. firm raportuje lepsze cyberbezpieczeństwo dzięki zastosowaniu AI. W czasach rosnących zagrożeń cybernetycznych jest to korzyść, której nie sposób przecenić.

Raport wyróżnia trzy wyraźne etapy wdrażania sztucznej inteligencji, które stanowią swego rodzaju mapę drogową transformacji cyfrowej przedsiębiorstw:

Etap 1: Pierwsze kroki

Na tym etapie znajduje się obecnie 70 proc. polskich firm. Wykorzystują one publicznie dostępne chatboty lub podstawowe narzędzia AI do rutynowych zadań. Koncentrują się głównie na podstawowych zastosowaniach, takich jak generowanie tekstu czy audio (37 proc.) oraz rozpoznawanie obrazów (33 proc.). Zdecydowana większość dużych przedsiębiorstw (77 proc.) pozostaje na tym etapie, podczas gdy wśród startupów jest to tylko 42 proc.

Etap 2: Transformacja

Do tego etapu dotarło już 13 proc. polskich firm, w tym 12 proc. dużych przedsiębiorstw i 34 proc. startupów. Organizacje te zaczynają integrować AI z wieloma funkcjami biznesowymi i skalować jej wykorzystanie. 30 proc. firm stosuje AI do automatyzacji przepływów pracy, a 13 proc. wykorzystuje ją do ulepszania obsługi klienta.

Etap 3: Odkrywanie strategicznego znaczenia AI

Ten najbardziej zaawansowany poziom osiągnęło 13 proc. polskich firm (11 proc. dużych i 24 proc. startupów). Na tym etapie AI jest głęboko osadzona w strategiach biznesowych, firmy tworzą niestandardowe systemy lub aplikacje oparte na AI (13 proc.), a niektóre (3 proc.) osiągnęły pełną integrację, gdzie AI stanowi podstawę wszystkich operacji. Warto zauważyć, że wskaźnik pełnej integracji w Polsce (3 proc.) jest znacznie niższy od średniej europejskiej wynoszącej 15 proc.

Raport prezentuje dwa szczególnie interesujące studia przypadków, które pokazują, jak polskie firmy skutecznie wykorzystują AI do transformacji swoich biznesów. Radpoint to polska firma, która od 2013 r. tworzy rozwiązania transformujące radiologię. Obecnie aż 43 proc. polskich radiologów (ponad 1700 specjalistów) korzysta z platformy Radpoint. Dzięki rozwiązaniom opartym na chmurze AWS i wykorzystaniu AI diagnoza, która kiedyś zajmowała godziny, może być postawiona w ciągu kilku minut. Platforma Radpoint służy jako centralna baza, do której trafiają i są przechowywane wyniki badań TK, zdjęcia rentgenowskie i obrazy MRI. System może bezpiecznie obsługiwać i przesyłać ponad 2 petabajty danych (ponad 2 mld obrazów dotyczących ponad 5 mln pacjentów), a codziennie baza powiększa się o 2 terabajty. Radpoint wykorzystuje jedno obciążenie robocze SaaS multi-tenant, które obsługuje 501 placówek radiologicznych w Polsce.

W ciągu swojej 95-letniej historii, Polskie Linie Lotnicze LOT przeszły drogę od pionierskiego narodowego przewoźnika do cyfrowego lidera lotnictwa. Kluczowym elementem tej transformacji była współpraca z AWS, która umożliwiła modernizację infrastruktury IT i zapewnienie cyfrowego doświadczenia milionom pasażerów. Dzięki migracji systemów do chmury AWS, LOT usprawnił operacje, wyeliminował przestoje i znacznie poprawił skalowalność. Infrastruktura, która kiedyś z trudem radziła sobie z obsługą ruchu, teraz bez problemu obsługuje ponad 6 mln wizyt miesięcznie dzięki rozwiązaniom takim jak AWS Fargate, RDS i Cognito. Co szczególnie imponujące, nowy wewnętrzny zespół programistów LOT, rozbudowany z jednego do ponad stu inżynierów, dostarcza teraz ulepszenia dla klientów co dwa tygodnie, zamiast jak wcześniej - raz na kwartał. To doskonały przykład jak adopcja zaawansowanych rozwiązań chmurowych i AI może przyspieszyć cykl rozwoju produktu.

Mimo imponującego tempa adopcji AI w Polsce, raport identyfikuje trzy kluczowe bariery, które hamują pełne wykorzystanie jej potencjału. Aż 45 proc. polskich firm wskazuje brak odpowiednich kompetencji jako główną barierę dla głębszego wdrażania AI. 58 proc. twierdzi, że brak umiejętności utrudnia innowacje, a 43 proc. ma trudności z przyciągnięciem pracowników posiadających niezbędne umiejętności cyfrowe.

Firmy są świadome tego problemu i podejmują działania zaradcze - są skłonne oferować kandydatom z solidnymi umiejętnościami w zakresie AI wynagrodzenie wyższe średnio o 42 proc. To znaczący wzrost w porównaniu do 28 proc. premii oferowanej w ubiegłym roku.

Prognozy przedstawione w raporcie wskazują, że w ciągu najbliższych trzech lat znajomość AI będzie wymagana w 48 proc. nowych miejsc pracy w Polsce. To jasny sygnał, że inwestycja w umiejętności z zakresu AI może być jednym z najbardziej opłacalnych kierunków rozwoju zawodowego.

Drugą istotną barierą jest niepewność regulacyjna, która szczególnie mocno uderza w startupy. Aż 67 proc. firm twierdzi, że nie rozumie swoich ról i obowiązków wynikających z unijnego Rozporządzenia o sztucznej inteligencji (AI Act).

22 proc. polskich firm postrzega niepewność regulacyjną jako kluczową barierę, ale w przypadku startupów sytuacja jest jeszcze poważniejsza – 80 proc. z nich twierdzi, że niepewność regulacyjna opóźniła lub zmieniła ich strategie w zakresie AI i technologii.

Co alarmujące, obecnie ponad jedna trzecia (38 proc.) wydatków technologicznych firm jest przeznaczana na zapewnienie zgodności z przepisami, a 57 proc. przedsiębiorstw oczekuje, że wydatki te będą rosnąć. To ogromne obciążenie, szczególnie dla mniejszych podmiotów o ograniczonych zasobach.

Trzecią barierą są obawy związane z kosztami. 33 proc. polskich firm wymienia postrzegane koszty początkowe jako kluczową przeszkodę w adopcji AI. Jednocześnie 19 proc. firm twierdzi, że potrzebuje lepszego zrozumienia zwrotu z inwestycji w AI i bardziej solidnych dowodów na jej efektywność.

Dane wskazują, że obawy te mogą być nieuzasadnione - jak już wspomnieliśmy, 87 proc. firm odnotowało znaczny wzrost przychodów dzięki AI, ze średnim wzrostem na poziomie 35 proc. To sugeruje, że mimo początkowych kosztów, inwestycja w AI szybko się zwraca i przynosi wymierne korzyści finansowe.

Raport postuluje obniżenie kosztów zapewnienia zgodności z przepisami oraz ustanowienie jaśniejszych zasad zarządzania AI. Klarowne ramy regulacyjne mogą wspierać szybsze wdrażanie AI, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo i względy etyczne. Rekomendowane są również szkolenia dla firm i pracowników, zwiększające kompetencje w zakresie AI i zapewnienia zgodności. 47 proc. firm twierdzi, że dostępność programów szkoleniowych poświęconych AI i wykwalifikowanych specjalistów była kluczowa w umożliwieniu im adopcji AI.

Drugi postulat dotyczy ustanowienia odpowiedniego cyklu inwestycji i wzrostu, skoncentrowanego na transformacji cyfrowej i wykwalifikowanej kadrze. 61 proc. polskich firm uważa poprawę dostępu do finansowania prywatnego i publicznego za kluczową lub bardzo ważną, a 63 proc. twierdzi, że w ciągu najbliższych pięciu lat umiejętności w zakresie AI będą miały krytyczne znaczenie. 33 proc. firm wskazuje, że zwiększony dostęp do finansowania rządowego i prywatnego miał kluczowe znaczenie dla przyspieszenia wdrażania AI.

Trzeci element planu to aktywna rola rządu jako lidera transformacji cyfrowej. Raport sugeruje, że transformacja oparta na AI powinna być traktowana priorytetowo w opiece zdrowotnej, edukacji i usługach rządowych. 70 proc. polskich firm twierdzi, że byłoby bardziej skłonnych do wdrożenia AI, gdyby zrobił to wcześniej sektor publiczny. To pokazuje, jak ważna jest rola państwa nie tylko jako regulatora, ale także jako pioniera we wdrażaniu nowych technologii.

Warto zauważyć, że polski rząd podejmuje już kroki w kierunku wsparcia rozwoju AI. Ministerstwo Cyfryzacji zapowiedziało, że w 2025 r. przeznaczy ponad 4,5 mld zł na rozwój cyfryzacji w ramach Funduszu Sztucznej Inteligencji.

To są olbrzymie pieniądze, które już rozpoczęły swoją pracę - podkreślił wicepremier, szef MC Krzysztof Gawkowski. Dzięki NCBR oraz Funduszowi Sztucznej Inteligencji inwestujemy w spójny i dobrze koordynowany rozwój AI. Wspieramy przedsiębiorców i tworzymy podstawy do rozwoju usług chmurowych, sieci 5G oraz mocy obliczeniowych.

Wśród konkretnych inicjatyw wymienione są między innymi program Ścieżka SMART z budżetem 1,3 mld zł na projekty B+R i wdrażanie innowacji i program Infostrateg na rozwój polskiego potencjału AI z budżetem ponad 500 mln zł. Dodatkowo firmy prywatne również angażują się w rozwijanie kompetencji AI w Polsce. Microsoft ogłosił ambitny plan przeszkolenia 1 mln Polek i Polaków z zakresu sztucznej inteligencji do końca bieżącego roku Częścią tej inicjatywy jest bezpłatna platforma edukacyjna AI Skills Navigator, oferująca ponad 200 kursów.

Według ekspertyzy Ministerstwa Cyfryzacji Polityka Rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce 2025-2030 AI może podnieść polskie PKB nawet o 8 proc. w ciągu dekady. To ogromny potencjał gospodarczy, który może znacząco wpłynąć na konkurencyjność Polski na arenie międzynarodowej.

Raport Odblokowanie potencjału AI w Polsce 2025 prezentuje fascynujący obraz Polski znajdującej się w kluczowym momencie transformacji cyfrowej. Z jednej strony imponujące tempo adopcji AI (wzrost o 56 proc. rok do roku), z drugiej wciąż widoczne bariery i niedoskonałości, które hamują pełne wykorzystanie potencjału tej rewolucyjnej technologii.

Dla entuzjastów elektroniki użytkowej raport może być powodem do optymizmu - Polska nie tylko nadrabia zaległości względem innych krajów europejskich, ale w niektórych aspektach nawet je wyprzedza. Świadczy o tym chociażby najwyższa w UE dynamika wzrostu adopcji AI oraz innowacyjne rozwiązania wdrażane przez polskie startupy.

Jednocześnie widoczne są wyzwania, szczególnie w obszarze kompetencji cyfrowych, regulacji i finansowania, które wymagają skoordynowanych działań zarówno ze strony biznesu, jak i państwa. Jeśli uda się je przezwyciężyć, Polska ma szansę stać się jednym z liderów rewolucji AI nie tylko w regionie, ale i w całej Europie.

Dynamika zmian w obszarze AI jest tak szybka, że za dwa-trzy lata możemy spodziewać się zupełnie innego krajobrazu technologicznego. Jedno jest pewne - firmy, które już teraz inwestują w AI i budują kompetencje w tym zakresie, będą miały znaczącą przewagę konkurencyjną w nadchodzącej przyszłości.