Lodowce topnieją, a ludzie znajdują w nich coraz dziwniejsze rzeczy. Jest co oglądać
Globalne ocieplenie, choć niesie ze sobą tragiczne konsekwencje, odsłania przed nami fascynujące sekrety przeszłości. Topniejące lodowce na całym świecie, niczym gigantyczne kapsuły czasu, uwalniają artefakty, które przez tysiąclecia były ukryte pod warstwami lodu. Drewniane narzędzia, starożytne posągi, a nawet szczątki ludzkie – te znaleziska przyciągają archeologów, a Norwegia wiedzie prym w tej nowej dziedzinie, zwanej archeologią glacjalną.

Kiedy myślimy o lodowcach, zazwyczaj wyobrażamy sobie surowe, niedostępne krajobrazy. Jednak wraz z ich topnieniem na światło dzienne wychodzą nie tylko skutki globalnego ocieplenia, ale też artefakty, które przez tysiące lat spoczywały w wiecznym lodzie.
Znalezione przedmioty – od narzędzi myśliwskich po doskonale zachowane szczątki ludzi sprzed wieków – rzucają nowe światło na to, jak nasi przodkowie podróżowali, handlowali i przystosowywali się do ekstremalnych warunków.

Nie wszystkie znaleziska są tak widowiskowe, ale każde z nich niesie bezcenne informacje. Wśród lodowych skarbów odnaleziono fragmenty odzieży, skórzane buty, drewniane narzędzia, a nawet szczątki zwierząt, które mogły służyć jako pożywienie myśliwych.
Unikalność tych przedmiotów polega na tym, że w normalnych warunkach uległyby rozkładowi. W lodzie jednak przetrwały nietknięte przez setki, a czasem tysiące lat.
Norwegia – laboratorium archeologii glacjalnej
Norwegia, z jej surowym klimatem i rozległymi lodowcami, staje się prawdziwym laboratorium dla naukowców. Program "Secrets of the Ice", prowadzony przez Espena Finstada, odkrył już około 4500 artefaktów. To ponad połowa wszystkich znalezisk archeologii glacjalnej na świecie.

Wyobraź sobie, że wędrujesz po górach i nagle natrafiasz na strzałę, która leżała tam od tysiącleci. Albo na fragment tkaniny, który przetrwał więcej niż niejedna dynastia. To właśnie dzieje się w Norwegii.
Jednym z kluczowych miejsc dla archeologów jest Lendbreen, dawny szlak handlowy i komunikacyjny, używany intensywnie w czasach wikingów. W tym roku, dzięki gwałtownemu topnieniu lodowca, naukowcy mieli wyjątkowo udany sezon. Jak mówi Finstad, "topnienie naprawdę przyspieszyło pod koniec sezonu".

W ciągu zaledwie dziewięciu dni odkryli wiele cennych znalezisk. Jednym z nich była doskonale zachowana strzała, która po prostu leżała na powierzchni lodu. "Bardzo rzadko zdarza się, że znajdujemy je w tak dobrym stanie na lodzie. To był prawdziwy dar, po prostu przepiękny" – opowiada Finstad serwisowi Buissnes Insider.
Więcej o technologii i archeologii przeczytasz na Spider's Web:
Lendbreen – brama do przeszłości wikingów
Odkrycia z Lendbreen rzucają nowe światło na życie i działalność ludzi w odległych czasach. Strzały z grotami wykonanymi z muszli rzecznych, które musiały przybyć z daleka, świadczą o rozległych szlakach handlowych i podróżach żyjących przed wiekami ludzi.
Fragmenty drewna, skóry i tkanin, które zwykle nie przetrwałyby w innych warunkach, dają wgląd w codzienne życie wikingów i wcześniejszych mieszkańców tych terenów. "To małe przedmioty, rzeczy codziennego użytku z epoki wikingów lub starszych czasów, których nie znajdujemy w innych kontekstach archeologicznych, przynajmniej w Norwegii, ponieważ uległy degradacji" – wyjaśnia Finstad.

Archeolodzy z "Secrets of the Ice" nie kryją ekscytacji. "Nie możemy się doczekać powrotu" – mówi Finstad. Każdy kolejny sezon przynosi nowe odkrycia, które pozwalają nam lepiej zrozumieć historię ludzkości.
Jak stary jest lód?
Topnienie lodu górskiego w ostatnich latach doprowadziło do odkrycia artefaktów pochodzących z epoki kamiennej. Znaleziska wydają się być coraz starsze w miarę topnienia lodu. Nasuwa się pytanie: ile lat mogą mieć artefakty odnajdywane w topniejącym lodzie? Czy możliwe jest, że przyszłe topnienie może ujawnić znaleziska pochodzące z ostatniej epoki lodowcowej?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, najpierw musimy przyjrzeć się wiekowi lodu. To zaskakujące, ale lód w wysokich górach nie pochodzi aż z ostatniej epoki lodowcowej. Większość lodu górskiego na półkuli północnej ma maksymalny wiek 7000-9000 lat.
Dlaczego lód nie jest starszy? Odpowiedzią na to pytanie jest ciepły okres klimatyczny zwany holoceńskim optimum termicznym, który miał maksimum około 8000 lat temu. Badania lodowców górskich mówią nam, że większość lodu całkowicie stopiła się w tym ciepłym okresie.
Termiczne optimum holocenu na półkuli północnej było spowodowane małymi i stopniowymi zmianami orbity Ziemi wokół Słońca. Gdy optimum zanikło, lód w wysokich górach powoli zaczął powracać. Stało się to około 7600 lat temu w Norwegii i trochę wcześniej w zachodniej Ameryce Północnej.

Kilkaset lat po rozpoczęciu nowego zlodowacenia część lodu stała się na tyle duża, że zaczęła się poruszać – lodowce powróciły. Od tego czasu lód rozszerzał się i kurczył w zależności od warunków klimatycznych.
Lód w Norwegii osiągnął swój największy zasięg podczas małej epoki lodowcowej (1550-1850) i od tego czasu topniał. Topnienie lodu w wysokich górach Norwegii było szczególnie widoczne w pierwszych latach XXI wieku. Obecnie wróciliśmy do poziomów lodu obserwowanych 6000 lat temu.

Globalne skutki topnienia lodowców
Topnienie lodowców, choć jest alarmującym znakiem zmian klimatycznych, daje nam unikalną szansę na poznanie przeszłości. A Norwegia, z jej bogatymi znaleziskami, staje się kluczowym miejscem dla archeologii glacjalnej.
Odkrycia z topniejących lodowców nie tylko fascynują, ale także mają ogromne znaczenie naukowe. Pozwalają nam zrozumieć, jak ludzie żyli, podróżowali i handlowali w trudnych warunkach klimatycznych.
Pokazują, jak bardzo zmieniał się krajobraz i klimat przez tysiąclecia. A przede wszystkim, przypominają nam, że historia ludzkości jest głęboko związana z naturą i jej zmianami.
Źródło grafiki głównej: secretsoftheice.com