Hybrydowe zaćmienie Słońca. Przed nami niezwykły spektakl na niebie
Hybrydowe zaćmienie Słońca to niezwykłe zjawisko astronomiczne, które polega na tym, że jednego dnia można zobaczyć zarówno zaćmienie całkowite, jak i obrączkowe. W czwartek, 20 kwietnia, na niebie rozegra się taki właśnie spektakl. To nie tylko pierwsze zaćmienie Słońca w 2023 r., ale także pierwsze hybrydowe zaćmienie Słońca od dekady.
Hybrydowe zaćmienie Słońca jest jednym z najrzadszych zjawisk astronomicznych tego stulecia. Ostatnie hybrydowe zaćmienie Słońca miało miejsce w 2013 r., a kolejne pojawi się dopiero w 2031 r. Jeszcze następne, będzie miało miejsce - uwaga! - w 2164 r.
Hybrydowe zaćmienie Słońca nie będzie niestety widoczne w Polsce. To niezwykłe widowisko zobaczą mieszkańcy małego fragmentu Australii, Timoru Wschodniego i wyspa wschodniej Indonezji. Rozpocznie się ono o godz. 3:34, 20 kwietnia naszego czasu i zakończy się o godz. 08:59 naszego czasu. Mimo to nie ma co narzekać. Choć hybrydowe zaćmienie Słońca ominie nas na żywo, to niech pocieszeniem będzie fakt, że rano gdy wstaniemy, będą na nas czekać już świeże fotki, a niektórzy z nas zdążą zobaczyć transmisję live. Link znajdziecie na dole artykułu.
Zaćmienie Słońca bez tajemnic
Zaćmienie Słońca to zjawisko astronomiczne, które zachwyca i fascynuje ludzi od wieków. Polega ono na tym, że Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem i zasłania część lub całą tarczę naszej gwiazdy. W zależności od odległości Księżyca od Ziemi i jego położenia względem Słońca, zaćmienia mogą być całkowite, częściowe lub obrączkowe.
Zaćmienie całkowite występuje wtedy, gdy Księżyc całkowicie przysłania Słońce i rzuca na Ziemię swój cień. Wtedy na niebie widać tylko koronę słoneczną - jasną otoczkę wokół ciemnego krążka. Zaćmienie częściowe ma miejsce, gdy Księżyc zasłania tylko część tarczy Słońca i rzuca na Ziemię półcień. Wtedy na niebie widać fragment Słońca i fragment Księżyca. Zaćmienie obrączkowe zachodzi wtedy, gdy Księżyc jest zbyt daleko od Ziemi, aby całkowicie zasłonić Słońce. Wtedy na niebie widać pierścień Słońca wokół ciemnego krążka Księżyca.
Jednak istnieje jeszcze jeden rodzaj zaćmienia, który jest bardzo rzadki i niezwykły. Nazywa się on hybrydowym zaćmieniem Słońca i polega na tym, że jednego dnia można zobaczyć zarówno zaćmienie całkowite, jak i obrączkowe. Jak to możliwe?
Hybrydowe zaćmienie Słońca - jak powstaje?
Dlaczego hybrydowe zaćmienie Słońca jest tak rzadkie? Ponieważ wymaga ono bardzo szczególnego ustawienia Ziemi, Księżyca i Słońca. Księżyc musi być w takiej odległości od Ziemi, że jego średnica kątowa jest zbliżona do średnicy kątowej Słońca. Ponadto musi być on na linii łączącej Ziemię i Słońce. Dodatkowo Ziemia musi być na odpowiednim etapie swojej orbity wokół Słońca, aby jej krzywizna wpływała na zmianę cienia Księżyca.
Za sprawą krzywizny Ziemi zmienia się wtedy odległość Księżyca od powierzchni Ziemi, co pozwala zobaczyć w jednym miejscu zaćmienie całkowite (tam, gdzie Księżyc jest bliżej), a w innych zaćmienie obrączkowe (tam, gdzie Księżyc jest dalej). To oznacza także, że cień Księżyca zmienia się podczas jego ruchu po orbicie i przechodzi z ostrego (umbra) na rozmyty (penumbra).
Hybrydowe zaćmienie Słońca nie jest widoczne jednocześnie z każdego miejsca na Ziemi. Zależy to od tego, gdzie znajduje się obserwator względem ścieżki cienia Księżyca. Na początku i na końcu tej ścieżki następuje krótkie zaćmienie obrączkowe (trwające do kilku sekund), a później szybko przejdzie ono w zaćmienie całkowite. W maksymalnej fazie zaćmienia cień Księżyca jest największy i najgłębszy i trwa ono najdłużej (do kilku minut). Na sam koniec zaćmienie znowu przemieni się w obrączkowe.
Hybrydowe zaćmienie Słońca - gdzie i kiedy oglądać?
Hybrydowe zaćmienie Słońca nie będzie widoczne z każdego miejsca na Ziemi. To szczególne zaćmienie przemieści się przez południowy Pacyfik. Ci, którzy znajdą się na drodze jego wąskiej ścieżki, zobaczą całkowite zaćmienie Słońca, podczas gdy ci w jej sąsiedztwie, częściowe.
Timor Wschodni, Indonezja i jedno miasto w Australii - to miejsca, gdzie będzie można zobaczyć całkowite zaćmienie Słońca, podczas gdy reszta południowego Pacyfiku zobaczy częściowe zaćmienie. Ponadto na środku Oceanu Indyjskiego, w dwóch miejscach widać będzie zaćmienie przechodzące z pierścieniowego do całkowitego i z powrotem.
Niestety, w Polsce i w Europie nie będzie można oglądać hybrydowego zaćmienia Słońca. Jednak nie oznacza to, że musimy całkowicie zrezygnować z tego widowiska. Dzięki internetowi możemy śledzić transmisje online z różnych miejsc na świecie, gdzie zaćmienie będzie widoczne. Hybrydowe zaćmienie słońca online zobaczycie między innymi na stronie timeanddate.com, która będzie transmitować transmisję na żywo z wydarzenia.
