Norweska baza na dalekiej północy pożegnała właśnie stare F-16 i powitała nowiusieńkie F-35. Polska musi jeszcze poczekać na swoją kolej

Uroczystość powitalna nowych myśliwców miała miejsce w czwartek. Obfite opady śniegu i słaba widoczność spowodowały, że planowana impreza została nieco skrócona. Broniące nieba Norwegii i NATO F-16 zostały zastąpione przez F-35 Lightning II w misjach Quick Reaction Alert (QRA).

Królewskie Norweskie Siły Powietrzne utrzymują w stałej gotowości, przez 24 godziny na dobę, dwa F-35 stacjonujące w bazie w Evenes. Maszyny są w stanie wystartować w ciągu 15 minut od alarmu i ruszyć na przechwycenie podejrzanych lub wrogich samolotów. Takie misje nazywane są właśnie Quick Reaction Alert.

Zazwyczaj niezidentyfikowane samoloty, które bez odpowiedzi na wezwania, niebezpiecznie zbliżają się do przestrzeni powietrznej Norwegii i NATO, to wojskowe maszyny rosyjskie. Są to najczęściej bombowce dalekiego zasięgu albo samoloty rozpoznania i walki radioelektronicznej. W obu przypadkach chodzi o przetestowanie reakcji NATO.

Historia norweskich F-35 pokazuje jak długotrwałym i skomplikowanym przedsięwzięciem jest wdrożenie ich do służby. Jest to też zapewne lekcja dla Polski, która również kupiła amerykańskie myśliwce V generacji produkcji firmy Lockheed Martin.

Norweski personel techniczny i piloci rozpoczęli szkolenie dotyczące F-35 w bazie lotniczej Luke w Arizonie w USA w 2015 roku. W listopadzie 2017 r. w Norwegii, na lotnisku Ørland wylądował pierwszy norweski F-35. W tym samym roku rozpoczęło się przygotowanie do misji QRA w bazie Evenes.

W międzyczasie norweskie F-35 trafiły również na lotnisko Rygge, a także były na dwóch zagranicznych misjach, Iceland Air policing, w 2020 i 2021 r. Szkolenie na lotnisku Evenes trwało około pół roku.

Norwedzy poważnie traktują bezpieczeństwo północnej części swojego kraju. Nic dziwnego, skoro Rosjanie coraz aktywniej zaznaczają swoją obecność wojskową w powietrzu i na wodach północy. Baza Evanes znajduje się 250 km za kołem podbiegunowym. Pełniące wcześniej misje QRA F-16 stacjonowały na lotnisku w Bodø, 170 km na południe.

Wraz z F-35 do bazy w Evanes trafią też samoloty Boeingi P-8A Poseidon, przeznaczone do patrolowanie obszarów morskich i zwalczania łodzi podwodnych.

Jak dotąd do Norwegii trafiły 24 z 52 nowych F-35. Do 2025 roku wszystkie nowe samoloty będą w służbie.

Warto tu dodać, że w grudniu 2021 r. Finlandia wybrała myśliwce F-35 w przetargu na myśliwce mające zastąpić starzejące się już F/A-18. Finlandia zamówi 64 samoloty z systemami uzbrojenia za kwotę 9,4 mld dolarów.

31 stycznia 2020 w Dęblinie, szef MON podpisał umowę na zakup 32 wielozadaniowych samolotów piątej generacji F-35 dla Sił Powietrznych. Wartość umowy wynosi 4,6 mld dolarów. Jej przedmiotem jest dostawa 32 samolotów F-35A wraz z pakietem szkoleniowym i logistycznym.

Dostawy samolotów F-35A dla Polski zostaną zrealizowane w latach 2024-2030. Roczne dostawy będą zawierały się w przedziale 4-6 egzemplarzy. Pierwsze 6 samolotów czasowo zostanie rozmieszczonych w latach 2024-2025 w jednej z baz lotniczych na terytorium USA z przeznaczeniem do szkolenia personelu latającego i technicznego Sił Powietrznych RP. Przylot pierwszych samolotów do kraju przewidywany jest na przełomie roku 2025/26.

Samoloty F-35 są jedynymi dostępnymi obecnie na rynku produkowanymi seryjnie statkami powietrznymi posiadającymi właściwości stealth, które stanowią kluczowy element umożliwiający skuteczną realizację zadań w przypadku konfliktu z przeciwnikiem posiadającym zaawansowane systemy antydostępowe.

Samoloty są efektem wieloletnich prac badawczo-rozwojowych licznych podmiotów wywodzących się z państw-uczestników programu Joint Strike Fighter .

To uniwersalne platformy dostosowane do realizacji misji rozpoznawczych, prowadzenia walki radioelektronicznej, wsparcia komponentu lądowego, czy zwalczania statków powietrznych przeciwnika, zarówno w ramach prowadzonych operacji narodowych, jak i w układzie sojuszniczym.