Pół wieku temu Intel wprowadził swój pierwszy mikroprocesor. Do dziś nie możemy się z tego otrząsnąć
Na dziś na rynku producentów procesorów dla PC liczą się w zasadzie cztery firmy: AMD, Apple, Intel i Qualcomm. Przy czym to Intel nieustannie dominuje. Dokładnie 50 lat temu rozpoczął swoją podróż do sukcesu totalnego.
15 listopada 1971 r. firma Intel wprowadziła pierwszy procesor do komercyjnej sprzedaży. Był to 4-bitowy układ Intel 4004, który kosztował wówczas 60 dol. Prawdopodobnie nikt wówczas się nie spodziewał, że ten interesujący chip stanowić będzie początek wielkiej rynkowej dominacji, która w pewnym sensie trwa po dziś dzień.
Czytaj też:
Prace nad mikroprocesorem rozpoczęły się w kwietniu 1970 r. i prowadzone były głównie przez jedną osobę: Frederica Faggina. Pomagali mu Marcian Hoff, który rok wcześniej zaproponował ogólną architekturę CPU oraz Masatoshi Shima, który ją dopracował.
Intel 4004 zawiera około 2300 tranzystorów i jest wykonany w 10-mikrometrowym procesie technologicznym pMOS. Jest w stanie wykonać 92 tys. operacji na sekundę z 10,8-mikrosekundowym cyklem. Maksymalne taktowanie zegara to 740 kHz. Lub, jak kto woli, 0,000740 GHz.
Intel 4004 – pierwszy dostępny w sprzedaży procesor Intela. Gdzie trafił?
Pierwszym klientem Intela była japońska firma Busicom, która wykorzystała 4004 do budowy prototypu kalkulatora 141-PF. Zainteresowanie było jednak znacznie większe. Nikt do tej pory nie zdołał umieścić procesora ogólnego zastosowania (CPU) do niewielkiej, zatopionej w krzemie konstrukcji.
4004 miał wówczas kilku konkurentów. Były to układ Four-Phase Systems AL1, zaprojektowany na potrzeby myśliwca F-14 MP944 oraz TMS-0100 od Texas Instruments. Żaden, ale to żaden układ nie oferował jednak takiej wszechstronności i mocy obliczeniowej, co produkt Intela. Drugim klientem był Dave Nutting Associates: Intel 4004 stał się sercem pierwszej cyfrowo sterowanej gry pinball (w Polsce nazywanej też fliperem czy elektrycznym bilardem).
Po Internecie krąży też mit, jakoby Intel 4004 był wykorzystany w sondzie Pioneer 10 – pierwszym pojeździe kosmicznym, który opuścił Układ Słoneczny – nie jest to jednak prawdą. NASA w istocie rozważała jego zastosowanie, ale ostatecznie z niego zrezygnowała. Był zbyt nowym produktem, by amerykańscy inżynierowie mogli mu zaufać. Mit ten powiela nawet sam Federico Faggin, główny architekt 4004. To jednak bzdura.
Nie zmienia to jednak faktu, że Intel 4004 był konstrukcją przełomową.
Równolegle do 4-bitowego Intela 4004 prowadzone były prace nad 8-bitowym 500-kilohercowym układem 8008, przeznaczonym do mikrokomputerów, terminali, urządzeń przemysłowych. W 1974 r. uzupełnił go 2-megahercowy Intel 8080 (trafił m.in. do systemów sterowania światłami ulicznymi, pocisków manewrujących czy do domowego mikrokomputera Altair 8800) i 3-megahercowy Intel 8085.
Właściwym kolejnym przełomem było jednak zaprojektowanie 16-bitowego układu Intel 8086, który wykorzystywał zdobytą wiedzę i doświadczenie o procesach technologicznych z 4- i 8-bitowej epoki, prowadzonej przez Faggina. Intel 8086 był bowiem pierwszym procesorze o architekturze x86, która do dziś jest wykorzystywana przy projektowaniu układów scalonych dla komputerów osobistych, serwerów czy konsol do gier. To jednak już opowieść na inną okazję.
