Astronomowie odkryli najodleglejszy blazar w historii
PSO J030947.49+271757.31 to katalogowe oznaczenie najodleglejszego blazara, jakiego dotąd udało się zaobserwować. Światło, które od niego do nas obecnie dociera, zostało wyemitowane, gdy wszechświat miał mniej niż miliard lat, czyli jakieś 13 mld lat temu.
Choć od samego początku odkrywcy blazara PSO J0309+27 podejrzewali, że jest to odległy obiekt, a obserwacje prowadzone w zakresie rentgenowskim za pomocą Kosmicznego Teleskopu Swift potwierdzały, że jest to blazar, to dopiero obserwacje przeprowadzone za pomocą spektrografu zainstalowanego na Wielkim Teleskopie Lornetkowym (LBT) potwierdziły rekordową odległość do tego obiektu. To najodleglejszy znany blazar.
Blezer tak, ale blazar?
Blazary to jedne z najjaśniejszych obiektów należących do grupy aktywnych jąder galaktycznych (AGN) czyli supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w centrach galaktyk. Ich aktywność powoduje obecność dysku lub sfery zjonizowanego gazu, które napędzają emisję promieniowania w wielu zakresach długości fali. Blazary emitują niezwykle silne dżety relatywistyczne, wystarczająco jasne, aby można je było dojrzeć z odległych miejsc we wszechświecie. Dżety emitowane przez blazary widoczne są tylko wzdłuż linii wzroku. Jeżeli Ziemia nie znajdzie się w tej linii, są niezwykle trudne do dostrzeżenia.
W tym przypadku jednak zaobserwowany przez naukowców blazar jest jedną z najwcześniejszych, najodleglejszych supermasywnych czarnych dziur nieprzesłoniętych dużymi ilościami pyłu (w przeciwieństwie do większości AGN). Dzięki temu naukowcy są w stanie badać go w całym zakresie widma elektromagnetycznego.
Tym samym PSO J0309+27 jest najsilniejszym trwałym radioźródłem we wczesnym wszechświecie, istniejącym niecały miliard lat po Wielkim Wybuchu. Obserwacje przeprowadzone za pomocą teleskopu XRT zainstalowanego na pokładzie satelity Swift potwierdziły, że także w zakresie rentgenowskim jest to jedno z najjaśniejszych źródeł wczesnego wszechświata.
Blazary z tak wczesnego wszechświata najprawdopodobniej stanowiły swego rodzaju zalążki supermasywnych czarnych dziur obserwowanych we współczesnym wszechświecie.
