Oszołamiające odkrycie na niewidocznej stronie Księżyca. To powstało w 10 minut
Po niewidocznej stronie Księżyca ukryte są dwa gigantyczne kaniony, głębsze niż Wielki Kanion Kolorado. Ten piękny krajobraz powstał w 10 minut. Poważnie.
Naukowcy z amerykańskiego Lunar and Planetary Institute (LPI) dokonali właśnie odkrycia, które zrewolucjonizuje nasze postrzeganie Srebrnego Globu. Wyniki ich badań, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature Communications, dają nam wgląd w burzliwą przeszłość naszego satelity.
Dziesięć minut, które zmieniły Księżyc
Prawie cztery miliardy lat temu planetoida lub kometa przeleciała nad biegunem południowym Księżyca, otarła się o szczyty górskie Malapert i Mouton i uderzyła w powierzchnię Księżyca - wyjaśnia główny autor dr David Kring.
Uderzenie było potężne. Wręcz wymykające się wyobraźni. Wyrzuciło w górę strumienie skał i wyrzeźbiło dwa kaniony wielkości Wielkiego Kanionu Kolorado. Jest tylko jedna zasadnicza różnica. Podczas gdy Wielki Kanion powstawał przez miliony lat, dwa wielkie kaniony na Księżycu powstały - uwaga! - w mniej niż 10 minut.
Kosmiczny kataklizm, który wyrzeźbił kaniony
Energia potrzebna do utworzenia Wielkich Kanionów na Księżycu była około 130 razy większa od energii zgromadzonej w globalnym arsenale broni jądrowej.
Planetoida lub kometa uderzyła w powierzchnię Księżyca z prędkością prawie 55 000 k/h. Uderzenie spowodowało powstanie ogromnego basenu uderzeniowego Schrödingera o średnicy 320 km i wybiło promieniście od centrum, dwie ściany odłamków.
Autorzy obliczyli lot balistyczny wyrzuconych szczątków. Jak się okazuje, po chwili uderzyły one w powierzchnię Księżyca z prędkością około 1 km/s (3600 km/h). Szczątki wytworzyły dwa wąskie pola wtórnych kraterów uderzeniowych, które utworzyły kaniony.
Kosmiczny park narodowy
Przyszli astronauci mogą liczyć na Księżycu na wspaniałe widoki. Na Ziemi te kaniony byłyby parkami narodowymi - zauważa dr Kring.
Autorzy przeanalizowali ten region, korzystając ze zdjęć i danych wysokościowych z sondy kosmicznej NASA Lunar Reconnaissance Orbiter. Pomiary te wskazują, że kaniony mają od 20 do 27 km szerokości, od 2,7 do 3,5 km głębokości i od 270 do 860 km długości (patrz ilustracja). Noszą nazwy Vallis Schrödinger i Vallis Planck. Dla porównania Wielki Kanion Kolorado a głębokość 1,6 km i długość 446 km.
Krater Schrödingera jest pod wieloma względami podobny do krateru Chicxulub na Ziemi, którego powstanie zakończyło erę dinozaurów. Praca ta pomogła rzucić światło na to, jak energiczne mogą być wyrzuty z tych uderzeń - dodaje Gareth Collins, współautor badania.
Więcej o Księżycu przeczytasz na Spider's Web:
Czy Księżyc może nas jeszcze zaskoczyć?
Odkrycie historii kanionów to ważny punkt w najnowszych badaniach Księżyca. Dzięki niemu naukowcy mogą lepiej zrozumieć procesy, które kształtowały powierzchnię naszego satelity miliardy lat temu.
To również dowód na to, jak intensywne i dynamiczne były czasy formowania się Układu Słonecznego. Księżyc, choć pozornie martwy i spokojny, kryje w sobie świadectwa kosmicznych kataklizmów, które wpłynęły również na Ziemię.
Kto wie, jakie jeszcze tajemnice czekają na odkrycie na tym srebrnym globie? Jedno jest pewne – Księżyc wciąż zaskakuje i inspiruje, a jego badanie tak naprawdę dopiero się rozpoczyna.
Główna ilustracja: Artystyczna wizja astronautów stojących na skraju kanionu Vallis Schrödinger. Źródło: Lunar and Planetary Institute/Michael Carroll.
