Plaga pożarów na polskich wysypiskach śmieci to niezwykle dziwna seria zbiegów okoliczności
Pożary w Zgierzu, w Łodzi, w Warszawie, w Olsztynie - mógłbym tak wyliczać długo. W tym roku mamy do czynienia z istną plagą pożarów na polskich wysypiskach śmieci. Przypadek? Nie sądzę.
To jeden z tych tekstów, w których muszę uważać na to, co piszę, ale - moim zdaniem - dwukrotnie większa liczba pożarów na polskich wysypiskach śmieci nie jest przypadkiem losowym. Dlaczego tak uważam?
Polska staje się europejskim wysypiskiem śmieci.
Zacznijmy od Chin, które od stycznia 2018 r. zrezygnowały z przyjmowania 24 rodzajów, trudnych do składowania odpadów. Tak, Chińczykom nagle zaczęło zależeć na ekologii i stwierdzili, że nie będą dłużej pełnić roli europejskiego wysypiska śmieci. Gdzie w takim razie zaczęto transportować zachodnie odpady? Do Polski. W Zgierzu np. spłonęło ok 50 tys. ton śmieci przywiezionych do nas zza zachodnie granicy.
Na samym składowaniu zagranicznych śmieci można całkiem nieźle zarobić. Gorzej jednak wygląda sprawa ich utylizacji. Szczególnie, jeśli chodzi o te bardziej problematyczne odpady, takie jak opony, plastik i wszelkiego rodzaju tekstylia. Spalarnie w Polsce, oprócz tego że jest ich mało, mają też bardzo ograniczony limit jeśli chodzi o przetwarzanie (czyli palenie ich w kontrolowanych warunkach) odpadów.
Do tego legalne spalenie śmieci swoje kosztuje. Tak samo, jak przechowywanie je w nieskończoność na wysypisku. Powodem tego jest wprowadzona przez nasz rząd tzw. opłata marszałkowska - za każdą tonę składowanych u siebie odpadów, ich właściciel musi zapłacić 270 zł. Tak więc, jeśli na danym wysypisku znajduje się np 1000 ton, skarb państwa powinien otrzymać z tego tytułu 270 tys zł.
Pożary wysypisk śmieci: czysty zysk kosztem trującego dymu.
No chyba, że śmieci wezmą i się podpalą. Wtedy nie trzeba się już martwić ani o kolejkę do spalarni, ani o opłatę marszałkowską. W końcu śmieci spłonęły, a wraz z nimi wszystkie problemy właściciela wysypiska, który dodatkowo może jeszcze liczyć na wypłatę pieniędzy od swojego ubezpieczyciela w związku z pożarem.
Nic dziwnego, że niektórzy przedsiębiorcy kombinują, czego skutkiem jest tegoroczna plaga pożarów. Na potrzeby tego tekstu próbowałem ustalić jakąś konkretną liczbę, ale poległem. Niektóre media podają, że do 28 maja spłonęło kilkanaście wysypisk, niektóre twierdzą, że było ich dwadzieścia-kilka, a jeszcze inne podają liczbę w granicach 60. Pożary są po prostu najbardziej opłacalnym sposobem na utylizację odpadów przywiezionych do nas zza granicy. A to, że podpalenie kilkuset ton zużytych opon, plastiku i innych tekstyliów jest silnie toksyczny dla wszystkich, którzy znajdują się w pobliżu miejsca pożaru? No cóż, mówi się trudno.
Co zaproponuje Ministerstwo Środowiska?
Nie twierdzę oczywiście, że wszystkie te pożary zostały wywołane przez nieuczciwych właścicieli wysypisk. Składowanie odpadów to - jakkolwiek by to nie zabrzmiało - dość ryzykowny biznes. Hałdy śmieci naprawdę potrafią ulec samozapłonowi. Do tego wiele wysypisk śmieci odwiedzana jest np. przez osoby bezdomne, które w stertach odpadów szukają cennych surowców. Na przykład w kablach, które opalane są na miejscu, żeby pozbyć się izolacji.
Wątpię jednak, żeby za ponad dwukrotnie wyższą liczbę pożarów na wysypiskach w 2018 r. odpowiadały tylko i wyłącznie wypadki losowe. Polski rząd doskonale zdaje sobie sprawę z tego problemu. Minister Środowiska już wkrótce ma zaproponować rozwiązanie tego problemu. Jestem bardzo ciekawy co to będzie. Obowiązkowy monitoring? Patrole policji na wysypiskach? Zakaz składowania łatwopalnych odpadów? Europejczycy (zresztą nie tylko my) produkują tak dużą ilość odpadów, że każdy pomysł, który nie zakłada ich pełnego recyklingu wydaje się być tylko doraźnym rozwiązaniem. Tak jak te płonące hałdy odpadów.
