Nowe technologie i sztuczna inteligencja w sztuce. Scena Jutra - relacja

Scena Jutra to największa w naszej części Europy konferencja dla osób z branży kreatywnej, w tym teatralnej, operowej, eventowej i estradowej i nie tylko. Miałem okazję wziąć udział w pierwszym dniu tego wydarzenia, podczas którego omawiane były - między innymi - zagadnienia związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w pracy artystów.

Uczestnicy mogli dowiedzieć się, jak wzmocnić przekaz i emocje oraz przyjrzeć się wystawom sprzętu i projektów edukacyjnych.

Konferencja zorganizowana została w warszawskim Teatrze Wielkim Operze Narodowej w dniach 29-30 marca 2023 r. i zrealizowano je w formule hybrydowej. Już pierwszego dnia od rana do wieczora można było śledzić prezentacje i panele dyskusyjne prowadzone jednocześnie na dwóch scenach nazwanych Inspiracje i Dyskusje. W wydarzeniu można było wziąć udział zarówno osobiście, jak i przez internet za sprawą transmisji online ze wbudowanym chatem dla gości.

Na wydarzenie zaproszono blisko setkę artystów i ekspertów z różnych dziedzin - z Polski i nie tylko. Wśród nich znaleźli się Michał Żebrowski z teatru 6. piętro, Olga Cerkaska z Lulu Production, Artur Szczęsny z Rebelia Media Group oraz piosenkarka Mela Koteluk. Z pełną listą gości można zapoznać się na stronie wydarzenia, gdzie można znaleźć więcej informacji o rozpisanym na 30 godzin programie. Składa się na niego 20 prelekcji i 14 paneli dyskusyjnych.

Już pierwszego dnia Anna Rochowska opowiedziała o tym, jak nowe technologie służą artystom i widzom z niepełnosprawnościami, a Christopher Bauder przedstawił Dark Matter, czyli najczęściej wyszukiwaną wystawę na świecie w 2022 roku według Google. Paweł "Spider" Pająk z kolei opowiedział o multimedialnym programowaniu sztuki podczas produkcji realizowanych na żywo, a Dominic Bilkey i Steve Jones przyjrzeli się sile kreacji dźwięku immersyjnego.

Z mojej perspektywy najciekawszym punktem programu pierwszego dnia imprezy był panel dyskusyjny prowadzony przez Michała Fiodorowa dotyczący wykorzystania sztucznej inteligencji w sztuce. Goście, którymi byli Chris Bird, Sarah Cox i wspomniany już Paweł „Spider” Pająk omawiali kluczowe przykłady zastosowania AI w filmie, sztuce i rozrywce. Wymienili się też spostrzeżeniami dotyczącymi szans i zagrożeń, jakie niesie za sobą rozwój narzędzi typu ChatGPT i Midjourney

Goście zastanawiali się wspólnie, czy sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe zastąpią cały ludzki wkład, ale doszli do wniosku, że ta czarna wizja wcale nie musi się ziścić. Pomimo pojawienia się zaawansowanych narzędzi do generowania tekstu i obrazu, dziś przed komputerem nadal potrzebny jest człowiek, który będzie wpisywał polecenia. Algorytmy mogą za to pomóc uwolnić pokłady kreatywności osobom niepełnosprawnym i neurodywergentnym.

Sam testowałem już wiele projektów tego typu i widzę po sobie, że osiągnięcie zadowalających rezultatów nie jest wcale takie proste, jak mogłoby się wydawać. Internet zalany jest przykładami wygenerowanych już dzieł wraz z finalną komendą, jaką przekazano maszynie, ale stworzenie czegoś swojego od zera wymaga obycia ze sztuką. Jeśli chcemy stworzyć pracę narysowaną w określonym stylu, to musimy umieć go fachowo nazwać (lub przynajmniej tak, by bot nas zrozumiał).

Ludzie nadal są potrzebni, a sztuczną inteligencję można traktować jako kolejne narzędzie w arsenale artystów obok pędzla, dłuta, gitary elektrycznej, kamerze pozwalającej rejestrować wideo w zwolnionym tempie i myszki komputerowej pozwalającej na edytowanie obrazu w Photoshopie. Możliwość wizualizacji pomysłów bez żmudnego dłubania ułatwić i przyspieszyć np. tworzenie moodboardów, a przypadkowość generatora może ekscytująca i inspirującą.

Wielu ludzi wraca do „analoga”, popularność płyt winylowych rośnie. W przyszłości sztuka tworzona przez ludzi może być sztuką premium i pojawi się popyt na książki, obrazy i seriale z dopiskiem „tworzone przez człowieka”. Pracownicy kreatywni powinni już teraz myśleć o tym, jak się odnaleźć w takiej nowej rzeczywistości, bo „ta kula już się toczy”. Pytanie jednak, jak na te zmiany zareagują odbiorcy - cz zaakceptują takie wygenerowane treści?

Sporo zależy tutaj od ich jakości, ale pamiętajmy, że już teraz odbiorców znajdują treści, które można uznać za „śmieciowe”, tworzone przez… ludzi. Czas pokaże, jak ta branża się rozwinie i nie jest też wykluczone, że w przyszłości komputery mogą zastąpić człowieka również w procesie kreatywnym, a nie jedynie w pracach techniczno-rzemieślniczych. Do tego osobną kwestią jest to, jak wygląda kwestia praw autorskich, gdyż dla AI źródłem wiedzy jest internet.

Jeśli nie załapaliście się na pierwszy dzień tej wyjątkowej imprezy, to jeszcze nie koniec świata. Jutro również będzie można śledzić ciekawe prezentacje i panele dyskusyjne - zarówno na miejscu, jak i online. Jest też dobra wiadomość dla osób, które nie mogą wziąć udziału w wydarzeniu na żywo, bo muszą wykonywać swoje obowiązki zawodowe - nagrania, tłumaczone na język polski, będą dostępne do odtworzenia dla posiadaczy biletów w późniejszym terminie.

W jutrzejszym programie moją uwagę przykuł panel o ochronie własności intelektualnej w cyfrowym świecie, w którym goście mają rozmawiać nie tylko o AI, ale również o metawersum. Szczepan Figat wyjaśni z kolei, że programista od kierowcy rajdowego w zasadzie niczym się nie różni, Krzysztof Łobodziński poprowadzi panel o work-life balance w branży rozrywkowej, a Marek Hojda opowie o znaczeniu NFT dla artystów jutra.

Na uwagę zasługuje przy tym strona internetowa przygotowana dla gości Sceny Jutra. Nie jest to prosty landing page z możliwością oglądania wideo na żywo w formie embeda. Możliwość śledzenia wydarzenia zdalnie oczywiście istnieje i realizowana jest poprzez Vimeo i to w formie pływającego okienka. Dzięki temu bez przerywania transmisji można przejrzeć cały program oraz np. wyszukać w nim te prezentacje i dyskusje, w których bierze udział interesujący nas gość.

Spider’s Web objął konferencję Scena Jutra patronatem medialnym, a bilety na wydarzenie w formule stacjonarnej i online można kupić na stronie internetowej scenajutra.com.