Filmowanie lustrzanką, cz.3 – 10 akcesoriów prawdziwego filmowca

Na początku swojej filmowej drogi większość osób skupia się głównie na obrazie, traktując dźwięk zupełnie po macoszemu. A tymczasem w filmie równie ważna jak jakość obrazu jest też jakość zarejestrowanego strumienia audio. Niestety lustrzanki wyposażone są w bardzo słabej jakości mikrofony, które często oferują zapis sygnału jedynie mono. Jeżeli myślisz o filmie na poważnie, prędzej czy później zmuszony będziesz do zakupu zewnętrznego mikrofonu. Właściwie wszystkie firmy fotograficzne mają w swojej ofercie zewnętrzny mikrofon, bogata jest też oferta producentów niezależnych, np. firmy Sennheiser. Mikrofon zamocujemy na złączu gorącej stopki (lub na zewnętrznym rigu) i połączymy z body za pomocą kabla. W tańszych rozwiązaniach posłuży do tego wejście audio mini-jack’a, w droższych będą to specjalne dedykowane rozwiązania. Jeżeli nie chcemy na początku inwestować sporych pieniędzy w mikrofon, możemy poprawić jakość dźwięku poprzez poświęcanie jej większej uwagi na etapie nagrywania. Przede wszystkim możemy wyeliminować szumy wiatru, które od razu zdradzają amatorski charakter produkcji. Warto też zwrócić uwagę, czy ścieżki dźwiękowej nie „wzbogaca” obiektyw, swoją głośną pracą autofocusa.

Mały, przeważnie 3-calowy, ekran lustrzanki nie pozwala na pełną kontrolę nad kadrem. Nie możemy precyzyjnie ocenić ostrości głównego obiektu i stopnia rozmycia pozostałych elementów w kadrze. Z pomocą przychodzą zewnętrzne ekrany, które można za pomocą kabla HDMI podłączyć do lustrzanki. Dostępne jest całe spektrum rozdzielczości i rozmiarów. Najtańsze modele oferują rozdzielczość 800x480 i rozmiar 5 cali, ale ich zakup mija się z celem. Warto zainwestować w ekran o rozdzielczości FullHD i przekątnej 7 cali. Monitory takie często mają cały szereg wejść i wyjść, można do nich np. podłączyć zewnętrzne słuchawki. Zewnętrzne monitory mają kilka typów mocowań. Można je zamontować bezpośrednio na gorącej stopce, lub na specjalnym stelażu przykręcanym do złącza statywu.

Jest to stosunkowo proste urządzenie, które zakłada się na ekranik lustrzanki. Jest ono montowane na specjalne zatrzaski, poprzez montaż magnetyczny lub na system rzepów. Urządzenie to zamienia ekran lustrzanki w olbrzymi, elektroniczny wizjer. Obraz w takim wizjerze jest znacznie większy, niż w wizjerze optycznym, co zapewnia większą wygodę. Jest to też znacznie lepsze rozwiązanie, niż obserwowanie „gołego” ekraniku, ponieważ eliminuje wszystkie odblaski i umożliwia filmowanie z pełną kontrolą w dużym słońcu. Obraz w okularze jest powiększony i producenci porównują efekt do oglądania 42 calowego telewizora z odległości 1,40m. Urządzenia te mają wygodny, wyprofilowany okular o ergonomicznym kształcie, który dobrze dopasowuje się do twarzy i oka.

Podczas filmowania aparat pochłania znacznie więcej energii, niż podczas wykonywania zdjęć. Warto więc wyposażyć się w tak prozaiczny dodatek, jak dodatkowe baterie. Komplet 3 zapasowych baterii powinien nam wystarczyć na cały dzień filmowania. Ważne są też karty pamięci. W standardowej lustrzance karta o pojemności 32GB pozwoli na nagranie niespełna dwóch godzin materiału wideo w jakości FullHD.

Kolejnym elementem w który warto się wyposażyć jest statyw. Przyda się on nie tylko do filmowania, ale także do zdjęć. Statyw powinien być przede wszystkim solidny – a co za tym idzie, musi on swoje ważyć. Lekkie, plastikowe statywy można skreślić już na wstępie. Trójnóg powinien mieć specjalne rozpory między nóżkami, które dodatkowo go ustabilizują. Profesjonalne rozwiązania charakteryzują się tym, że dzielą się na dwie niezależne części: na nogi i głowicę. To właśnie na tej drugiej powinniśmy poświęcić dużo uwagi przy zakupie. Istnieją różne typy głowic. Głowica kulowa posiada jeden zatrzask, który blokuje ruch głowicy we wszystkich osiach. Głowice osiowe pozwalają na osobne blokowanie ruchu w każdej płaszczyźnie niezależnie. Głowice panoramiczne pozwalają na łatwiejsze panoramowanie, czyli śledzenie poruszających się obiektów (np. samochodu podczas rajdu), który podczas nagrania zachowuje ostrość, a rozmyciu ulega samo tło. W głowicy najważniejsza jest płynność ruchu, szczególnie w przypadku filmowania. Ruch powinien odbywać się swobodnie i nie powinien szarpać. Ważnym elementem jest także szybkozłączka, która umożliwia szybkie założenie i zdjęcie lustrzanki ze statywu.

Jeżeli filmowanie ze statywu nie wchodzi w grę, warto przyjrzeć się rigom przeznaczonym do filmowania. Rig jest to specjalny uchwyt, który część masy lustrzanki i akcesoriów przenosi na barki. Ponadto ułatwia on trzymanie lustrzanki. A ta, jak wiemy, z uwagi na swój kształt nie jest najwygodniejsza w filmowaniu. Rig pozwala odciążyć mięśnie i sprawia, że filmowania (zwłaszcza długie) jest przyjemniejsze. Urządzenie to można przeważnie dopasować do swojej sylwetki, poprzez regulację długości poszczególnych elementów. Rig także stabilizuje aparat, poprzez trzeci punkt oparcia, którym obok rąk staje się bark filmowca. Droższe urządzenia wyposażone są w dwie równoległe szyny, do których można zamocować wszystkie pozostałe akcesoria. Stanowią dzięki temu swoistą bazę pod cały profesjonalny zestaw filmowca.

Steadicamy to specjalne systemy, które stabilizują lustrzankę przy dynamicznych scenach. Dzięki zastosowaniu specjalnych przegubowych uchwytów, oraz często ciężarków stanowiących przeciwwagę, lustrzanka zamocowana na tym urządzeniu jest odporna na wszelkiego typu wstrząsy. Dobrej klasy steadicam sprawia, że możemy nawet biec po schodach z aparatem, a obraz pozostanie płynny. Steadicamy mogą przybierać najróżniejsze kształty i rozmiary, a co za tym idzie znacznie różnią się ceną. Kluczem w dobrym działaniu steadicama jest jego wyważenie. Po każdej zmianie obiektywu musimy zestaw wyważyć na nowo.

Slider jest to zasadniczo szyna, która umożliwia przesuwanie aparatu wzdłuż jednej osi. Można zamocować ją na statywie lub postawić na ziemi lub jakimkolwiek innym elemencie. Slidery umożliwiają całkowicie płynny przesuw aparatu. Sprawiają, że obraz nabiera swoistego profesjonalnego sznytu. Najwyższej klasy slidery wyposażone są w silniczki, które zapewniają powolny ruch o stałej prędkości przesuwu. Rozwiązania takie są stosowane przy filmach timelapse, w których przesunięcie o kilkadziesiąt centymetrów może zajmować kilka długich godzin. Slidery są stosunkowo drogie i wiele osób decyduje się zrobić je samemu.

Jest to system zębatek, przekładni i pierścieni mocowany do riga i podłączany do pierścienia ostrości obiektywu. Ma on na celu przeniesienie kontroli nad autofocusem z pierścienia obiektywu na zewnętrzny uchwyt w kształcie dużej śruby, co ma umożliwić bardzo precyzyjne sterowanie ostrością. Za pomocą przekładni zakres obrotu pierścienia ostrości jest znacznie większy, co przekłada się na większą precyzję. Kółko do sterowania ostrością wyprowadzone jest na bok aparatu, co umożliwia łatwą obsługę nawet kiedy aparat wyposażymy w cały szereg dodatkowych akcesoriów. Dodatkowo kółko ostrości jest przeważnie otoczone białym plastikowym pierścieniem, na którym można zaznaczać markerem pozycje ostrości, które interesują nas w danej scenie. Prosty przykład – podczas konwersacji ostrość jest przenoszona z jednej osoby na drugą, w zależności od tego, która osoba wypowiada swoją kwestię. Mamy tu tylko 2 pozycje ostrości, które dzięki systemowi follow focus możemy bardzo szybko i precyzyjnie zmieniać między sobą. Po oznaczeniu dwóch interesujących nas pozycji pierścienia wystarczy przekręcić go do odpowiedniej pozycji i mamy precyzyjnie wyregulowaną ostrość. Bez każdorazowego szukania optymalnej pozycji pierścienia AF.

Matte box to specjalna prostokątna nakładka montowana na rig tuż przed obiektywem, często wyposażona w ruchome boczne osłonki. Element ten działa tak samo jak tulipan obiektywu, czyli blokuje boczne światło, dzięki czemu w obiektywie nie powstają flary i odblaski, a sam obraz jest przez to bardziej kontrastowy. Matte box Ponadto oferuje system mocowania prostokątnych filtrów. Przy filmowaniu różnymi obiektywami jest to o tyle ważne, że wystarczy wyposażyć się w jeden komplet filtrów do naszego matte boxa, którego używać będziemy ze wszystkimi obiektywami, niezależnie od ich wielkości i średnicy. Filtry można ze sobą łączyć i niezależnie od siebie obracać (ważne np. w przypadku filtrów polaryzacyjnych lub połówkowych filtrów szarych). Jak widać, matte box nie jest do życia niezbędny i zasadność kupowania go jest mocno wątpliwa. Gdyby jednak ktoś prowadził studio nagraniowe, matte box na pewno pozwoliłby mu znacząco podnieść stawki za filmy – w końcu zestaw z tym akcesorium jest o wiele bardziej profi w oczach zleceniodawcy. ;)