Masz ważenie, że pralki i lodówki działają krócej niż kiedyś? Cóż, oto jak jest naprawdę
Duże urządzenia, takie jak pralki, piekarniki i lodówki, stanowią dużą inwestycję dla wielu gospodarstw domowych. Konsumenci mają nadzieję, że te urządzenia będą służyć przez dziesięciolecia. Jednak coraz więcej ludzi ma wrażenie, że te drogie przedmioty mogą nie być tak trwałe, jak kiedyś.
Kiedy jednak Kamila Krych w ramach swoich badań doktoranckich na Programie Ekologii Przemysłowej Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii (NTNU) przyjrzała się rzeczywistym trendom w cyklu życia produktów, odkryła, że nie do końca jest to prawdą.
Wbrew temu, co ludzie myślą, nie ma dowodów na to, że żywotność produktów się skraca. Wiele osób uważa, że produkty stają się mniej trwałe. Jednak ta praca sugeruje, że nie, to nie do końca prawda – powiedziała.
No, pomijając dwie droższe rzeczy: pralki i piekarniki.
Wielkie wyjątki
Krych przyjrzała się szeregowi danych na temat dużych urządzeń w norweskich gospodarstwach domowych, zaczynając od czasu ich pierwszego wprowadzenia w kraju. W przypadku lodówek, pralek i piekarników, zaczęło się to w 1950 r. Inne urządzenia trafiły do norweskich gospodarstw domowych dopiero po kilku dekadach. Dotyczyło to zmywarek, zamrażarek i suszarek bębnowych.
W przypadku niemal wszystkich tych urządzeń ich żywotność pozostawała mniej więcej taka sama przez dekady. Nie dotyczyło to jednak pralek i piekarników. Żywotność pralek skróciła się o 45 proc., co oznacza, że ich żywotność zmniejszyła się z 19,2 do 10,6 roku, a żywotność piekarników z 23,6 roku do 14,3 roku (39 proc.).
Gdyby winne było planowane starzenie się lub inny pojedynczy czynnik, spodziewalibyśmy się takiego samego trendu spadkowego dla wszystkich urządzeń. Zamiast tego znaleźliśmy go tylko dla pralek i piekarników – powiedziała.
Dlaczego dotyczyło to tylko tych dwóch urządzeń?
Czystszy styl życia?
Aby znaleźć odpowiedź, Krych dokładniej przeanalizował opublikowane informacje na temat preferencji konsumentów, a także szczegóły dotyczące samych urządzeń.
W przypadku pralek „to całkiem proste” – powiedziała. Żywotność urządzenia niekoniecznie zależy od tego, ile lat produkt wytrzyma, ale może być ściślej związana z liczbą cykli, które wykonuje. W pralkach istotne jest to, jak często się je uruchamia. I odnotowano dużą zmianę w nawykach prania. Ludzie piorą teraz znacznie częściej niż w przeszłości – powiedziała.
Krych znalazła badanie z 2003 r., które wykazało, że w 1960 r. przeciętna czteroosobowa norweska rodzina prała dwa razy w tygodniu. Do 2000 r. liczba ta wzrosła czterokrotnie do 8 cykli prania tygodniowo dla tej czteroosobowej rodziny. „To oczywiście może mieć wpływ na żywotność pralek” – mówi Krych.
W przypadku piekarników sprawa jest jednak nieco bardziej skomplikowana.
Zmiany w elektronice i trendach kuchennych
Badania Krych nie dotyczyły bezpośrednio tego, w jaki sposób ludzie korzystali ze swoich kuchni, ale mogła przyjrzeć się opublikowanym badaniom na temat trendów społecznych w Norwegii na przestrzeni dziesięcioleci.
Piekarniki były kiedyś bardzo trwałe i miały długą żywotność, ponieważ ich konstrukcja była bardzo prosta – dodała.
Ale Krych znalazła inne badania, które wykazały, że około 40 proc. wszystkich piekarników w Norwegii jest wyrzucanych, gdy nadal działają. To wskaźnik wyższy niż w przypadku innych urządzeń gospodarstwa domowego.
Innym trendem, który zaobserwowała w swoich badaniach, była zbieżność okresów użytkowania innych urządzeń w norweskich kuchniach, takich jak lodówki i zmywarki – co oznaczało, że wszystkie te urządzenia miały mniej więcej taki sam okres użytkowania.
To są dowody poszlakowe, ale wskazują na znaczenie remontu kuchni. Teraz często mamy wszystkie te urządzenia zintegrowane w szafkach kuchennych. A ze względu na to, jak drogie są rzeczy w Norwegii, często łatwiej jest pozbyć się wszystkiego na raz, gdy remontujesz kuchnię, niż trzymać piekarnik dłużej, nawet jeśli nadal działa - twierdzi naukowiec.
Krych powiedziała, że kolejną zmianą, jaką dostrzegli socjologowie, jest zmiana sposobu korzystania z kuchni w norweskich gospodarstwach domowych.
Istnieje wiele badań z zakresu nauk społecznych, które mówią, że obecnie korzystamy z kuchni inaczej niż kiedyś. Ludzie często mają kuchnie zintegrowane ze swoimi salonami. A to oznacza, że wygląd kuchni ma o wiele większe znaczenie – powiedziała.
Zmiana zachowań konsumentów
Obecna polityka UE mająca na celu ograniczenie wpływu konsumpcji konsumenckiej na środowisko koncentruje się na trwałości produktów i zachętach do ich naprawy.
Krych uważa, że decydenci powinni uwzględniać w planowaniu czynniki społeczne, takich jak zmiany stylu życia. Czas życia produktu nie dotyczy tylko tego, jak długo produkt może przetrwać, ale także tego, co ludzie z nim robią – mówi Krych.
