Czy twoje miasto jest gotowe, żeby być Smart?

Niektórzy z nas pamiętają taką bajkę jak Jetsonowie. W tej futurystycznej wizji dużą rolę w życiu bohaterów odgrywało nowoczesne i w pełni zautomatyzowane miasto. Może nie udało się wdrożyć w życie wszystkich rozwiązań pokazanych w tej produkcji takich jak np. ruchome chodniki, ale wiele inteligentnych i nieoczywistych rozwiązań działa już teraz w 108 polskich miastach. Większość ich mieszkańców nawet nie zdaje sobie sprawy, że wokół nich dzieje się magia. Inteligentne miasta nie tylko działają, ale są tańsze w utrzymaniu, komfortowe dla mieszkańców i zużywają znacznie mniej zasobów naturalnych. Co ciekawe - te rozwiązania nie są zarezerwowane tylko dla dużych miast, bo praktyka Orange pokazuje, że to właśnie niewielkie, ale dobrze zarządzane miejscowości są pionierami Smart City w Polsce. 

Orange przeprowadził właśnie ankietę dotyczącą postrzegania Smart City. Udział w niej wzięło 77 polskich miast. Ich przedstawiciele opowiedzieli o wyzwaniach, które stoją przed samorządami lokalnymi.  

Kurczące się budżety samorządowe oraz rosnące ceny surowców i energii sprawiają, że miasta coraz mocniej odczuwają wydatki poniesione na energię elektryczną. Nie ma nowoczesnego miasta bez prądu - infrastruktura drogowa, zarządzanie ruchem, oświetlenie uliczne, to tylko niektóre z obszarów pochłaniających ogromne ilości energii elektrycznej. Miasta w trudnych czasach zwracają się ku odnawialnym źródłom energii, bo zazwyczaj nie wiążą się one z ogromnymi nakładami pieniężnymi, a potrafią poprawić bilans energetyczny. Nic dziwnego, że to właśnie ekologia i produkcja zielonej energii oraz nadmierne zużycie energii elektrycznej są wskazywane przez ankietowanych jako największe wyzwania, z jakimi muszą zmierzyć się polskie miasta. Na trzecim miejscu są problemy związane z efektywnym zarządzaniem infrastrukturą miejską, w tym mobilność i elektromobilność. Miasta nieodłącznie kojarzą się z korkami, spalinami i problemami z dotarciem na czas. Samorządowcy chcą je zmniejszać, bo wiąże się to z poprawą życia mieszkańców i przyjezdnych. 

Na czwartym miejscu badania uplasowały się problemy ze stratami wody. Sprawnie zarządzane miasta zdają sobie sprawę, że wody jest coraz mniej, a w związku ze zmianami klimatycznymi czekają nas coraz częściej susze i niedobory. Pomimo tego nadal utraty wody w sieciach wodociągowych są ogromne.

Na kolejnych miejscach ankietowani wymienili takie wyzwania jak bezpieczeństwo w mieście i brak wykorzystywania w zarządzaniu najnowszych technologii, takich jak np. sztuczna inteligencja. 

Problem wysokiego zużycia prądu i wiążących się z nim wysokich rachunków za prąd można znacząco zmniejszyć stosując kilka rozwiązań, które są już z powodzeniem wykorzystywane w Polsce. Pierwszym z nich jest wymiana oświetlenia ulicznego na energooszczędne i jednoczesne wdrożenie inteligentnego systemu sterowania oświetleniem. Dzięki takiemu systemowi miasta mogą efektywnie zarządzać liczbą zapalonych latarń, czasem ich uruchamiania, czy intensywnością oświetlenia. Nowoczesne latarnie nie dość, że są o około 60 proc. oszczędniejsze niż tradycyjne, to dodatkowo dają więcej światła, co przekłada się na bezpieczeństwo. Problem z przestarzałym oświetleniem jest Polsce większy niż mogłoby się wydawać, bo szacuje się, że do wymiany kwalifikuje się około 3 milionów latarń. 

W zakresie zarządzania infrastrukturą miejską, mobilnością i elektromobilnością Smart City przynosi szereg rozwiązań. Pierwszym z nich są kwestie związane stricte z zarządzaniem ruchem w mieście. Dzięki sieci inteligentnych skrzyżowań połączonych z inteligentnymi przejściami dla pieszych istnieje możliwość szybkiego i skutecznego reagowania na aktualną sytuację drogową. Sieć czujników i kamer drogowych działająca pod kontrolą algorytmów na bieżąco monitoruje, co dzieje się na ulicach i odpowiednio reaguje, np. poprzez wydłużenie cyklu zmian świateł na jednym skrzyżowaniu i skrócenie go na innym. Po podłączeniu do sieci autobusów komunikacji miejskiej można nadawać im priorytet w pokonywaniu ulic. Inteligentne zarządzanie ruchem wiąże się również z kwestią bezpieczeństwa. Nagrania z miejskich kamer są analizowane przez algorytm pod kątem nietypowych zdarzeń, a cały układ ma łączność ze sprawnie działającymi służbami, dzięki czemu w mieście jest bezpieczniej.

W kwestii korków nie sposób też nie wspomnieć o wejściu urzędów na drogę komunikacji online. Coraz więcej spraw urzędowych można załatwić bez wychodzenia z domu, co też ma wpływ na ruch w mieście. 

Kolejną kwestią, która poprawia mobilność w mieście, jest różnicowanie transportu. Czy włodarze tego chcą, czy nie, to nie wyeliminują w całości ruchu samochodowego. Dzięki sprawnej komunikacji miejskiej i sieci wypożyczalni rowerów miejskich można jednak zmniejszyć korki, jeśli przekona się kierowców, że istnieją inne wygodne metody dostania się do upragnionego celu. Owszem, wiąże się to z pewnymi inwestycjami w infrastrukturę rowerową i tabor autobusowy, ale efektem jest mniejsza miejscowa emisja spalin i ograniczenie korków.

Smart City to również walka ze stratami wody. Według Światowego Forum Ekologicznego (World Economic Forum) miasta, w których zastosowano inteligentne systemy do zarządzania wodą, oszczędzają od 25 do 80 litrów wody na jednego mieszkańca. Dziennie. W skali miasta są to olbrzymie wartości. Sama Barcelona tylko dzięki inteligentnemu systemowi zarządzania fontannami miejskimi oszczędza ponad pół miliona dolarów rocznie. A jak można walczyć ze stratami? Jednym ze sposobów jest szereg czujników, które błyskawicznie wychwytują awarie skutkujące wypływem wody. Im szybciej uda się je zlokalizować i zlikwidować, tym strata wody jest mniejsza. 

Na szczęście miasta bez strategii rozwoju zdarzają się coraz rzadziej. Tylko 13 proc. ankietowanych przez Orange miast nie ma strategii rozwoju. 79 proc. z tych, które ją mają, w swoim rozwoju bierze pod uwagę wdrażanie rozwiązań Smart City. Co ciekawe - względy finansowe znajdują się dopiero na drugim miejscu. Jako główny czynnik, którym kierują się miasta przy wdrażaniu rozwiązań Smart City ankietowani wskazują zadowolenie mieszkańców - aż 84 proc. ankietowanych wskazało ten aspekt na pierwszym miejscu. Jednak same plany to nie wszystko, muszą za nimi iść również działania. Tymczasem 4 na 10 miast, które w swojej strategii rozwoju uwzględniły inteligentne rozwiązania, nie wyznaczyły pracowników do ich realizacji. To duży błąd, ponieważ wyznaczenie pracowników i podnoszenie ich kompetencji to jeden z ważniejszych elementów wdrażania rozwiązań smart w miastach. Tylko wykwalifikowani pracownicy są w stanie wybrać najlepsze rozwiązania dla danego miasta i doprowadzić do ich uruchomienia. 

We wprowadzaniu rozwiązań Smart City należy brać pod uwagę potrzeby mieszkańców. Trzeba je jednak wcześniej poznać. Warto prowadzić dialog społeczny i rozmawiać z mieszkańcami o tym, jak inteligentne rozwiązania poprawią ich komfort życia. Tymczasem aż 4 na 10 miast nie bada świadomości mieszkańców w tym zakresie. A świadomi mieszkańcy to skarb, o czym świadczą wyniki konkursu “Inteligentne Przejście” zorganizowanego przez Orange Polska.

Do walki o trzy główne nagrody stanęło 40 małych, średnich i dużych miast. O ich zwycięstwie decydowało internetowe głosowanie mieszkańców, w którym oddano blisko 65 tysięcy głosów. W konkursie mogło wziąć udział każde miasto, a żeby wyrównać szanse, organizator podzielił uczestników na trzy grupy - miasta do 20 tys., do 100 tys. i powyżej 100 tys. mieszkańców. W pierwszej kategorii wygrał Świdwin (woj. zachodniopomorskie), w drugiej Iława (woj. wielkopolskie), a w ostatniej Rybnik (woj. śląskie). W konkursie mógł głosować każdy, więc kluczowe dla zwycięstwa okazało się zaangażowanie mieszkańców. W zwycięskich miastach szybko powołali oni do życia oddolne inicjatywy, których celem było informowanie o trwającym konkursie i zachęcanie do głosowania. Opłaciło się, bo nagrodami było sfinansowanie przez Orange inteligentnego przejścia, które wydatnie poprawia bezpieczeństwo. Jak działa takie przejście? Czujniki ruchu wykrywają zbliżającego się pieszego i uruchamiają świetlną i dźwiękową sygnalizację ostrzegawczą. Odpowiednie doświetlenie, gdy na przejściu jest pieszy, zwiększa jego widoczność, a sygnały dźwiękowe ostrzegają też mniej uważnych pieszych, że zbliżają się do przejścia. 

Takie konkursy zwiększają świadomość korzyści, jakie niosą ze sobą rozwiązania Smart City. Nic przecież nie działa na wyobraźnię tak dobrze, jak możliwość sprawdzenia czegoś w praktyce. Im szybciej polskie miasta przekonają się do wizji inteligentnych miast, tym lepiej, bo niosą one za sobą szereg korzyści, nie tylko finansowych.

Zdjęcie główne: Aleksejs Bergmanis/pexels.com