Nowoczesny patriotyzm jest możliwy. To znaczy jaki?
"Sprzedając polskie produkty, powinniśmy łączyć kulturę z technologią i opowiadać światu o Polsce ambitnej i kreatywnej" – twierdzili Marcin Kobylecki i Łukasz Alwast z Platige Image w 2017 roku, przedstawiając ideę kulturotechu. Kilka lat temu wierzyłem w to, że nowoczesna Polska może mieć twarz Geralta, gier oraz filmów powstających w naszym kraju. Dziś już takich złudzeń nie mam. To nie znaczy, że nowoczesnego patriotyzmu nie ma.
Kulturotech umarł zanim zdążył osiągnąć choć jeden sukces. Warto jednak o nim przypomnieć, bo idea była ciekawa. W swoim eseju opublikowanym na łamach Pulsu Biznesu członkowie Platige Image pisali, że "poprzez kulturę i technologię musi się realizować dzisiejszy patriotyzm gospodarczy - budujący nowoczesne społeczeństwo, stanowiący o polskim potencjale promocyjnym i eksportowym". Tym był właśnie kulturotech.
Pomysł takiego nowoczesnego patriotyzmu wyrósł przede wszystkim na sukcesie CD Projekt RED
Nasz "słowiański" Wiedźmin przyciągał przecież między innymi swoją egzotyką. Platige Image szło za ciosem, produkując w tym czasie wraz z Allegro cykl "Legendy Polskie". Były to krótkometrażowe animacje przedstawiające na nowo rodzime baśnie i legendy. Nasze mitologie miały stać się tym samym dla świata, czym grecka czy japońska mitologia. Wierzyłem, że miało to sens – skoro teraz świat zachwyca się nordyckim God of War czy wcześniej osadzonym w starożytnej Grecji Assassin's Creedem, to czemu miałby nie ślinić się na widok gry czerpiącej z polskich legend?
Wiemy, że z tego nic nie wyszło. Postkapitalizm, globalizacja? Wiedźmin, owszem, stał się światową marką, ale jednak tylko kolejną w portfolio Netfliksa. Następny Cyberpunk już w Polsce nie powstanie. Oczywiście trudno uznawać, że Cyberpunk 2077 ociekał polskością, ale jednak jest to jakiś symbol. Nasza polska perełka staje się jeszcze jednym globalnym tworem.
Zgadzam się, że z Szymonem, że to nic złego. Jednak możemy się zastanawiać, czy w takim razie polski nowoczesny patriotyzm, duma z twórców czerpiących z rodzimej historii, promowanie w ten sposób nowej Polski, jest obecnie możliwy? Raczej nie. Jeśli założymy, że patriotyzm to miłość do ojczyzny i jej dokonań, to przecież jak być dumnym z CD Projekt RED i ich dzieł, skoro dziś powstają w Stanach Zjednoczonych?
Czy w takim razie patriotyzm znowu będzie kojarzony wyłącznie z tym, co dzieje się w Warszawie co roku 11 listopada? Czy nadal będziemy okopani w XIX i XX-wiecznych wartościach? Wszak to pozostaje jedyną alternatywą, skoro ten nowoczesny patriotyzm, mający twarz kulturotechu, już się wypalił, zanim zdążył na dobre się rozpalić.
Młodzi chcą zmienić patriotyzm. Nowoczesny, czyli ekologiczny
- Trzeba myśleć nie tylko o przeszłości i to w kontekście lokalnym, czyli obrębie administracyjnym państwa, tylko o przyszłości w kontekście globalnym – zauważa dr Agnieszka Kwiatkowska, socjolożka i politolożka z Uniwersytetu SWPS.
Naukowczyni zwraca uwagę na ciekawą rzecz. Obecne młode pokolenie jest jej zdaniem "najbardziej zaangażowane politycznie od czasów transformacji demokratycznej". Dotyczy to spraw nie tylko typowo politycznych i światopoglądowych, ale też walki o lepszy klimat.
Młodzieżowy Strajk Klimatyczny prężnie działa od lat. Niedawno głośno było o aktywistce Dominice Lasocie, która podczas szczytu klimatycznego domagała się konkretnych odpowiedzi i działań od prezydenta Andrzeja Dudy.
W Radiu Zet dwudziestoletnia studentka mówiła, że w Egipcie "ważą się losy polityki klimatycznej, a więc nasze losy, głos ze strony aktywistów klimatycznych musi wybrzmieć w tym miejscu".
Dokładnie o tym mówiła naukowczyni z Uniwersytetu SWPS: troska młodego pokolenia o środowisko i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym to także przejaw patriotyzmu. Ma to szczególne znaczenie dla naszego kraju, ponieważ pod kątem zanieczyszczenia powietrza Polska jest jednym z liderów w Unii Europejskiej.
- Zmiany klimatyczne dotkną przede wszystkim młodych ludzi i ich dzieci, a tymczasem młodzi czują się pozostawieni sami z tym problemem przez starsze pokolenia. Są więc świadomi, że muszą wziąć sprawę walki ze zmianami klimatu we własne ręce - mówi dr Kwiatkowska.
Szczególnie w święto niepodległości możemy zastanawiać się, czym dziś jest patriotyzm i jak powinien wyglądać
Można żałować, że kulturotech nie został wdrożony i że nie myślimy, jak stać się np. drugą Estonią, krajem podziwianym za to, że jest nowoczesny. Mamy obecnie ważniejsze problemy na głowie.
11 listopada nie sposób uciec od polityki i tego, jak wygląda marsz nacjonalistów (radujemy się tym, że przebiega spokojnie - cóż za ponury absurd!). Od dawna to dla mnie przykre obrazki. Ale jednak ważne jest to, że mamy alternatywę. Nowoczesną, czyli ekologiczną. Jest to jakieś pocieszenie, że komuś jednak na tym, co dzieje się w polskich miastach, zależy. Nie na tym, co było, ale na tym, co będzie.
zdjęcie główne: Damian Lugowski / Shutterstock.com
