Trucizny w tuszu do tatuażu? Analiza chemików może cię zaskoczyć
Tatuaże to licząca tysiące lat tradycja, dzisiaj będąca bardziej metodą wyrażania siebie, aniżeli przynależności społecznej czy religijnej. Tak jak zmieniły się pobudki, z których ludzie tatuują swoje ciało, tak zmieniły się również metody i narzędzia - nierzadko na gorsze. Arsen, kadm czy ołów - to tylko kilka ze składników, które amerykańscy chemicy znaleźli w składzie tuszy, również tych importowanych do Polski.
Chociaż ludzie od tysiącleci zdobili swoje ciała z powodów tak religijnych jak i ceremonialnych, wiele osób dziś ozdabia się tymi obrazami jako formą wyrażenia siebie. Jednakże w niektórych krajach, takich jak Stany Zjednoczone, nie istnieją prawne regulacje, które definiowałyby, z czego może się składać tusz do tatuażu.
Naukowcy z Uniwersytetu Binghamton w Nowym Jorku przeanalizowali prawie setkę różnych tuszów do tatuażu i stwierdzili, że nawet jeśli produkty te zawierają etykiety ze składnikami, owe listy stosowanych składników te często nie są precyzyjne. Zespół wykrył również małe cząsteczki, które mogą być szkodliwe dla komórek ciała.
Swierk i jego studenci w jego laboratorium przeprowadzili wywiady z tatuatorami, aby sprawdzić, co wiedzą o tuszach, których używają na swoich klientach. Artystom z niezwykłą łatwością przychodziło nazwanie preferowanych marek, lecz nie wiedzieli zbyt wiele o ich składzie
Swierk zauważa również, że tatuażyści muszą posiadać licencję w miejscach, w których działają ze względów bezpieczeństwa, jednak żadna federalna ani lokalna agencja nie reguluje składu samych tuszy do tatuażu.
Skład tuszu do tatuażu. Jakie składniki zawiera?
Typowy tusz do tatuażu zawiera jeden lub więcej pigmentów (które nadają tuszowi kolor), które za pośrednictwem innej substamcji - roztworu nośnego, są wprowadzane do środkowej warstwy skóry. Pigmentem mogą być małe cząstki stałe lub niewielkie cząsteczki związków chemicznych, takie jak np. dwutlenek tytanu lub tlenek żelaza (odpowiednio dla kolorów białego lub rdzawo-brązowego).
W skład tuszu do tatuażu wchodzi też roztwór nośny. Większość producentów tuszu stosuje alkohol zbożowy lub spirytus, czasami z odrobiną oczaru wirginijskiego dodanego do mieszanki, aby pomóc skórze w gojeniu się po procesie tatuowania. Tusz do tatuażu może zawierać również inne składniki, aby dostosować lepkość i utrzymać cząstki pigmentu zawieszone w roztworze nośnym.
Zespół Swierka z Uniwersytetu Binghamton badał wielkość cząsteczek i skład molekularny pigmentów tatuażu przy użyciu różnych technik, takich jak spektroskopia Ramana, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego i mikroskopia elektronowa.
Na podstawie analiz uczeni potwierdzili obecność składników, które nie są wymienione na niektórych etykietach. Na przykład, w jednym przypadku etanol nie został wymieniony, podczas gdy analiza chemiczna wykazała jego obecność w tuszu do tatuażu. Zespół był również w stanie zidentyfikować, jakie konkretne pigmenty są obecne w niektórych tuszach.
Chociaż wiele pigmentów azowych nie powoduje obaw o zdrowie, gdy są chemicznie nienaruszone, bakterie lub światło ultrafioletowe mogą je degradować do innego związku na bazie azotu. Według Wspólnego Centrum Badawczego - niezależnej instytucji badawczej działającej przy Unii Europejskiej, związki te stanowią potencjalny czynnik rakotwórczy.
Tusze do tatuażu w Polsce - aż do stycznia była samowolka
Polski rynek tuszy do tatuażu przez lata nie różnił się od tego amerykańskiego. Co więcej, tatuażyści bardzo często stosowali tusze sprowadzane ze Stanów Zjednoczonych. Pomimo, że tusze do tatuaży są również produkowane na terenie Unii Europejskiej, artyści kierowali się po barwniki zza oceanu.
Powód? Oszczędności, bowiem tusze produkowane na terenie UE podlegają znacznie surowszym regulacjom, a to z kolei przekłada się na koszty produkcji i finalny koszt produkcji. Finalnie farba sprowadzona zza oceanu może być ponad trzy razy tańsza niż ta produkowana na terenie Wspólnoty.
Analiza przeprowadzona w 2017 roku przez uczone z Uniwersytetu Śląskiego wykazała, że tusze różnych barw, pochodzące od sześciu najpopularniejszych ówcześnie producentów zawierały wysokie stężenia metali ciężkich. Proporcje były zmienne w zależności od producenta i koloru - czarne tusze do tatuażu zawierały znacznie mniejsze ilości kadmu, ołowiu i arsenu w porównaniu do tuszy kolorowych.
W styczniu 2022 roku na mocy rozporządzenia REACH [rejestracja (Registration), ocena (Evaluation), autoryzacja (Authorisation) i ograniczenie chemikaliów (Restriction of Chemicals)] Unia Europejska ograniczyła stosowanie tysięcy - w oecenie Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), niebezpiecznych dla zdrowia substancji. Jako przykłady dla tatuażu i makijażu permanentnego, ECHA wymienia m.in. rakotwórczy siarczek rtęci (czerwony tusz), pochodne ropy naftowej (tusz czarny) czy siarczyn kadmu (tusz żółty).
Jeżeli dany tatuator używa tuszy wyprodukowanych na terenie UE, REACH nie zmienia nic - bowiem tusze już wcześniej podlegały regulacjom. Natomiast jeżeli chodzi o tusze spoza UE, aby zostać zaimportowane na teren wspólnoty, muszą one spełniać restrykcyjne normy Unii Europejskiej. A to z kolei wykluczy z rynku wiele tańszych tuszy importowanych spoza UE - w tym część tuszy, które wzbudziły niepokój zespołu pod przodownictwem Johna Swierka.
