Czym się różni karabin maszynowy od karabinka? Wszystko, co powinieneś wiedzieć
Karabin maszynowy i karabinek to dwa rodzaje broni automatycznej, które mają swoje korzenie w XIX wieku. Obie te broni ewoluowały wraz z rozwojem technologii i zmianami na polu walki. Obecnie karabin maszynowy i karabinek stanowią podstawowe elementy uzbrojenia piechoty w większości armii świata.
Karabiny maszynowe są cięższe i dłuższe od karabinków, ale mają najczęściej większy kaliber i donośność. Karabinki są lżejsze i krótsze, ale mają mniejszy kaliber i donośność. Zastosowania tych broni są również różne. Karabiny maszynowe służą do prowadzenia ognia zaporowego i osłonowego na większe odległości. Mogą być używane do rażenia celów grupowych lub pojedynczych na otwartym terenie lub w zabudowie. Karabiny maszynowe są zwykle montowane na podstawach lub statywach, które zapewniają stabilność i możliwość regulacji kąta ostrzału.
Karabinki służą do prowadzenia ognia indywidualnego na krótkich i średnich dystansach. Mogą być używane do rażenia celów pojedynczych lub grupowych w różnych warunkach terenowych i taktycznych. Karabinki są obsługiwane przez pojedynczych żołnierzy, którzy mogą się nimi swobodnie poruszać i zmieniać pozycję. Karabinki są zwykle wyposażone w kolby (stałe lub składane) oraz celowniki (mechaniczne lub optyczne), które ułatwiają celowanie i strzelanie.
Co to jest karabin maszynowy i karabinek?
Karabin maszynowy (km) to zespołowa automatyczna broń strzelecka, zdolna do prowadzenia ognia ciągłego. Najczęściej zasilana jest amunicją karabinową z taśm nabojowych lub wymiennych magazynków. Karabin maszynowy jest bronią bardzo zróżnicowaną pod względem konstrukcyjnym, dlatego wyróżnia się wiele jego podtypów, dostosowanych do różnych sposobów funkcjonowania i przeznaczenia.
Ze względu na konstrukcję karabiny maszynowe dzieli się na kilka kategorii:
- ciężkie karabiny maszynowe (ckm) – masa broni do ok. 20 kg, które wymagają zastosowania masywnej ciężkiej podstawy (np. trójnogu lub podstawy kołowej) oraz w niektórych przypadkach chłodzenia cieczą (co dodatkowo zwiększa ciężar całego zestawu). Masa ckm-u wraz z pełnym wyposażeniem dodatkowym może przekraczać 60 kg (bez amunicji)
- lekkie karabiny maszynowe (lkm) – masa broni do ok. 14 kg, jako podstawa stosowany lekki dwójnóg
- ręczne karabiny maszynowe (rkm) – masa broni do ok. 10 kg, jako podstawa stosowany lekki dwójnóg
- uniwersalne karabiny maszynowe (ukm) – masa zbliżona do lekkich lub ręcznych karabinów maszynowych. W zależności od potrzeb stosowana podstawa ckm-u lub rkm/lkm-u
- wielkokalibrowe karabiny maszynowe (wkm) – zasilane amunicją dużego kalibru (12-20 mm). Zazwyczaj cięższe od ckm-ów, również wymagające ciężkiej masywnej podstawy.
W celu zwiększenia stabilności i celności karabiny maszynowe montuje się na specjalnych podstawach (np. dwu-, trój- lub czteronożnych, kołowych). Karabiny maszynowe są przeznaczone głównie do rażenia celów żywych, ale mogą być też używane do zwalczania lekko opancerzonych pojazdów lub celów powietrznych.
Karabinek (kbk) to indywidualna broń strzelecka o budowie analogicznej jak karabin, ale o mniejszej masie i rozmiarach. Zredukowanie wagi i długości uzyskuje się poprzez zastosowanie krótszej lufy i lżejszego łoża. Dzięki temu broń jest bardziej poręczna i łatwiejsza w przenoszeniu, ale kosztem zwiększenia odrzutu i zmniejszenia donośności i celności. Karabinki mogą być zasilane amunicją karabinową lub pośrednią (słabszą od karabinowej, ale mocniejszą od pistoletowej). Karabinki są przeznaczone do walki na krótkich i średnich dystansach, np. w terenie zurbanizowanym lub lesistym.
Historia i rozwój karabinów maszynowych
Pierwsze próby stworzenia broni automatycznej sięgają XVIII wieku, kiedy to wynaleziono tzw. protoplastów karabinów maszynowych. Były to urządzenia mechaniczne lub pneumatyczne, zdolne do wystrzeliwania kilku lub kilkunastu pocisków bez konieczności przeładowywania. Przykładami takich broni są: angielski Puckle gun (1718), francuski Girandoni (1779) czy amerykański Belton flintlock (1777). Jednak dopiero w XIX wieku nastąpił znaczący postęp w dziedzinie broni automatycznej, dzięki rozwojowi technologii metalurgicznej, chemicznej i mechanicznej.
Pierwsze próby stworzenia karabinu maszynowego sięgają XIX wieku. W 1862 roku Amerykanin Richard Gatling skonstruował wielolufową rotacyjną broń napędowaną przez strzelca za pomocą korby. Broń ta mogła wystrzelić około 200 strzałów na minutę i była używana podczas wojny secesyjnej. W 1884 roku Anglik Hiram Maxim opracował pierwszy karabin maszynowy działający na zasadzie odrzutu lufy. Broń ta mogła wystrzelić około 600 strzałów na minutę i była używana przez wiele armii świata, zwłaszcza podczas I wojny światowej.
W 1891 roku Amerykanin John Browning skonstruował pierwszy karabin maszynowy działający na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Broń ta mogła wystrzelić około 400 strzałów na minutę i była używana przez armię amerykańską do lat 60. XX wieku.
W XX wieku karabiny maszynowe uległy dalszej ewolucji i specjalizacji. Powstały karabiny maszynowe lekkie, które mogły być przenoszone i obsługiwane przez jednego lub dwóch żołnierzy (np. Lewis, Bren, BAR, RPK). Powstały też karabiny maszynowe ciężkie, które miały większy kaliber i donośność, służące do rażenia celów opancerzonych lub lotniczych (np. Hotchkiss M1914, Browning M2, DShK). Powstały również uniwersalne karabiny maszynowe, które mogły pełnić zarówno rolę broni lekkiej jak i ciężkiej (np. MG 34, MG 42, PKM). Niektóre karabiny maszynowe były montowane na pojazdach lub okrętach jako broń wspomagająca lub obronna (np. Vickers K, M1919 Browning).
Współczesne karabiny maszynowe charakteryzują się wysoką szybkostrzelnością (od 600 do 1200 strzałów na minutę), dużym zasięgiem (od 1000 do 2000 metrów) i niezawodnością działania w różnych warunkach klimatycznych i terenowych.
Historia i rozwój karabinków
Karabinki pierwotnie konstruowane były jako broń przeznaczona dla kawalerii, jednak znalazły również zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymiary i waga karabinu utrudniałyby żołnierzowi obsługę sprzętu: wojska inżynieryjne (saperzy), kierowcy, artylerzyści, obsługa karabinów maszynowych itp. Pierwsze karabinki powstawały przez skracanie istniejących modeli karabinów, np. francuski karabinek wz. 1777 dla huzarów czy brytyjski Baker rifle dla strzelców wyborowych.
W XIX wieku pojawiły się też karabinki przeładowywane za pomocą zamka iglicowego (np. Pruski Dreyse wz. 1841) lub zamka kapiszonowego (np. amerykański Sharps wz. 1859). W drugiej połowie XIX wieku nastąpił rozwój broni powtarzalnej, zasilanej amunicją scaloną z łuską metalową. Wtedy też powstały słynne karabinki takie jak: amerykański Winchester wz. 1866, brytyjski Lee-Enfield wz. 1895 czy niemiecki Mauser Kar98AZ wz. 1898.
W XX wieku karabinki zyskały na znaczeniu jako broń podstawowa piechoty, zwłaszcza w czasie I i II wojny światowej. Wtedy też pojawiły się pierwsze karabinki automatyczne i półautomatyczne, strzelające amunicją pośrednią lub pistoletową. Przykładami takich broni są: niemiecki StG44 wz. 1943, amerykański M1 Carbine wz. 1941 czy radziecki SKS wz. 1945.
Po II wojnie światowej nastąpił dalszy rozwój karabinków automatycznych, które stały się dominującym typem broni piechoty w większości armii świata. Powstały wtedy takie konstrukcje jak: radziecki AK wz. 1947, amerykański M16 wz. 1963 czy izraelski Galil wz. 1972.
Współczesne karabinki automatyczne charakteryzują się wysoką modułowością i ergonomią, a także możliwością montowania różnych akcesoriów takich jak celowniki optyczne, kolimatory, lasery, latarki czy tłumiki dźwięku.
