Koktajl Mołotowa to skuteczna broń. Co to jest i jak zrobić butelkę zapalającą? Przepis

Butelka zapalająca, potocznie nazywana koktajlem Mołotowa, to najbardziej prymitywna forma granatu zapalającego. Może być jednak bardzo skuteczna, a jej głównym atutem jest łatwość produkcji. To również dziś ważne narzędzie w oporze przed rosyjską napaść na Ukrainę.

Nazwa koktajl Mołotowa została wykoncypowana przez Finów podczas Wojny Zimowej, czyli konfliktu zbrojnego między Związkiem Radzieckim a Finlandią w latach 1939-1940. Chodziło o obrażenie radzieckiego ministra spraw zagranicznych, Wiaczesława Mołotowa, który współodpowiadał za Pakt Ribbentrop-Mołotow.

Podczas tej wojny radziecka propaganda głosiła na falach radiowych, że sowieckie bombowce lecące nad Finlandię to pomoc humanitarna transportująca żywność dla głodujących Finów. W rzeczywistości na pokładzie znajdowały się bomby kasetowe RRAB-3, które Finowie określali mianem koszy chlebowych Mołotowa. Stąd ów koktajl, który miał być popitką do żywności od Sowietów.

Koktajl Mołotowa składa się ze szklanej butelki wypełnionej łatwopalną substancją, jak benzyna, alkohol czy substancja napalmopodobna z domieszką oleju silnikowego. Konstrukcję uzupełnia mechanizm zapalający, który najczęściej przyjmuje formę nasączonej alkoholem lub naftą tkaniny wepchniętej do szyjki butelki.

Gdy zachodzi potrzeba użycia tej broni, tkanina jest podpalana, po czym butelka jest rzucana w atakowany cel. Gdy go trafia, szkło się rozbija, a zawartość naczynia jest podpalana przez tkaninę. Efektem tego jest płonąca kula ognia, które może zadać przeciwnikowi niemałe szkody.

Inne łatwopalne ciecze, takie jak olej napędowy, metanol, terpentyna, paliwo do silników odrzutowych i alkohol izopropylowy mogą być używane w koktajlu Mołotowa zamiast benzyny lub jako jej uzupełnienie. Środki zagęszczające, takie jak styropian, masło, rozpuszczalniki, ekstrudowana pianka polistyrenowa (XPS), soda oczyszczona, wazelina, smoła, paski dętek do opon, nitroceluloza, olej silnikowy, cement gumowy, detergent i mydło do naczyń mogą być dodane w celu zwiększenia przyczepności palącej się cieczy i dodatkowo wytworzenia chmury gęstego, duszącego przeciwników dymu.

Zawartość butelki może również skompresować, aby wywołać silniejszy wybuch, co dodatkowo zwiększa skuteczność broni za sprawą nadania szklanym odłamkom dużej prędkości przy wybuchu. Ową kompresję najłatwiej osiągnąć przez hermetyczne zamknięcie butelki i podgrzanie jej przed zamocowaniem knota z tkaniny.

Koktajle Mołotowa były też wykorzystywane jako prymitywna broń chemiczna. W tym celu dodawano do paliwa wybielacz, chlor, cyjanowodór, mocny kwas lub pestycyd, w zależności od tego co partyzanci aktualnie mieli pod ręką. Taka mieszanka skutkuje intensywny, trującym i duszącym dymem, który dodatkowo osłabia możliwości bojowe przeciwnika.

Koktajl Mołotowa jest jednak bronią niebezpieczną również dla samego miotającego. Niewłaściwie wykonany lub nieumiejętnie rzucony może zalać płonącą cieczą miotacza. Łatwo też o przedwczesną eksplozję po zapaleniu tkaniny.

Z w miarę oczywistych względów nie istnieje idealna tudzież oficjalna receptura na koktajl Mołotowa. To przede wszystkim broń partyzancka (choć z powodzeniem wykorzystywana niejednokrotnie również i przez wojskowych). Wykorzystanie składników zależy w dużej mierze od tego, co jest pod ręką. Dla Ukraińców i Polaków prawdopodobnie najlepszym przewodnikiem będzie stary, ale nadal aktualny tekst poradnika Biuletynu informacyjnego z sierpnia 1944 r., jaki został opracowany, by instruować warszawskich Powstańców, walczących z niemieckimi opresorami. Instrukcja na zrobienie koktajlu Mołotowa w niezmienionej formie poniżej:

Najlepiej do tego celu wziąć półlitrową butelkę cienkościenną - od wódki lub octu - i napełnić do 2/3 dowolną mieszaniną łatwopalną (benzyna, nafta, ropa, denaturat, benzol, aceton w dowolnym stosunku). Do butelki trzeba ostrożnie dolać kwasu siarczanego. Tak napełnioną butelkę szczelnie zakorkować i zabezpieczyć lakiem, pakiem, świecą od przenikania. Następnie sporządzić należy mieszaninę kalichloricum (wziąć z apteki, składu aptecznego, mydlarni) z pudrem cukru mniej więcej dwie trzecie na jedną trzecią. Czubatą łyżkę tego proszku rozsypać na mocnym, niemoknącym papierze (natron, pergamin) wielkości 40 na 40 cm.

Jeżeli takiego proszku nie można sporządzić, wystarczy użyć chloran. Zrobić z tego szczelnie zamkniętą torebkę i przykleić lub mocno przywiązać u samej szyjki butelki. Butelkę owinąć sznurkiem z pętlą, przy czym trzeba pamiętać, że pętla powiększa rzut o 10 m kosztem celności. Butelki należy przechowywać o ile możności nie oddzielnie, lecz w skrzyniach najlepiej monopolowych po 25 sztuk, gdyż są bardzo czułe na wstrząsy. Przypadkowe rozlanie płynu na sam papier, a tym bardziej z proszkiem, powoduje niezwłoczny wybuch.

Nieco krótszy przepis na koktajl Mołotowa, również z tamtych czasów, znajduje się w książce Na Barykadach Warszawy autorstwa Stanisława Komornickiego:

Do cienkościennej półlitrowej butelki, najlepiej od wódki lub octu, wlać dowolną mieszankę zapalającą, np. benzynę, naftę, denaturat, benzol, aceton itp. Do tego dolać ostrożnie kwasu siarkowego. Butelkę szczelnie zakorkować i zalakować. Następnie na pasek papieru wysypać ostrożnie łyżkę stołową proszku detonującego. Zrobić z tego podłużną torebkę i przykleić ją do butelki. Butelkę rzucać samą lub uwiązaną na sznurku.

Pierwszym odnotowanym przez historyków użyciem koktajli Mołotowa była hiszpańska wojna domowa (lata 1936-1939). Siły generała Franco zostały poinstruowane przez dowódcę, by używać tej broni przeciw czołgom T-26. Atakowane siły Drugiej Republiki Hiszpańskiej podłapały ten pomysł i niedługo później obie strony tego konfliktu wykorzystywały butelki zapalające w boju. Przed Finami wykorzystywali je również japońscy żołnierze w bitwie nad Chałchin-Goł, by odeprzeć radzieckie czołgi.

Broń ta od tej pory jest nieprzerwanie wykorzystywana, nie tylko podczas wojen, po dziś dzień, na całym świecie. Stanowi ważny element arsenału partyzantów, demonstrantów i grup przestępczych, z uwagi na bardzo niski koszt wytworzenia i niskie skomplikowanie konstrukcji. Z uwagi na częste wykorzystywanie tej broni przez grupy przestępcze, samo posiadanie Koktajlu Mołotowa jest w Stanach Zjednoczonych nielegalne.