Tak wygląda ostatni etap życia gwiazdy. Jest spektakularnie piękny i krótkotrwały
Najnowsze zdjęcie wykonane w Obserwatorium Gemini przedstawia niesamowitą mgławicę planetarną CVMP 1. Na zdjęciu widzimy ostatni etap życia gigantycznej gwiazdy, który choć jest spektakularny to krótkotrwały.
Pozostałość po dawnej olbrzymiej gwieździe stopniowo będzie ochładzała się, a widoczna na zdjęciu klepsydra stopniowo rozwieje się w przestrzeni kosmicznej na przestrzeni kolejnych tysięcy lat.
Widoczny powyżej obiekt znajduje się ponad 6500 lat świetlnych od Ziemi i powstała na ostatnim etapie życia masywnej gwiazdy. CVMP 1 to mgławica planetarna (która wbrew nazwie nie ma nic wspólnego z planetami), która powstała gdy stary czerwony olbrzym odrzucił swoje zewnętrzne warstwy wskutek oddziaływania silnego wiatru gwiezdnego.
Tak odrzucona atmosfera gwiazdy rozchodzi się na wszystkie strony od swojej gwiazdy, przyspieszana intensywnym promieniowaniem emitowanym przez odsłonięte jądro dawnej gwiazdy. Owo promieniowanie jonizuje część gazu w mgławicy, przez co zaczyna on świecić.
Mgławice planetarne jak CVMP 1 powstają tylko z gwiazd charakteryzujących się masą między 0,8 a 8 masami Słońca.
Mniej masywne gwiazdy stopniowo gasną, przechodząc w stadium białych karłów pod koniec swojego życia, a bardziej masywne żyją szybko i umierają głośno w eksplozjach supernowych, po których pozostawiają albo gwiazdy neutronowe albo czarne dziury.
Między tymi ekstremami leżą gwiazdy, które kończą swoje życie jako właśnie mgławice planetarne. Tego typu widoki można podziwiać przez około 10 000 lat po śmierci gwiazdy - co jest niezwykle krótkim czasem w porównaniu do długości życia całej gwiazdy mierzonej w mld lat.
Mgławice planetarne występują w różnych formach i kształtach. Ostateczny kształt mgławicy zależy od charakterystyki gwiazdy, z której powstała, od obecności towarzyszących gwiazd, planet czy nawet tempa rotacji gwiazdy pod koniec życia.
CVMP 1 wyróżnia się nie tylko wartością estetyczną. Astronomowie odkryli, że gazy tworzące widoczną na zdjęciu klepsydrę zawierają duże ilości helu i azotu. Co więcej, jest to jedna z największych znanych mgławic. Oznacza to, że jest to mgławica planetarna w zaawansowanym wieku, dzięki czemu astronomowie mogą dowiedzieć się więcej o późniejszych stadiach rozwoju obiektów tego typu.
Bazując na pomiarach promieniowania emitowanego przez gaz tworzący mgławicę, astronomowie wywnioskowali, że temperatura centralnej gwiazdy wynosi ponad 130 000 stopni C. Choć teraz jest niezwykle gorąca, to od teraz stopniowo będzie ulegała ochłodzeniu do punktu, w którym intensywność promieniowania będzie zbyt niska, aby jonizować gaz w mgławicy planetarnej, przez co stopniowo zniknie ona z nieboskłonu.
