Coś się dzieje na Słońcu. Naukowcy zaniepokojeni
Zawsze wydawało nam się, że Słońce to stabilny, niezmienny kolos. Tymczasem nasza gwiazda przechodzi przez cykle, które mają ogromny wpływ na cały Układ Słoneczny.
Przez ostatnie dekady wydawało się, że Słońce zmierza w kierunku wielkiego minimum, podobnego do tego, które ostatnio obserwowano w XIX wieku. Ale najnowsze dane całkowicie wywracają ten scenariusz do góry nogami. Coś się dzieje na Słońcu i naukowcy są tym zjawiskiem mocno zaskoczeni.
Słońce ma wpływ na życie każdego z nas. Dosłownie. To, co dzieje się w naszej jedynej gwieździe może sprawić, że nie zamilkną telefony komórkowe, zabraknie prądu, albo, że na Ziemi zapanuje epoka lodowcowa, albo groźne upały. Najnowsze dane dotyczące Słońca są przy tym dość niepokojące.
Nowe badanie NASA pokazuje, że od 2008 r. Słońce staje się coraz bardziej aktywne. Wiadomo, że aktywność słoneczna waha się w cyklach 11-letnich, ale istnieją też wahania długoterminowe, które mogą trwać dekady. Od lat 80. XX wieku aktywność słoneczna stale spadała aż do 2008 r., kiedy to była najsłabsza w historii.
Naukowcy spodziewali się, że w tym momencie Słońce wejdzie w okres historycznie niskiej aktywności. Ale potem Słońce niespodziewanie zmieniło kurs i zaczęło stawać się coraz bardziej aktywne.
Wszystkie znaki wskazywały na to, że Słońce wchodzi w przedłużającą się fazę niskiej aktywności. Dlatego odwrócenie tego trendu było zaskoczeniem. Słońce powoli się budzi – powiedział Jamie Jasinski z Jet Propulsion Laboratory NASA w Południowej Kalifornii, główny autor nowego badania opublikowanego w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters.
Nagły wzrost temperatury
Od 2008 r. wszystkie wskaźniki zaczęły rosnąć. Okazało się, że prędkość wiatru słonecznego wzrosła o 6 proc., jego gęstość o 26 proc., a temperatura aż o 29 proc. Co więcej, siła pola magnetycznego przenoszonego przez wiatr słoneczny podskoczyła o 31 proc. Wszystko to jest bezpośrednim dowodem na to, że aktywność magnetyczna Słońca rośnie w tempie, którego nikt się nie spodziewał.
Ten trend, zdaniem naukowców, może prowadzić do wzrostu liczby zjawisk pogody kosmicznej, takich jak burze słoneczne, rozbłyski i koronalne wyrzuty masy.
Co to oznacza dla Ziemi? Przede wszystkim więcej burz geomagnetycznych, czyli gwałtownych zakłóceń pola magnetycznego naszej planety. To właśnie one wywołują spektakularne zorze polarne, które coraz częściej można obserwować także w Polsce.
Ale piękne widoki to tylko jedna strona medalu. Większa aktywność słoneczna to również większe ryzyko dla satelitów, stacji kosmicznych i astronautów. Potężne wyrzuty plazmy mogą zakłócać systemy komunikacyjne, GPS czy pracę sieci energetycznych.
Więcej o Słońcu na Spider's Web:
Dlaczego Słońce zmienia swoje zachowanie?
I tu dochodzimy do największej zagadki. Krótkie, 11-letnie cykle słoneczne są stosunkowo dobrze poznane. Wiemy, jak powstają plamy i rozbłyski. Ale długoterminowe trendy – takie jak spadek aktywności od lat 80. i nagłe przebudzenie po 2008 r. pozostają tajemnicą.
Jak podkreśla Jasinski z NASA, „to coś, czego jeszcze nie rozumiemy”. Naukowcy obserwują naszą gwiazdę z pomocą sond kosmicznych i teleskopów, ale wciąż nie potrafią przewidzieć, czy obecne ożywienie to tylko krótki epizod, czy początek dłuższego trendu.
Słońce zaskakuje nas co chwila, a jego najnowsze przebudzenie po 17 latach spokoju to kolejny dowód na to, jak dynamiczna i tajemnicza jest nasza gwiazda.
