Panoramicznie kadr ujmując. Poznaj zasady tworzenia zdjęć z szeroką perspektywą

Wyobraź sobie, że stoisz na szczycie góry. Przed tobą, czy raczej wokół ciebie, rozpościera się piękny widok. Jest na tyle rozległy i szeroki, że aby dokładnie mu się przyjrzeć, musisz skierować wzrok w wielu różnych kierunkach, obrócić się czy zmienić położenie. Tylko w ten sposób będziesz w stanie w pełni uchwycić całą panoramę danego krajobrazu i zarejestrować ją w swojej pamięci. Podobnie możesz uczynić, posługując się aparatem fotograficznym. Z tą różnicą, że obraz zostanie uwieczniony na nośniku zewnętrznym. Aby uchwycić szeroką perspektywę na zdjęciu, warto skorzystać ze specjalnych technik oraz narzędzi, którymi dysponują zarówno aparaty fotograficzne, jak i programy komputerowe.

Zacznijmy od podstaw. Czym właściwie jest panorama? Z perspektywy fotograficznej, to obraz terenu obejmujący znaczny wycinek horyzontu, mający na celu pokazanie rozległego krajobrazu. Mówiąc prościej, jest to zdjęcie obejmujące szeroki zakres widzenia, które powstało poprzez połączenie kilku zdjęć ukazujących jakiś węższy kadr krajobrazu. Tzw. fotografie składowe łączą się w jeden spójny obraz, umożliwiając przedstawienie szerszej perspektywy oraz pełnej panoramy naszej scenerii. Patrząc przez wizjer aparatu, widzimy tylko pewien wąski wycinek rzeczywistości; nasz kąt widzenia jest ograniczony i zależny od zastosowanej ogniskowej obiektywu. Zatem jeśli zależy nam na pełniejszym ukazaniu jakiegoś miejsca, możemy wykonać kilka zdjęć - przesuwając odpowiednio aparat w wybraną stronę - a następnie,  za pomocą specjalnych ustawień lub programów, zestawić je w jedną całość. 

Technika ta najczęściej stosowana jest podczas fotografowania krajobrazów, scen miejskich czy architektury. Szeroki kadr pozwala przedstawić więcej elementów otoczenia, sprawić, że obraz będzie dokładniejszy i bardziej dynamiczny. Co istotne, łącząc kilka zdjęć w jedną fotografię, zyskujemy wyższą rozdzielczość zdjęcia (oznacza to, że po połączeniu np. 3 zdjęć składowych uzyskujemy jedno zdjęcie o dużo większej rozdzielczości niż każde z nich), a tym samym możemy liczyć na lepszą szczegółowość panoramy.

Tu warto wtrącić, że oprócz cyfrowego składania zdjęcia, można skorzystać ze specjalnych trybów, które pozwalają na automatyczne tworzenie panoram bezpośrednio na urządzeniu. Taką funkcję oferują przede wszystkim aparaty marki FujiFilm - wystarczy uruchomić odpowiednią opcję, aby stworzyć szerokie ujęcie bezpośrednio na urządzeniu, bez wykorzystywania zewnętrznych programów. Poza tym na rynku znajdziemy obiektywy ultraszerokokątne, typu fisheye, tzw. rybie oko, czy specjalne kamery lub drony rejestrujące obraz w 360 stopniach, które umożliwiają oglądanie danego widoku z każdej strony.

Przykładem może być kamera sportowa Insta360 ONE RS 4K Edition, która umożliwia zarówno nagrywanie filmów w 4K, jak i robienie zdjęć w 360 stopniach w każdych warunkach, także pod wodą - charakteryzuje się wodoodpornością IPX8. Co istotne, możliwa jest wymiana modułów optycznych, dzięki czemu będziemy wykorzystać ją do różnych zastosowań. To idealne narzędzie do tworzenia wysokiej jakości filmów sportowych, z podróży czy vlogów. Tym bardziej, że dzięki zaawansowanym funkcjom oraz aplikacji mobilnej nie ma potrzeby korzystania z dodatkowych programów do edycji. Urządzenie wyróżnia się lekką i kompaktową konstrukcją, a także wytrzymałością.

Jeśli zastanawiasz się nad zakupem drona w celu wykonywania zdjęć panoramicznych, warto zwrócić uwagę na model DJI Air 2S (Mavic Air 2S) Fly More Combo. Umożliwia tworzenie świetnej jakości zdjęć i filmów w rozdzielczości 4K lub 5.4K. Został wyposażony w matrycę CMOS 1″ o rozdzielczości 20 Mpix oraz szerokokątny obiektyw 22 mm, a także 3-osiowy stabilizator. Warto zwrócić uwagę na wyjątkowo szeroki zakres czułości (100- 12800 ISO), którym dysponuje urządzenie. Znajdziemy tutaj szereg zaawansowanych funkcji oraz czujników, które usprawniają lot dronem i pozwalają na tworzenie wyjątkowych zdjęć czy materiałów wideo.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby skorzystać po prostu z obiektywów szerokokątnych, które w pewnym stopniu także pozwolą ukazać szerszą perspektywę widocznej scenerii, bez konieczności wykonywania kilku zdjęć i stosowania dodatkowych programów czy trybów. Ciekawym rozwiązaniem może być obiektyw ultraszerokokątny Canona o zmiennej ogniskowej 16-35 mm, który pozwala dobrać różny kąt widzenia wg naszych indywidualnych potrzeb oraz wizji (teraz dostępny z aż 3-letnią rozszerzoną opieką serwisową). W zależności od rodzaju obiektywu oraz ogniskowej ten sam obiekt można pokazać na kilka różnych sposobów. 

Aby w pełni poznać możliwości techniki fotografii panoramicznej, warto przebrnąć przez trochę teorii i dowiedzieć się, jakie rodzaje panoram wyróżniamy i na jakie efekty możemy liczyć. Panoramy możemy podzielić ze względu na kadrowanie: poziome, pionowe lub kołowe. Poza tym, dzielimy je w zależności od kątów widzenia na: sferyczne, dookólne oraz częściowe. Do najbardziej popularnych należą: 

Zatrzymajmy się przy ostatnim typie. Za najlepszy przykład tego rodzaju zdjęć mogą posłużyć obrazy sferyczne udostępniane w Mapach Google. Dzięki zastosowaniu tego typu ujęć w Google Street View możemy wybrać się na wirtualny spacer, eksplorując poszczególne miejsca i oglądając je z różnych perspektyw. Panoramy 360 stopni często tworzone są w celach informacyjnych, aby przedstawić, jak prezentuje się dany obiekt czy miejsce.

Tego typu zdjęcia najczęściej wykonywane są za pomocą specjalnych kamer, które są w stanie automatycznie skomponować takie ujęcie, o czym wspominałam wyżej. Aktualnie taka funkcja obecna jest również w większości nowoczesnych dronów. Wystarczy aktywować odpowiednie ustawienia, aby uzyskać panoramę 360 stopni z danej przestrzeni. Jest to zdecydowanie łatwiejsza opcja niż tworzenie tego typu fotografii za pomocą obrotu aparatu i łączenia zdjęć w postprodukcji. Niemniej jest to możliwe, ale tutaj wymagane jest już odpowiednie doświadczenie oraz wiedza, a także akcesoria, które zapewnią precyzję podczas wykonywania zdjęć. 

A co z wykonywaniem panoram za pomocą smartfona? Oczywiście, jak przystało na nowoczesne urządzenie, istnieje możliwość tworzenia tego typu ująć z poziomu telefonu. W zależności od modelu mamy do dyspozycji szereg funkcji, które na to pozwalają. Przede wszystkim warto wspomnieć o obiektywach szerokokątnych będących już standardem wyposażenia każdego nowego smartfona. Za pomocą jednego kliknięcia możemy poszerzyć ujęcie kadru, zmieniając perspektywę fotografowanej sceny. Do tego, w zaawansowanych opcjach aparatu smartfona znajdziemy dodatkowe funkcje, jak np. tryb Panorama. Za pomocą tego narzędzia możemy tworzyć zarówno panoramy pionowe, jak i poziome, a także sferyczne 360 stopni. Zajrzyjcie do swoich ustawień w telefonie i zobaczcie, jak ta funkcja wygląda u was. Można ją wykorzystać na wiele różnych sposobów. Oprócz tego istnieje również wiele aplikacji do zdjęć panoramicznych, które można pobrać na swój telefon. Aby bardziej profesjonalnie podejść do tworzenia tego typu ujęć za pomocą telefonu, warto pomyśleć o dodatkowych akcesoriach, takich jak np. statyw ze stabilizacją czy obrotowy statyw z kamerą śledzącą.

Wykonując zdjęcia panoramiczne smartfonem, trzeba liczyć się z pewnymi ograniczeniami zarówno jeśli chodzi o jakość wykonywanych ujęć, jak i możliwości ustawień parametrów fotograficznych. Mimo że aparaty w telefonach są dzisiaj na naprawdę wysokim poziomie, to wciąż jednak nie dorównują profesjonalnym bezlusterkowcom czy lustrzankom.

Wykonywanie zdjęć panoramicznych wymaga nieco wprawy i obycia ze sprzętem fotograficznym. Technika ta jest dość wymagająca, dlatego istotne jest, aby zapoznać się z kilkoma ważnymi zasadami, dzięki którym będziesz w stanie uzyskać lepsze efekty. Mowa tutaj o tworzeniu panoram poprzez składanie kilku pojedynczych zdjęć w jedną całość. Przede wszystkim musimy odpowiednio przemyśleć, jak chcemy, by wyglądała nasza kompozycja; co chcemy sfotografować i jakie elementy mają pojawić się na zdjęciu. 

Kolejnym krokiem będzie dobór odpowiednich parametrów. W tym przypadku najlepiej skorzystać z ustawień manualnych, aby indywidualnie wybrać poszczególne ustawienia dla danej sceny, w zależności od rodzaju fotografowanego miejsca czy obiektu. 

Ważne, aby zadbać o stałą ostrość, aby nie zmieniała się ona pomiędzy kolejnymi klatkami. Kolejnym ważnym punktem jest utrzymanie stałej ekspozycji - istotne jest, aby czas naświetlania i wartość przysłony były takie same podczas wykonywania serii zdjęć. Ważne jest, aby zdjęcia składające się na panoramę miały jednolitą jasność oraz kolory. W niektórych przypadkach warto skorzystać z funkcji HDR, która pozwala zrównoważyć różnice w jasności między jasnymi a ciemnymi obszarami. Dodatkowo, można również pomyśleć o specjalnych filtrach, które pomogą zrównoważyć naświetlenie w poszczególnych partiach obrazu. Jeśli nie fotografujesz w formacie RAW, wyłącz automatyczny balans bieli - tu warto dobrać stałą wartość, aby uniknąć różnic w barwach pomiędzy poszczególnymi częściami zdjęcia. 

Po ustaleniu kompozycji i dobraniu odpowiednich ustawień do fotografowanej sceny, przechodzimy do fotografowania. To, ile zdjęć chcemy wykonać i w jaki sposób musimy przesuwać aparat, zależy od tego, na jaki rodzaj kompozycji się zdecydowaliśmy. Czy będzie to panorama pozioma, pionowa, pełna czy niepełna. Wróćmy jednak do przykładu z początku i załóżmy, że chcemy stworzyć panoramę z częściowym widokiem rozpościerającym się z jednego ze szczytów górskich. 

Możemy ustawić aparat zarówno w poziomie (obraz będzie węższy i dłuższy), jak i w pionie (obraz będzie zawierał nieco więcej informacji w dolnej i górnej partii). Zaczynając od lewej strony, robimy pierwsze zdjęcia. Następnie, w tej samej linii, przesuwamy nieco aparat, ale tak, by pomiędzy zdjęciami powstała zakładka (ok. 30 proc.) i tak samo wykonujemy kolejne ujęcia. Ilość zdjęć składowych będzie zależała od tego, jaki ostateczny efekt chcemy uzyskać po złożeniu fotografii. Czasami będą to 2-3 zdjęcia, czasami może być ich nawet kilkaset. Warto zadbać tutaj o kartę pamięci, która będzie dysponowała wystarczającą ilością miejsca. Najlepiej wyposażyć się w kartę o pojemności 128 GB lub 512 GB.

Poza tym, w przypadku tego typu zdjęć przyda się dobrej jakości statyw, który ułatwi wykonywanie zdjęć panoramicznych, np. Statyw Manfrotto Befree Advanced Twist czy Manfrotto MK055XPRO3 z głowicą trzykierunkową. Utrzymując stabilną pozycję aparatu pomiędzy poszczególnymi ujęciami, unikniemy tzw. błędu paralaksy, który może prowadzić do niewłaściwego złożenia zdjęć składowych panoramy. 

Aby program do składania panoram mógł precyzyjnie złożyć zestaw w jedną całość, musi rozpoznać pomiędzy poszczególnymi klatkami część wspólną. Im więcej elementów wspólnych na dwóch sąsiadujących ze sobą zdjęciach, tym większa szansa, że fotografie precyzyjniej się ze sobą połączą i nie dojdzie do żadnych zniekształceń czy błędów. 

Warto wspomnieć też o jeszcze jednym podziale, na panoramy liniowe i mozaikowe. W pierwszym przypadku obraz jest rejestrowany w jednym kierunku, w poziomie lub w pionie, tworząc płaski, liniowy kadr. Wykonuje się jeden rząd zdjęć, który następnie zostaje złożony w programie. Panorama mozaikowa składa się się z wielu zdjęć robionych w różnych kierunkach, które następnie komponowane są w jeden spójny widok. W ten sposób mogą być tworzone bardziej złożone obrazy, na których uwieczniona jest cała przestrzeń dookoła obserwatora.

Po wykonaniu odpowiedniej ilości zdjęć czas na złożenie panoramy. W tym przypadku musimy posłużyć się programami, które pozwolą nam na uzyskanie zadowalających efektów. W sieci znajdziemy płatne, jak i darmowe oprogramowania. Do najpopularniejszych należą:

Sam proces składania panoramy nie należy do najtrudniejszych zadań - aktualnie w dużej mierze dzieje się to automatycznie, po wybraniu konkretnych opcji. Ważne jest jednak, aby dysponować odpowiednim sprzętem, który “udźwignie” taki proces. 

Fotografia panoramiczna najczęściej kojarzy nam się z krajobrazami przedstawiającymi rozległe widoki. I zdecydowanie technika ta jest najczęściej stosowana do wykonywania tego typu zdjęć i tutaj jest najbardziej rozpowszechniona. Warto jednak wiedzieć, że wykorzystuje się ją również w innych celach. Jak wspominałam wyżej, np. do tworzenia interaktywnych map (Google Street View) czy wirtualnych wycieczek po różnego rodzaju miejscach. Dzięki temu możemy np. zdalnie odwiedzać konkretne miejsca i sprawdzić, jak się one prezentują. Technika fotografii panoramicznej dobrze sprawdza się również do przedstawienia architektury - wysokich wieżowców czy rozległych budynków, których nie sposób ująć nawet ultraszerokokątnym obiektywem. Znajduje zatem zastosowanie nie tylko w fotografii ściśle artystycznej, ale jest również praktycznym narzędziem, które sprawdza się w cyfrowym świecie.