Czwarta odsłona Meta Rozmów dobiegła końca. Podsumowujemy sezon poświęcony technologiom na co dzień

Gośćmi piątego odcinka audycji poświęconego przyszłości relacji w cyfrowym świecie byli Konrad Maj, psycholog społeczny i adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Uniwersytetu SWPS oraz Patrycja Sławuta, psycholożka behawioralna i założycielka Self Hackathon. Pierwszym, o czym wspomnieli rozmówcy, zastanawiając się nad technologicznymi innowacjami, był wpływ rozwoju technologii VR na poczucie „obecności”. Mimo że w dalszym ciągu gogle kojarzą się nam głównie z grami wideo i rozrywką, stają się coraz bardziej popularnym narzędziem do spotykania się z innymi ludźmi – zarówno na gruncie zawodowym, jak i prywatnym. 

Opisując swoje spotkanie w VR, Konrad Maj przekonywał, że zanurzenie w wirtualnej rzeczywistości było jak przeniesienie się do całkiem innego świata i wymagało przyjęcia cyfrowej tożsamości, aby ‒ tak jak to ma miejsce w realnym życiu ‒ w pełni bawić się na „cybernetycznej” imprezie.

Na niezwykle ciekawy aspekt wirtualnej rzeczywistości zwraca uwagę z kolei Patrycja Sławuta. Wskazuje bowiem, że VR może pozwolić nam na lepsze zrozumienie historii dzięki immersyjności doświadczenia. Niezależnie od tego, czy będzie to świat australijskich Aborygenów, czy też Warszawa z czasów II wojny światowej – będziemy mogli w ciekawszy sposób poznać odległe nam czasy i wydarzenia, przedstawiane nam dotąd w postaci zbioru faktów, dat i nazwisk w książkach czy programach telewizyjnych. 

W dalszej części rozmówcy wrócili na chwilę do pandemii Covid-19, która znacząco zmieniła sposoby interakcji przez zdalną pracę czy naukę. Rozwiązania, takie jak Zoom czy Skype nie były w stanie w pełni zapewnić nam doświadczeń, czy poczucia bliskości, których brakowało nam najbardziej.

Zatem w porównaniu do zwykłej rozmowy przez platformy wspomniane wyżej, spotkania za pomocą wirtualnej rzeczywistości będą immersyjne i będą odzwierciedlały te, które prowadzimy w prawdziwym życiu. Dzięki temu wiele osób na całym świecie będzie mogło nawiązywać i budować nowe relacje z innymi. 

Rozmowa o sferze emocji w kontekście wirtualnej rzeczywistości szybko zeszła na temat wykorzystania VR do doświadczania świata z perspektywy innych osób.

Podsumowując rozmowę, goście zauważyli, że każda grupa społeczna posiada własny, charakterystyczny dla siebie zestaw emocji, który w obrębie danego środowiska jest uniwersalnie zrozumiały, a poza nią już taki nie jest. Podobnie może stać się w przypadku środowiska VR – będą nowe odczucia, nowe emocje, których osoby poza wirtualną rzeczywistością nie będą mogły zrozumieć. Wyzwaniem przy tworzeniu immersyjnych światów jest także bezpieczeństwo – nowe przestrzenie, w których będziemy wchodzić ze sobą w interakcje, muszą być zaprojektowane tak, abyśmy czuli się w nich komfortowo i swobodnie. 

W szóstym odcinku Meta Rozmów gośćmi Karola Stryi oraz Justyny Dżbik-Kluge byli Katarzyna Czajka-Kominiarczuk, badaczka popkultury i autorka bloga Zwierz Popkulturalny, oraz prof. Mirosław Filiciak, kulturoznawca z Uniwersytetu SWPS. Tematem odcinka były tarcia na styku kultury i sztuki oraz nowych technologii.

Trudność w mówieniu o sztuce w kontekście rozwoju sztucznej inteligencji wybrzmiała już w pierwszym, pozornie prostym pytaniu odcinka. Otóż samo zdefiniowanie tego, czym jest sztuka, od zawsze sprawiało problemy. Owszem, można powiedzieć, że jest to forma ekspresji i komunikacji między odbiorcą a nadawcą. Jednak w obliczu rozwoju nowoczesnych technologii ta definicja przestaje wystarczać. Słuszne pytanie zadaje Katarzyna Czajka-Kominiarczuk, zwracając uwagę, czy to, co stworzą algorytmy sztucznej inteligencji, też będzie można w ogóle nazwać sztuką.

Z drugiej strony trzeba zwrócić uwagę na to, że wszystkie algorytmy tworzące grafiki bazują na tysiącach obrazów, które wcześniej stworzyli ludzie. Wszak bez wprowadzenia przez nas potężnej bazy danych on sam nie stworzyłby nic. Sztuczna inteligencja nie zastąpi nam malarzy, pisarzy czy aktorów. Może natomiast stać się niezwykle cennym narzędziem w ich pracy, pozwalając na tworzenie sztuki w nowy, jak dotąd nieosiągalny sposób oraz stając się niekończącym się źródłem inspiracji. 

Era streamingu otworzyła przed odbiorcami sztuki wiele nowych możliwości. Każdy z nas bez wychodzenia z domu może obejrzeć dowolne przedstawienie na drugim końcu świata. Jednak warto mieć świadomość tego, że oglądanie filmu na komputerze nie jest tym samym, co oglądanie go w kinie. Chociażby dlatego, że kino jest doświadczaniem zbiorowym. Nowe technologie indywidualizują nasze doświadczenie z kulturą. Ma to zarówno swoje minusy, jak i wiele plusów. Zdalne uczestnictwo w kulturze stało się cennym doświadczeniem dla wielu grup społecznych, które na przykład nie mogą sobie pozwolić na wyjście do kina czy teatru. Mowa tu m.in o osobach z niepełnosprawnościami, starszych czy zmagających się z wykluczeniem komunikacyjnym. 

Eksperci zwracają także uwagę na rolę algorytmów w cyfrowym świecie sztuki. Platformy streamingowe, takie jak Netflix, czy Spotify, analizują dane, które po sobie zostawiamy. Na ich podstawie rekomendują nam kolejne treści, które mogą być dla nas interesujące. I choć jest to dla wielu osób wygodny sposób na konsumowanie treści, ma to również swoje konsekwencje: 

Mimo wielu niewiadomych i wyzwań związanych z rozwojem nowych technologii innowacje w świecie kultury umożliwiły nam dostęp do sztuki na poziomie niespotykanym w całej historii ludzkości. Mamy dostęp do archiwów filmowych praktycznie z każdego zakątka świata, możemy oglądać koncerty i spektakle transmitowane na żywo, czy słuchać świeżo wypuszczonych albumów sekundę po ich premierze. Rozwój cyfrowej kultury nie oznacza jednak, że za kilkanaście lat papierową książkę znajdziemy jedynie na półce w muzeum, a każde wydarzenie kulturalne odbywać się będzie w metawersum. Świat cyfrowy to jedynie dopełnienie wszystkiego tego, co dobrze nam znane. 

Tak samo zresztą uważa prof. Mirosław Filiciak, który dodaje:

W siódmym, przedostatnim odcinku Meta Rozmów gośćmi byli Anna Kurnatowska, country managerka w Too Good To Go, oraz Maciej Sadowski, współzałożyciel i prezes fundacji Startup Hub Poland. Tematem rozmowy było pytanie o to, czy nowoczesne technologie pomogą nam uporać się z problemem zmian klimatycznych.

Rozmowa zaczyna się od poważnego problemu istniejącego na całym świecie: marnowania olbrzymich ilości żywności. Jak wskazuje Anna Kurnatowska, co sekundę na świecie marnuje się 79 ton jedzenia i to w sytuacji, gdy wiele krajów zmaga się z problemem głodu, a niedożywienie dotyka miliony osób.

Goście odcinka zgodnie zauważają, że największych szans na rozwiązanie takich problemów upatruje się nie w globalnych koncernach, a w startupach, w których nacisk kładzie się na tworzenie innowacyjnych rozwiązań. Przykładem jest tutaj m.in. Too Good To Go.

Maciej Sadowski, który na co dzień śledzi pojawiające się innowacje bardzo szybko zaczyna wskazywać na co ciekawsze projekty, które już znajdują się na etapie realizacji. Każdy z nich stanowi potencjalny element trwającej walki ze zmianami klimatu. Jednym z nich jest startup, który stawia sobie za cel redukcję ilości odpadów plastikowych pochodzących z opakowań produktów higieny osobistej, środków dezynfekcyjnych czy płynów do mycia naczyń. Inne z kolei pracują nad metodą uzdatniania wody słonej i zanieczyszczonej czy nad produkcją białka z owadów, który w procesie technologicznym oszczędza ogromne ilości wody i energii w porównaniu do produkcji wołowiny czy wieprzowiny.

W ostatnim odcinku znajdziecie podsumowanie wszystkich rozmów ostatniej odsłony podcastu. Można go potraktować jako drogowskaz czy spis treści tego sezonu, dzięki któremu wyraźnie widać, jak szeroki przekrój osób zajmuje się nowoczesnymi technologiami i zastanawia się nad ich wpływem na świat oraz naszą codzienność. 

Niezależnie czy mowa tutaj o wirtualnym odbiorze dzieł sztuki, o bankowości, czy też o tym, jak szkoła i nauczanie będą wyglądały w drugiej połowie XXI wieku, każdy z odcinków pokazuje nowe szanse, ale i wyzwania stojące przed nami. 

Żyjemy w czasach, w których technologie bezustannie zmieniają nasze życie i czasami naprawdę trudno za nimi nadążyć. Meta Rozmowy mogą być doskonałym przewodnikiem po współczesnym świecie. Po wysłuchaniu całego sezonu rozmów można zrozumieć nie tylko to, co nas otacza, ale także przygotować się na to, co dopiero nas czeka.