Dlaczego właściwie nie jesteśmy oburęczni? Na tropie odpowiedzi

Prawie trzy lata temu na łamach Spider’s Web próbowałem odpowiedzieć na pytanie, dlaczego większość z nas jest praworęczna, a niektórzy leworęczni. 

Opisałem wtedy interesujące badanie, pokazujące, że praworęczność lub leworęczność jest z nami od pierwszych dni naszego życia. Ciekawym zagadnieniem pozostaje pytanie: od jak dawna towarzyszy nam (ludzkości) preferencja jednej ze stron naszego ciała?

Niewątpliwie moment, w którym zdecydowaliśmy się preferować jedną z naszych rąk jako narzędzia do pracy, musiał nastąpić bardzo wcześnie w trakcie naszego rozwoju. Wniosek ten wynika z faktu, że cała nasza kultura, sposób zapisu pisma, a nawet zasady religijne zdają się preferować praworęczność. O czymś kiepskim powiemy że jest „lewe”, „prawość” zaś oznacza coś dobrego, a niektóre z religii nakazują jedzenie jedynie prawą ręką.

Można to zrobić na przykład przyglądając się narzędziom i sposobowi w jaki są wyprofilowane i zużyte. Można również wnioskować na podstawie ułożenia legowisk i stanowisk do pracy. Można również, tak jak w przypadku wyników opublikowanych w Journal Of Human Evolution przez naukowców z Uniwersytetu w Kansas, natrafić na ślady w… szczęce jednego z naszych praprzodków.

Szczęka pochodząca sprzed 1,8 miliona lat wykazuje się takimi uszkodzeniami na zębach, jakie mogą powstać przy używaniu prawej ręki. Nie chodzi tutaj o podawanie sobie jedzenia. Uszkodzenia powstał w procesie dzielenie mięsa na kawałki przy pomocy prymitywnego kamiennego noża i przytrzymaniu sobie kawałka dzielonego pożywienia za pomocą zębów.

Uszkodzenia widać gołym okiem, zbadano je dodatkowo za pomocą mikroskop i przeprowadzono testy, które udowodniły że kierunek otarć na zębach może być spowodowany jedynie trzymaniem narzędzia w prawej ręce.

Ten akurat egzemplarz Homo habilis był praworęczny, oczywiście nie możemy być pewni, czy dotyczyło to większości osobników jego rodzaju. Jednak możemy być pewni, że wykazywał on preferencję - inaczej używałby czasami jednej ręki, czasami drugiej. Procent populacji praworęcznej Homo habilis prawdopodobnie mieści się gdzieś pomiędzy naczelnymi (50%) a Homo sapiens (około 90%).

Według głównego autora badania profesora Davida Frayera, fakt preferowania praworęczności mógł mieć pozytywny wpływ na rozwój języka u ludzi i ich przodków. Lateralizacja, czyli asymetria czynnościowa mózgu, spowodowała że lewa jego strona zarządza zarówno zdolnościami językowymi jak i prawą stroną naszego ciała.

Oczywiście są to dociekania wymagające dalszych badań, ale interesują mnie one z osobistego powodu - podobnie jak 10% ludzkości, jestem leworęczny.