Kto zarobił na manipulacjach celnych Trumpa? Potężne miliardy i oskarżenia o insider trading

Prezydent Stanów Zjednoczonych znalazł się w centrum kontrowersji po tym, jak jego decyzje i wypowiedzi mogły umożliwić wybranej grupie inwestorów osiągnięcie niebotycznych zysków. Sprawa budzi szczególne emocje ze względu na bezprecedensową skalę wahań giełdowych oraz niecodzienne zachowanie prezydenta, który publicznie chwalił się zyskami swoich współpracowników.

To też jest ciekawe:

Rozpoczęło się od polityki celnej Trumpa. Prezydent ogłosił wprowadzenie wysokich ceł na towary importowane z różnych krajów, co wywołało znaczące spadki na światowych giełdach. Indeksy giełdowe na Wall Street gwałtownie się załamały, co doprowadziło do utraty wartości wielu portfeli inwestycyjnych.

9 kwietnia rano tuż po otwarciu giełdy, prezydent Trump opublikował na swoim portalu społecznościowym Truth Social wpis: BE COOL! Everything is going to work out well. The USA will be bigger and better than ever before! (Zachowajcie spokój! Wszystko dobrze się ułoży. USA będą większe i lepsze niż kiedykolwiek wcześniej). Niedługo później dodał kolejny wpis: THIS IS A GREAT TIME TO BUY!!! DJT (To świetny czas, by kupować!!!).

Zaledwie kilka godzin później około godziny 13:18 Trump ogłosił 90-dniowe zawieszenie podwyższonych ceł dla większości krajów (z wyjątkiem Chin, dla których cła zostały podniesione do 125 proc., a następnie do 145 proc.). Ta nagła zmiana polityki wywołała gwałtowny wzrost na giełdach - indeks S&P 500, czyli jeden z głównych indeksów amerykańskiej giełdy zyskał aż 9,5 proc. w ciągu jednego dnia, co było najlepszym wynikiem od czasu globalnego kryzysu finansowego w 2008 r. Również notowania spółki Trump Media & Technology Group Corp. (oznaczonej ticker symbolem DJT) wzrosły o 22 proc.

Tego samego dnia Trump przyjął w Gabinecie Owalnym grupę gości, wśród których znalazł się Charles Schwab - miliarder i założyciel międzynarodowej firmy świadczącej usługi finansowe oraz ważny sponsor Partii Republikańskiej. Podczas tego spotkania Trump miał wskazać na Schwaba i powiedzieć: On dziś zarobił 2,5 mld [dol.], a ten 900 mln. Nagranie z tego spotkania trafiło do mediów dodatkowo podsycając kontrowersje.

W następstwie tych wydarzeń politycy Partii Demokratycznej wystosowali poważne oskarżenia pod adresem prezydenta Trumpa. Senatorowie Adam Schiff i Ruben Gallego wysłali list do Białego Domu i Biura Etyki Rządowej wzywając do przeprowadzenia dochodzenia w sprawie możliwego insider tradingu i manipulacji rynkiem. Później do tych żądań przyłączyli się inni prominentni Demokraci, w tym Elizabeth Warren, Chuck Schumer, Mark Kelly i Ron Wyden, którzy wystosowali pismo do przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC), Paula Atkinsa.

Demokraci argumentują, że sekwencja wydarzeń budzi poważne wątpliwości natury prawnej i etycznej. Wskazują, że Trump i jego otoczenie posiadali unikalny dostęp do niepublicznych informacji, które mogli wykorzystać do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Senator Chris Murphy określił sytuację mianem skandalu insider tradingu twierdząc, że poranny wpis Trumpa dowodzi, iż prezydent chciał, aby jego ludzie zarobili na prywatnych informacjach, do których tylko on miał dostęp.

Jednocześnie kongresmenka Alexandria Ocasio-Cortez wezwała wszystkich członków Kongresu do ujawnienia transakcji akcjami, jakie przeprowadzili w ostatnim czasie, sugerując, że niektórzy mogli wykorzystać swoją pozycję do osiągnięcia prywatnych korzyści. Newsweek zwrócił uwagę, że republikańska kongresmenka Marjorie Taylor Greene - znana zwolenniczka Trumpa - na kilka dni przed decyzją o zawieszeniu ceł, gdy notowania na giełdzie spadały, kupiła dużą pulę akcji.

Platforma Unusual Whales śledząca podejrzane transakcje na giełdzie zwróciła uwagę na nadzwyczajną aktywność inwestycyjną, jaka miała miejsce na krótko przed ogłoszeniem decyzji Trumpa. Według ich danych na 10 minut przed ogłoszeniem zawieszenia ceł doszło do zakupu niezwykle dużej liczby opcji kupna (call), które umożliwiają osiągnięcie zysku wraz ze wzrostem głównych indeksów giełdowych.

Ta sekwencja wydarzeń - poranny wpis zachęcający do zakupów, nagłe odwrócenie wcześniejszej decyzji politycznej, gwałtowny wzrost indeksów i chwalenie się zyskami wybranych osób - sprawiła, że pojawiły się podejrzenia o skoordynowane działania mające na celu manipulację rynkiem na korzyść osób wtajemniczonych w plany prezydenta.

Richard Painter - główny prawnik Białego Domu ds. etyki za prezydentury George'a W. Busha - stwierdził, że nie można dopuszczać do sytuacji, w której wysokiej rangi publiczni urzędnicy - z prezydentem włącznie - mówią o cenach akcji i o tym, gdzie kupować lub sprzedawać, a w tym samym czasie ogłaszają decyzje, które mają dramatyczny wpływ na ceny akcji.

Biały Dom odrzuca oskarżenia o manipulację rynkiem. Rzecznik Kush Desai stwierdził, że obowiązkiem prezydenta Stanów Zjednoczonych jest uspokajanie rynków i Amerykanów w sprawie ich bezpieczeństwa ekonomicznego w obliczu nieustannego straszenia przez media. Według tej narracji Trump jedynie wypełniał swoje obowiązki jako prezydent.

Pomimo nacisków ze strony Demokratów szanse na przeprowadzenie dogłębnego śledztwa w tej sprawie są oceniane jako niewielkie. Republikanie kontrolują zarówno Izbę Reprezentantów, jak i Senat i wykazują niewielkie zainteresowanie przeciwstawianiem się Trumpowi. Ponadto Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) odpowiedzialna za dochodzenia w sprawie insider tradingu jest obecnie kierowana przez nominowanego przez Trumpa Paula Atkinsa.

Eksperci prawni mają różne opinie na temat tego, czy działania Trumpa faktycznie naruszały prawo. Kevin R. Douglas, profesor prawa z Michigan State University, stwierdził, że federalne orzecznictwo dotyczące insider tradingu jest fatalnie niejednoznaczne. To sugeruje, że nawet gdyby doszło do śledztwa, udowodnienie winy mogłoby być trudne.

Karen Woody, profesor prawa z Washington and Lee University uważa z kolei, że dochodzenie w sprawie czy Trump lub jego współpracownicy dopuścili się insider tradingu lub innych nielegalnych działań finansowych jest uzasadnione. - To nie jest polowanie na czarownice, wydaje się, że mamy do czynienia z potencjalną rzeczywistą manipulacją rynku przez kogoś, kto ma możliwość wpływania na rynki - twierdzi.

Niezależnie od prawnych aspektów sprawy działania prezydenta Trumpa miały już znaczący wpływ na amerykańską i światową gospodarkę. Zapowiedzi wprowadzenia wysokich ceł spowodowały gwałtowny wzrost importu do Stanów Zjednoczonych na początku 2025 r., gdy przedsiębiorstwa spieszyły się z realizacją zamówień przed wejściem w życie nowych taryf.

Joe Brusuelas, główny ekonomista RSM US, stwierdził, że obecna sytuacja nie jest jeszcze wystarczająco poważna, aby uznać ją za wstrząs recesyjny, ale doprowadzi do spowolnienia wzrostu gospodarczego. Firma ta zwiększyła prawdopodobieństwo recesji do 20 proc., a jeśli obecny szok handlowy się utrzyma, te prognozy mogą zostać ponownie ocenione.

Kontrowersje wokół domniemanej manipulacji rynkiem przez Donalda Trumpa stanowią bezprecedensowy przypadek w amerykańskiej polityce. Nigdy wcześniej prezydent Stanów Zjednoczonych nie został oskarżony o tak otwarty wpływ na rynki finansowe, który mógłby przynieść korzyści wybranej grupie inwestorów.

Sprawa ta rodzi fundamentalne pytania o granice władzy prezydenckiej, etykę sprawowania urzędu i mechanizmy nadzoru nad działaniami najwyższych urzędników państwowych. Niezależnie od tego, czy dojdzie do formalnego śledztwa, wydarzenia te pozostaną kontrowersyjnym epizodem w historii amerykańskiej prezydentury i rynków finansowych.