ATACMS - rakieta, która zmienia reguły gry. Oto co potrafi ta broń
Świat nowoczesnych technologii wojskowych fascynuje i przeraża zarazem. Jednym z takich narzędzi, które przyciąga uwagę zarówno ekspertów, jak i laików, jest ATACMS – taktyczny pocisk balistyczny, którego możliwości mogą zadecydować o przebiegu konfliktów zbrojnych.
MGM-140 ATACMS (Army Tactical Missile System) to amerykański system rakietowy ziemia-ziemia, zaliczany do broni precyzyjnego rażenia. To tak naprawdę cała rodzina pocisków, różniących się zasięgiem i rodzajem głowic. Najprościej mówiąc, to rakieta balistyczna, która po wystrzeleniu leci po parabolicznej trajektorii, by następnie z ogromną prędkością uderzyć w cel.
Głównym zadaniem ATACMS jest precyzyjne niszczenie najważniejszych celów, takich jak stanowiska dowodzenia, mosty, składy amunicji czy systemy obrony przeciwlotniczej przeciwnika. Jednak ATACMS to nie tylko broń do niszczenia infrastruktury. Może być również używany do eliminacji wrogich oddziałów na dużym obszarze dzięki subamunicji, która rozprasza małe ładunki nad polem bitwy.
System nawigacji GPS pozwala rakiecie dosięgnąć celu z dokładnością do 3 m. Oznacza to, że nawet przy dużych odległościach ATACMS potrafi precyzyjnie uderzyć w kluczowe obiekty wroga. Dzięki zaawansowanemu oprogramowaniu pocisk jest w stanie utrzymać dokładność nawet w przypadku utraty sygnału GPS zakłócanego przez systemy walki radioelektronicznej.
Dlaczego ATACMS jest taki wyjątkowy?
Rakiety te są wystrzeliwane z mobilnych wyrzutni M142 HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System) oraz M270 MLRS (Multiple Launch Rocket System).
ATACMS jest napędzany przez paliwo stałe. Rakieta ma długość 4 m oraz średnicę 610 mm, a odmiany o największym zasięgu mogą pokonać odległość do 300 km. Masa pocisku to 1670 kg. Rakieta rozwija prędkość Mach 3, czyli 1000 m/s i osiąga wysokość 50 km. Cena jednej rakiety w najnowszej wersji to ponad 1,5 mln dol.
Rakieta występuje w kilku wersjach:
- M39 z naprowadzaniem bezwładnościowym (INS), ma zasięg do 165 km. Rakieta przenosi 950 bomb przeciwpiechotnych i przeciwmateriałowych M74. Każda ma wielkość piłki baseballowej i waży 0,59 kg. Bomby te są rozproszone na obszarze o średnicy około 206 m, obejmującym łącznie 33 000 m2. Ta wersja przeznaczona jest do niszczenia "miękkich" celów na dużej powierzchni np. zaparkowanych na lotnisku samolotów i śmigłowców, rakiet przeciwlotniczych i skoncentrowanej piechoty lub konwojów samochodów z zaopatrzeniem.
- M39A1 z naprowadzaniem wspomaganym GPS. Przenosi 300 bomb M74 i ma zasięg 300 km.
- M48 to wersja z głowicą odłamkowo - burzącą z systemem nawigacji bezwładnościowej (INS)/GPS. Głowica waży 214 kg i przeznaczona jest do niszczenia "twardych" celów takich jak bunkry, stanowiska dowodzenia, mosty. Zasięg tej wersji to 270 km.
- M57 jest w rzeczywistości tym samym pociskiem co M48, przy obniżonych kosztach produkcji do 100000 dol. na pocisk. Zasięg tej wersji to 3000 km.
Czy Polska ma rakiety ATACMS?
Tak. Polska zamówiła w sumie 75 sztuk rakiet ATACMS w wersji M57 z głowicą odłamkowo - burzącą WDU-18/B oraz zapalnikami zbliżeniowymi i uderzeniowymi.
Rakiety mogą być odpalane z wyrzutni HIMARS, które Polska już otrzymała.
Więcej o rakietach dla wojska przeczytasz na Spider's Web:
Kto produkuje ATACMS?
Rakieta ATACMS została zaprojektowana przez firmę Ling-Temco-Vought (LTV), a jej producentem jest koncern Lockheed Martin. Pocisk opracowano w 1986 r., a do wyposażenia armii USA wszedł w 1991 r. Produkcja ATACMS zakończyła się w 2007 r. ze względu na koszty. Łącznie wyprodukowano 3700 sztuk. Pociski były modernizowane, m.in. poprzez montowanie ulepszonej elektroniki i systemów naprowadzania.
W 2015 r. produkcja ATACMS została wznowiona. Lockheed Martin produkuje około 500 pocisków rocznie, powiedział rzecznik firmy we wrześniu 2023 r. Do produkcji nowych rakiet wykorzystywane są fragmenty starszych typów ATACMS.
Pierwszy raz ATACMS użyto w walce w 1991 r. 32 pociski wystrzelono z M270 MLRS podczas operacji Pustynna Burza.
ATACMS na współczesnym polu walki
Nie bez powodu ATACMS budzi emocje w debacie publicznej. W 2023 r. rakiety te odegrały kluczową rolę w działaniach wojennych, wspierając ukraińską ofensywę przeciwko rosyjskim siłom zbrojnym. Efekt? Poważne zakłócenie w logistyce przeciwnika i poprawa sytuacji na froncie dla ukraińskich wojsk.
Dzięki swojej zdolności do precyzyjnego niszczenia składów amunicji i stanowisk dowodzenia, rakiety te pomogły znacząco ograniczyć potencjał ofensywny przeciwnika.
17 listopada 2024 r. Stany Zjednoczone zezwoliły na używanie ATACMS do niszczenia celów w Rosji.
ATACMS to niezwykle skuteczna broń, która zmienia sposób prowadzenia współczesnych wojen. Jego precyzja, zasięg i mobilność sprawiają, że jest cennym atutem dla każdej armii.
