Jak powstał Księżyc? Odpowiedź jeszcze dziwniejsza niż myśleliśmy
Wyobraź sobie Układ Słoneczny w jego okręcie niemowlęcym. Chaotyczny wir pyłu i gazu, planety krążące po nieustalonych orbitach, zderzające się i rozpadające. W tym kosmicznym chaosie narodził się Księżyc Ziemi. Teraz okazuje się, że w tym spektakularnym wydarzeniu mógł maczać palce Jowisz.
Naukowcy od dawna zastanawiają się nad pochodzeniem Księżyca. Jedna z dominujących teorii głosi, że powstał z gigantycznej kolizji pomiędzy Ziemią a planetoidą wielkości Marsa. Ale kiedy dokładnie do tego doszło? I co mogło wywołać tak potężne zderzenie?
Otóż okazuje się, że okres wielkiej niestabilności planetarnej w Układzie Słonecznym, nazwany epoką wielkich zderzeń, zbiega się w czasie z szacowaną datą uderzenia w Ziemię. To zbieg okoliczności nasuwa intrygujące pytanie: czy grawitacyjny wpływ Jowisza mógł odegrać rolę w sprowadzeniu pechowego ciała niebieskiego na kolizję z naszą planetą?
Więcej o zagadkach naszego Księżyca przeczytasz na Spider`s Web:
Wielka zamiana orbit
Gigantyczne planety Układu Słonecznego powstały bliżej Słońca niż obecnie, a następnie migrowały na swoje obecne orbity. Dowody sugerują, że zmiana pozycji największych planet w naszym Układzie Słonecznym nastąpiła między 60 a 100 mln lat po powstaniu Układu Słonecznego i mogła być kluczem do powstania naszego Księżyca. Był to okres wielkiej niestabilności, w czasie którego planety, w tym gazowe olbrzymy, krążyły po szaleńczych trajektoriach, zanim osiadły na znanych dzisiaj orbitach.
Co więcej, naukowcy uważają, że migrujące planety – przede wszystkim Jowisz – mogły doprowadzić do powstania ziemskiego księżyca poprzez destabilizację orbity protoplanety wielkości Marsa zwanej Theia. To właśnie ta destabilizacja mogła spowodować kolizję z Ziemią, która wyrzuciła szczątki tej monstrualnej katastrofy w przestrzeń kosmiczną. Naukowcy uważają, że Księżyc uformowany został z tych szczątków.
Kosmiczne zderzenie
Aby zrozumieć ten kosmiczny scenariusz, musimy cofnąć się o 4,5 miliarda lat. W tamtym czasie Jowisz, nasz olbrzymi sąsiad, był znacznie bliżej Słońca niż jest dzisiaj. Jego potężna grawitacja wywierała ogromny wpływ na ruchy mniejszych planet i planetoid w Układzie Słonecznym.
Według symulacji komputerowych, migracje Jowisza mogły zakłócać orbity planetoid i protoplanet w pobliżu Ziemi, destabilizując je i wysyłając je na kolizyjne kursy z naszą planetą. Jednym z takich ciał miała być Theia, która uderzyła w Ziemię, tworząc Księżyc. Wyniki badań zostały opublikowane w Science.
Wcięż wiele tajemnic
Badacze musieli przy tym wykonać iście detektywistyczną pracę. Jak wiemy, obiekty w Układzie Słonecznym, które widzimy dzisiaj, w tym Ziemia, powstały wokół Słońca z dysku gazu i pyłu.
Jednak niektóre z tych obiektów, a mianowicie planetoidy i komety, wydają się składać z materiału, którego nie było w dysku - a przynajmniej materia ta nie powinna była występować w miejscach, w których obecnie znajdują się te obiekty. Odkryli, że mogło się tak stać jedynie w wyniku migracji gigantycznej planety.
Oczywiście, historia Układu Słonecznego pełna jest tajemnic, a wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Ale jedno jest pewne: Księżyc, nasz stały towarzysz na nocnym niebie, skrywa w sobie fascynującą historię, która sięga zamierzchłych czasów kosmicznego chaosu. I być może w tej historii Jowisz odegrał rolę znacznie większą, niż nam się wydaje.
