Bayraktar już w Wojsku Polskim. Oto najciekawsze fakty o nowych dronach naszej armii

Bayraktar TB2 to płaski, szary bezzałogowy statek powietrzny (UAV), z zakrzywionymi, połączonymi statecznikami i tylnym śmigłem. Przenosi bomby naprowadzane laserowo i jest wystarczająco mały, aby można go było przewozić w ciężarówce, a co najważniejsze kosztuje dużo mniej niż co podobne amerykańskie i izraelskie maszyny. 

Projektantem drona jest Selcuk Bayraktar, syn tureckiego przedsiębiorcy zajmującego się częściami samochodowymi. Selcuk Bayraktar urodził się w 1979 r. Jest prezesem zarządu i dyrektorem ds. technologii tureckiej firmy technologicznej Baykar. 

Podczas studiów licencjackich otrzymał stypendium GRASP Laboratory na University of Pennsylvania, gdzie uzyskał tytuł magistra w 2004 r. Jego badania magisterskie obejmowały działanie latających i naziemnych dronów w formacjach.

Praca ta przyciągnęła uwagę i zaproponowano mu dalsze stypendium w słynnym Massachusetts Institute of Technology. Pracował tam między innymi nad możliwością lądowania dronów na pionowych ścianach. Po ukończeniu edukacji w 2007 r. wrócił do Turcji i został dyrektorem technicznym Baykar.

To pod jego kierownictwem firma Baykar opracowała bezzałogowe statki powietrzne Bayraktar, Bayraktar Mini UAV, Bayraktar TB2, Bayraktar VTOL i Bayraktar Akinci.

W maju 2016 r. Bayraktar poślubił Sumeyye Erdogan, najmłodszą córkę prezydenta Turcji Recepa Erdogana. 

Bayraktar i jego rodzina mieszkają na terenie fabryki Baykar, gdzie znajduje się coś w rodzaju kampusu uniwersyteckiego, z obiektami sportowymi i parkiem. Jak podkreśla sam Bayraktar teren ten jest większy niż kampus posiadany przez Google.

Historia samego drona jest dość przewrotna. Rozwój Bayraktara TB2 był bowiem zapoczątkowany przez amerykański zakaz eksportu uzbrojonych bezzałogowców do Turcji. Decyzja USA spowodowana była obawami, że zostaną one użyte przeciwko Kurdom w Turcji i krajach sąsiednich.

Bayraktar TB2 swój dziewiczy lot odbył w sierpniu 2014 r. 18 grudnia 2015 r. opublikowano nagranie z próbnego odpalenia pocisku rakietowego Bayraktar TB2 powstałego w wyniku współpracy z firmą Roketsan. 

W kwietniu 2016 r. TB2 Bayraktar przeprowadził swój pierwszy prawdziwy atak. Od tego czasu został sprzedany do co najmniej 24 krajów, udostępniając taktykę precyzyjnego uderzenia krajom rozwijającym się i odwracając bieg kilku wojen. 

Dobrym przykładem jest wojna o Górski Karabach w 2020 r. między Armenią i Azerbejdżanem. W tym konflikcie 535 z 772 celów zniszczonych przez armię Azerbejdżanu zostało zneutralizowanych przez Bayraktar TB2. Całkowite szkody wyrządzone Armenii przez Bayraktar TB2 w wojnie o Górski Karabach przekroczyły 1 mld dolarów.

TB2 Bayraktar przeprowadził w sumie ponad osiemset uderzeń w konfliktach od Afryki Północnej po Kaukaz. 

Choć sama konstrukcja jest turecka to wiele kluczowych elementów produkowanych jest w innych krajach. Bayraktar od początku opierał się na importowanych komponentach i technologiach.

Silnik Rotax 912 produkowany jest w Austrii i ma szerokie zastosowanie. Przeznaczony jest głównie do lekkich samolotów sportowych, samolotów ultralekkich czy wiatrakowców.

Brytyjska gazeta The Guardian podała, że uzbrojenie Bayraktar TB2 nie byłoby możliwe bez pomocy brytyjskich elementów do węzłów uzbrojenia Hornet firmy EDO MBM Technology Ltd. Krótko mówiąc Brytyjczycy dostarczyli technologię do podczepiania i odpalania uzbrojenia.

W październiku 2020 r. ujawniono, że w dronach Bayraktar używane są kanadyjskie głowice optoelektroniczne L3Harris Wescam MX-15D.   Pozostałości systemu MX-15D zostały odzyskane z zestrzelonego drona TB2 podczas konfliktu z Armenii z Azerbejdżanem. 

To spowodowało wstrzymanie eksportu MX-15D do Turcji. Turecki przemysł odpowiedział na bojkoty sprzedaży zagranicznej, ogłaszając wprowadzenie alternatyw produkowanych w kraju, w tym silnika TEI PD170 czy głowicy optoelektronicznej.

Jednak większość klientów Baykara, w tym Polska, Maroko i Kuwejt, odmówiła zakupu systemu elektrooptycznego Aselsan CATS i zdecydowała się zamówić Wescam MX-15D. Kanadyjski system jest lżejszy, ma lepsze parametry. Polskie Bayraktary mają też austriackie silniki.

W maju 2021 r. Agencją Uzbrojenia i Baykar Makina Sanayi ve Ticaret A.S., zawarły umowę na dostarczenie w latach 2022-2024 łącznie czterech zestawów Bayraktar TB2 wraz z mobilnymi stacjami kontroli, radarami, symulatorami, a także pakietem szkoleniowym i logistycznym oraz zapasem części zamiennych. Każdy zestaw to w sumie sześć bezzałogowych statków powietrznych wraz z trzema mobilnymi stacjami kontroli.

Udźwig Bayraktarów nie jest powalający. Razem z dronami kupujemy również uzbrojenie naprowadzane laserowo, typu MAM-L i MAM-C. W sumie maszyna zabiera 55 kg bomb. Dla porównania amerykański MQ-9B Reaper ma udźwig rzędu 1700 kg.

Oczywiście w tym przypadku mówimy też o dużo niższych kosztach. Cena jednego drona TB2 Bayraktar to około 5 mln dolarów, czyli około jednej szóstej wyprodukowanego w USA bezzałogowego statku powietrznego Reaper. 

Bayraktar TB2 to taktyczny bezzałogowiec, zdolny do prowadzenia zadań rozpoznawczych oraz misji bojowych za pomocą uzbrojenia kierowanego, przenoszonych na czterech punktach podwieszeń pod skrzydłami.

Bayraktar TB2 został wyposażony w system awioniki umożliwiający w pełni automatyczne kołowanie, start, przelot i lądowanie. Dron ma 6,5 metra długości oraz 12 metrów rozpiętości. Osiąga długotrwałość lotu do 27 godzin. Masa startowa drona to 650 kilogramów, a maksymalna prędkość to około 220 km/h.

Kupujących wspierają również programiści Baykar. TB2 ma ponad czterdzieści komputerów pokładowych, a firma kilka razy w miesiącu wysyła aktualizacje oprogramowania.