Mars

Wyobraźcie sobie potężne turbiny wiatrowe stojące na rdzawej powierzchni Marsa i napędzające znajdujące się tuż za polem widzenia rozległe miasto marsjańskie. Fantastyczna wizja. Problem w tym, że marsjańska atmosfera jest tak rzadka, że raczej jest to wizja czysto utopijna. Tak przynajmniej do niedawna się wszystkim wydawało.

To akurat nie jest zaskoczenie dla nikogo. Od dawna naukowcy mówili, że zapasy energii elektrycznej na pokładzie lądownika InSight wyczerpią się jeszcze przed końcem roku. I wygląda na to, że tak właśnie się stało.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy łazik Perseverance przemierzał dno krateru Jezero na Marsie, zbierając próbki skał i regolitu, które w przyszłości mają trafić na Ziemię. Teraz będzie wkładał je do skrytki pocztowej, na której będą oczekiwały na kuriera.

Mikrofon zainstalowany na pokładzie łazika Perseverance, który w lutym 2021 roku wylądował w kraterze Jezero na powierzchni Marsa zarejestrował niedawno dźwięki przechodzącego nad łazikiem wiru pyłowego. Po raz pierwszy udało się z bliska usłyszeć wiatr na Marsie.

Kiedy niemal półtora roku temu dron Ingenuity przygotowywał się do pierwszego silnikowego lotu nad powierzchnią innego globu niż Ziemia, naukowcy zastanawiali się, czy uda mu się w ogóle poderwać i czy uda się nim bezpiecznie wylądować.

Tsunami na Marsie? Przecież tam nie ma wody w stanie ciekłym. Owszem, teraz nie ma, ale 3,5 miliarda lat temu Układ Słoneczny wyglądał zupełnie inaczej niż obecnie. Mars nie przypominał suchej, rdzawej planety, jaką dzisiaj możemy obserwować na nocnym niebie.

O tym, że woda na Marsie występuje, wiemy od dawna. Teraz jednak wszystko wskazuje na to, że naukowcy odkryli nie tylko wyschnięte koryto rzeczne po dawnej marsjańskiej rzece, ale zarys… linii brzegowej oceanu. Mówiąc delikatnie, to lekki szok.

Pod koniec 2021 roku stojący na Marsie od 2018 roku lądownik InSight, którego zadaniem było nasłuchiwanie wstrząsów sejsmicznych wewnątrz planety, zarejestrował silny wstrząs o sile 4 magnitudo. Dopiero po kilku miesiącach udało się ustalić jego źródło: największe uderzenie meteoroidu odkąd NASA bada Marsa. To był dopiero początek.

Kiedy na początku lat trzydziestych na Ziemię dotrą pierwsze próbki gruntu marsjańskiego zebrane przez łazik Perseverance, naukowcy powinni zrobić absolutnie wszystko, aby przechowywać, transportować i analizować je w możliwie jak najbardziej sterylnych warunkach. Najnowsze badania wskazują, że w próbkach gruntu pobranych spod powierzchni Marsa mogą znajdować się dowody na istnienie w przeszłości życia na Marsie.

Łazik Perseverance już od ponad roku zbiera na powierzchni Marsa próbki regolitu, pakuje je do specjalnych fiolek, które za dziesięć lat miałyby trafić do laboratoriów na powierzchni Ziemi. NASA w międzyczasie przygotowuje właśnie wszystkie niezbędne technologie, które umożliwią bezpieczne przewiezienie tego cennego ładunku na powierzchnię naszej planety.

Rozważając możliwość istnienia życia na Marsie, zwykle zakładamy, że owo życie tam wciąż istnieje lub że istniało w przeszłości, ale zmiany klimatyczne doprowadziły do jego zniszczenia. Naukowcy wskazują jednak na jeszcze jeden, bardziej zaskakujący mechanizm. To samo życie mogło sprawić, że Mars stał się dla niego nieprzyjazny i ostatecznie je uśmiercił.

Kiedy uruchamiasz zdalnie łopaty wirnika w marsjańskim helikopterze, który znajduje się na powierzchni innej planety, na której jeszcze nigdy nie stał żaden człowiek, nie spodziewasz się przypadkowych śmieci pochodzenia ludzkiego, prawda? Mimo to tak właśnie wyglądał ostatni, 33. lot Ingenuity.

Najprawdopodobniej wyczerpanie zapasu energii elektrycznej sprawił, że krążąca od ośmiu lat wokół Marsa sonda kosmiczna przestała odzywać się do kontrolerów znajdujących się na powierzchni Ziemi. Trochę szkoda, ale to i tak ogromny sukces.

Pierwszy chiński orbiter marsjański Tianwen-1 dotarł na orbitę wokół Marsa już półtora roku temu. Od maja 2021 r. po powierzchni Marsa jeździ dostarczony przez niego łazik Zhurong. Teraz naukowcy z Chin informują o odkryciach obu aparatów.

Po blisko pół roku pracy w przestrzeni kosmicznej Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, który przygotowany jest do zaglądania w najodleglejsze zakamarki wszechświata, spojrzał ostatnio na pobliskiego Marsa. Naukowcy są zachwyceni danymi, które udało im się zarejestrować.

Amerykański lądownik marsjański InSight nasłuchujący od czterech lat wstrząsów sejsmicznych na Marsie jest na tyle precyzyjny, że w ciągu swojej misji zarejestrował nawet cztery upadki meteoroidów na powierzchnię Czerwonej Planety. Naukowcy właśnie udostępnili zapis dźwiękowy.

Już za osiem lat człowiek wyląduje na powierzchni Czerwonej Planety - tak niedawno mówiła jeszcze Gwynne Shotwell, prezes SpaceX. Naukowcy jednak nie podzielają jej optymizmu i nie chodzi im bynajmniej o przedział czasowy. Najnowsze badania wskazują, że wycieczka na Marsa może być po prostu zabójcza.

Gotowy do drogi łazik Rosalind Franklin, który we wrześniu miał wystartować w kierunku Marsa, stoi obecnie w kontenerze w jednym z magazynów Europejskiej Agencji Kosmicznej. Naukowcy przekonują, że trzeba go wysłać na Marsa, ale istnieje ryzyko, że ktoś podpisze na niego wyrok śmierci.

Kiedy ponad rok temu helikopter Ingenuity przygotowywał się do pierwszej próby lotu na innym globie niż Ziemia, naukowcy modlili się o to, żeby chociaż na chwilę oderwał się od powierzchni Czerwonej Planety. Nikt nie spodziewał się, że helikopter będzie latał jak Maverick w Top Gunie i przetrwa ponad rok zamiast kilku tygodni. Właśnie ten sukces sprawił, że NASA postanowiła nieco zmodyfikować swoją najważniejszą misję marsjańską.

W 2020 roku Chiny po raz pierwszy w historii podjęły próbę wysłania sondy kosmicznej na Marsa. Próba ta zakończyła się wprost niewiarygodnym sukcesem. Sonda Tianwen-1 nie tylko dotarła na Marsa, weszła prawidłowo na orbitę wokół niego, ale także na powierzchnię Marsa dostarczyła łazik Zhurong, który od tamtego czasu przemierza rejony Utopia Planitia.