historia

1 września 1983 r. doszło do jednej z najtragiczniejszych katastrof lotniczych w historii. Samolot Korean Air Lines lecący z Nowego Jorku do Seulu przez Anchorage na Alasce został zestrzelony przez radziecki myśliwiec nad Morzem Japońskim. Wszyscy 269 pasażerów i członków załogi zginęli. Co się stało i dlaczego?

W Szczecinie w katastrofie tramwaju zginęło więcej osób, niż w niektórych wypadkach samolotowych czy kolejowych. Być może życie 15 ludzi dałoby się uratować, gdyby wcześniej władze miasta zareagowały na poprzedni wypadek. Albo gdyby ktoś posłuchał motorniczej.

Przydomek nie wziął się znikąd, bo patenty Karola Pollaka zachwyciły Francuzów czy Brytyjczyków. Po sukcesie na zachodzie, wrócił do niepodległej Polski i założył fabrykę akumulatorów w Białej – pierwszą w Polsce.

Farnborough Airshow w 1982 r. przeszło do historii za sprawą niezwykłego pokazu Harrierów. Samoloty te okryły się sławą w zakończonej kilka miesięcy wcześniej wojnie o Falklandy. Jednak to, co pokazał John Farley, zdawało się przeczyć prawom fizyki.

Gdyński "Bankowiec" zachwyca fanów polskiego modernizmu. Wygląd budzący skojarzenia ze statkiem, pełen luksusowych apartamentów, jako jeden z pierwszych w Polsce posiadających w podziemiach garaż. I coś jeszcze. Zamiast zwykłej piwnicy - schron. Tak budowano w okresie międzywojennym, licząc się z tym, że groza wojny światowej może powrócić.

Wałbrzych jest dziś symbolem tego, że nie wszędzie ustrojowa transformacja przebiegła bez zarzutu, otwierając miasta na nowe możliwości. O mieście wspomina się głównie w kontekście biedy czy tego, że biedaszyby wciąż działają, będąc szansą dla mieszkańców na zdobycie węgla czy pieniędzy. Historia Wałbrzycha mogła potoczyć się inaczej. I wcale nie potrzeba wielkiej wyobraźni - wystarczy zadać pytanie, co by było gdyby udało się dokończyć prace związane z szybem Kopernik.

Radzieccy filozofowie wymyślili koncepcję wskrzeszenia wszystkich ludzi, jacy kiedykolwiek żyli na Ziemi. Nowa ludzkość miałaby rozpocząć nawet kolonizację innych planet. Brzmi jak utopijna mrzonka? Tak, ale pod wpływem filozofów wybudowano mauzoleum Lenina, a Konstanty Ciołkowski zajął się badaniami kosmosu i ideą użycia rakiet do podróży kosmicznych.

Obserwując budynki czy kamienice z międzywojnia czy okresu PRL-u bardzo często zazdroszczę mieszkańcom, że mają okazję mieszkać w wyjątkowych miejscach, zaprojektowanych przez legendarnych architektów. Proza życia jest jednak inna. Nad blokiem można cmokać, ale co z tego, jeśli źle się w nim żyje. Taki problem mają mieszkańcy Piechotkowa na warszawskich Bielanach.

Susza w wielu miejscach na świecie sprawia, że miłośnicy kryminalnych historii zacierają ręce. Obniżający się poziom wód doprowadził do tego, że zaczyna być zauważane to, co wcześniej ukryte było na dnie. W USA bywają to szczątki zaginionych, w Bieszczadach są to ruiny dawnych wsi i kości mieszkańców.

O tym, że Wikingowie byli w Ameryce dużo wcześniej niż w 1492 roku "odkryła" ją wyprawa Krzysztofa Kolumba wiadomo nie od dzisiaj. Teraz jednak wiemy, kiedy mogło to nastąpić. Z pomocą przyszła… astrofizyka, a konkretnie promieniowanie kosmiczne i ścięte przez Wikingów drzewa.

Wszyscy wiemy, że Ignacy Łukasiewicz wielkim Polakiem był, ale gdyby tak zastanowić się nad jego spuścizną, to pewnie poza wymieniem lampy naftowej i stworzeniem podwalin pod przemysł naftowy, większość miałaby problem, aby dodać coś jeszcze. Tymczasem dokonania były niebagatelne - przyczynił się do powstania pierwszej kopalni ropy naftowej, która działała w imponujący sposób.

Cywilizacje przedludzkie, które zaginęły w pomrokach dziejów to temat fascynujący, ale często niemający wiele wspólnego z prawdą historyczną. Co jednak jeśli istniała cywilizacja tak dawna, że jej śladów należy szukać w zapisach geologicznych? Nauka nie potwierdza jednak barwnych opowieści o starożytnych cywilizacjach.

Józef Szanajca i Bohdan Lachert tworzyli razem. Po śmierci tego pierwszego niektórzy sądzili, że to Szanajca był kołem napędowym duetu, a bez niego Lachert ma niewiele do zaoferowania. Ich wspólną pracę przerwała wojna, ale do dziś uważa się, że to najważniejsi przedstawiciele rodzimych modernistów w architekturze. Mieszkam niedaleko zaprojektowanych przez Szanajcę budynków. Pokażę wam, dlaczego była to niezwykła postać.

Wprawdzie to piramidy trochę jak z mema w stylu "mamy w domu piramidy", ale zawsze. Nie ma co zresztą się ich wstydzić, bo grobowce są starsze od tych egipskich czy kręgu w Stonehenge.

Dziś mieszkańcy miast bardzo często domagają się zieleni. Włodarze bezradnie rozkładają ręce: chętnie, chętnie, ale gdzie, skoro jest gęsta zabudowa? Wystarczy jednak wziąć przykład z Rumunii, która przed laty po prostu przesunęła jeden z bloków mieszkalnych, by zrobić miejsce na bulwar.

Trąby powietrzne zdarzają się coraz częściej - i niestety będą - ale nie jest to nowe zjawisko na polskich ziemiach. 91 lat temu doszło do najprawdopodobniej największej tego typu tragedii w Polsce. Skala zniszczenia przeraża nawet dziś.

Porównywanie tak niepodobnych do siebie rzeczy jest teoretycznie nie na miejscu, ale w tym szaleństwie kryje się logika. Zwyczajna dla nas pralka to wynalazek, który zmienił świat: zrobiła rewolucję w głowach na większą skalę niż internet, który teoretycznie sprawił, że wszystko stało się na wyciągnięcie ręki. Jak to możliwe? Zapytajcie babci.

Kiedy w historii świata rozpoczęła się epoka zdominowana przez człowieka? Naukowcy mają różne daty na ten etap. Teraz jednak naukowcy określili początek Antropocenu wykorzystując do tego dość unikalny marker.

Megalodon był największą znaną rybą drapieżną. Naukowcy odtworzyli przebieg fascynującego i śmiertelnego spotkaniu tego zwierzęcia z kaszalotem. Źródłem tej wiedzy są zaledwie trzy kreski

84 mln lat temu wskutek ścierania się płyt tektonicznych doszło do zaskakującej zmiany. Oś Ziemi zaczęła się przechylać. Wróciła do pierwotnego stanu dopiero 6 mln lat później.