Sylwia Czubkowska

Prezes Apple mówi w wywiadzie z Davidem Rubinsteinem, że dokonał coming outu dla wyższych celów. Taka też myśl – o wyższym celu przyświeca całej książce mającej tłumaczyć, jak się zostaje „liderem”. Ale to nie ona jest w niej najciekawsza.

O pierwszych zbiorowych pozwach w imieniu inwestorów giełdowych, którzy ucierpieli po premierze Cyberpunk 2077 amerykańscy prawnicy mówili już pod koniec ubiegłego roku. Okazuje się jednak, że takie działa zaczęło szykować, aż kilkanaście kancelarii. 

Szefowie CD Projektu dekadę temu nie pobierali pensji w ogóle. Kilka dni temu – choć „Cyberpunk 2077” zaliczył potężny falstart – za 2020 rok przyznali sobie 120 mln zł nagrody.

Największą zmorą stolicy innowacji od lat były Big Techy. Firmy, które obiecały zmienić świat na lepsze wszystko wokół Doliny Krzemowej zaczęły zmieniać w istny trzeci świat. Niespodziewanie okazało się, że to, co było przekleństwem, w czasie pandemii stało się zbawieniem. 

160 nowych „tygrysów” ma pomóc Poczcie Polskiej w kontroli paczek z Chin. Za trzy miesiące w życie wejdzie dyrektywa e-commerce, która ma uciąć fikcję z „prezentami” od chińskich sprzedawców i nałożyć VAT na przesyłki wysyłane przez AliExpress. Przynajmniej tak wygląda teoria. To, jak faktycznie idą przygotowania, jest zamglone niczym Pekin w smogu. 

Umasowienie szczepień wprowadzono metodą  „rzucamy Crocsy w Biedrze”. Podobnie wyglądało ostatnich kilkanaście lat cyfryzacji zdrowia. Być może – jak to w Polsce – jeszcze jakiś czas by to działało. Gdyby nie pandemia, która zrobiła wielki stress-test. Diagnoza: ten pacjent już dawno powinien być hospitalizowany.

Rok temu wrzucali zdjęcia z hasztagiem #zostańwdomu. Dziś, gdy dziennie dochodzi ponad 30 tys. nowych przypadków COVID-19, na ich kontach królują fotki z Zanzibaru. – Za zachowaniami influencerów nawet w pandemii nie stoi nic więcej niż biznes. Widocznie rok temu były budżety na współpracę pod hasłem odpowiedzialności społecznej, a dziś hotele oferują im zniżki – gorzko mówi Karolina Korwin-Piotrowska.

Choć wejście Amazona rozpala polski rynek, to tak naprawdę powinniśmy patrzeć na Wschód. Powstanie amerykańskich malli było dla tradycyjnego handlu tym, czym dla e-handlu mogą być aplikacje z Chin. Na czele z livestreamingiem zakupowym.

2 minuty – tyle potrzebuje policjant, żeby sprawdzić naszą lokalizację z ostatnich 12 miesięcy. Fundacja Panoptykon apeluje, by wreszcie poddać kontroli inwigilację obywateli. Jej skala rośnie, a sądowy nadzór takich działań jest dziś iluzoryczny.

– Sekretarz skarbu USA Janet Yellen właśnie ogłosiła, że Waszyngton wycofa część swoich zastrzeżeń w stosunku do globalnej reformy zasad opodatkowania gospodarki cyfrowej – mówi nam Piotr Leonarski, prawnik i specjalista od prawa podatkowego. A to sygnał, że wreszcie przyspieszą prace nad podatkiem cyfrowym.Francja jako pierwsza w Europie postawiła się Big Techom. Nowy podatek cyfrowy wszedł tam w życie z początkiem roku i objął firmy internetowe, których łączny globalny dochód przekracza 750 mln euro. Tym samym krokiem poszła Hiszpania. Tamtejszy skarb państwa oszacował wpływy z tego tytułu na 968 mln euro rocznie, ale odroczył zbieranie pieniędzy do lipca 2021. W obu tych państwach firmy zostały zobowiązane do płacenia 3 proc. dodatkowego podatku od dochodów.

Na razie zrobiła istną rewolucję w tym, jak żyjemy i jak pracujemy. Jedni eksperci mówią, że dała nam „szalone poziomy wolności”, inni ostrzegają przed zachwianiem równowagi między pracą a domem. Pytanie tylko, jak wiele będzie ofiar tej rewolucji, a jak wielu wygranych?

Minister Marek Zagórski zapewnia, że prace nad uruchomieniem 5G w Polsce przyspieszyły. Operatorzy już za kilka miesięcy będą mogli o częstotliwości pod sieć piątej generacji.– Nowelizacja ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa właśnie wyszła z prac w Komitecie ds. Europejskich. W tym miesiącu powinna trafić na rząd. Moment przyjęcia jej przez rząd będzie jak ustaliliśmy z prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej, sygnałem do tego, że można ponownie ogłosić aukcję 5G – powiedział Zagórski, sekretarz stanu w KPRM odpowiedzialny za cyfryzację. Okazję do tego ogłoszenia miał podczas debaty #Cyfryzujemy Polskę – Czy Polska jest gotowa na 5G? zorganizowanej przez Związek Cyfrowa Polska.

– To zachowanie godne północnokoreańskiego dyktatora – zagrzmiał Mark McGowan, premier Australii Zachodniej. Firma Marka Zuckerberga zdecydowała się na drastyczny krok. Ogłosiła, że w związku z nowym prawem wdrażanym przez Australię, które zobowiązuje platformy cyfrowe do płacenia wydawcom za treści, odcina mieszkańcom kraju możliwość umieszczania linków do wszystkich materiałów pochodzących z mediów. Czy może też tak zrobić nam?

Rząd próbuje przekonać nas, że wpisuje się w globalną krytykę Big Techów. Można by przyklasnąć, że chce pomóc chronić konsumentów i konkurencję. Tyle że to bajki przykrywające inne cele. Głównie polityczne.

– Jest takie chińskie przysłowie „zarżnąć kurczaka, żeby przestraszyć małpy”, czyli poświęcić jedną osobę, by dać wyraźny sygnał wszystkim innym. Jack Ma stał się taką „podduszaną małpą”, sygnałem dla chińskich Big Techów – dr Michał Bogusz, ekspert ds. Chin opowiada dlaczego na chińskie plany regulacji cyfrowych choć podobne do regulacyjnego kursu na Zachodzie trzeba patrzeć z zupełnie innej perspektywy.

Po co nam w Polsce Lex Trump? – pytamy Sebastiana Kaletę, wiceministra sprawiedliwości i autora ustawy o wolności słowa, która, jak przekonuje rząd, ma walczyć z cenzurą serwisów społecznościowych. Taką właśnie, jaka dotknęła Donalda Trumpa. Tyle że nie będzie chronić przed dezinformacją i nie zmusi Big Techów do walki z mową nienawiści.

– Czy to jest sprawka algorytmów, czy też stoją za tym jacyś podstępni demiurgowie z wielkich wytwórni… To ma drugorzędne znaczenie. Kluczowe jest, jak na nas wpływa – Adam „Łona” Zieliński twierdzi, że ucieka od słuchania muzyki na Spotify. Sam jako muzyk nie pozwala też, by ten serwis dyktował mu, jak ma grać. Ale Łona jest wyjątkiem. Algorytmy Spotify już rządzą tym, co słuchamy. Pod koniec 2010 r. wejście Spotify na amerykański rynek jest mocno opóźnione. Daniel Ek zastanawia się, dlaczego.– Dzwoni i dyszy mi do słuchawki – opowiada kumplowi.– Kto taki?– Steve Jobs.Kumpel drąży temat.– Ale jak to? Nic nie mówi? Skąd wiesz, że to on?– Po prostu wiem.Tak zaczyna się „Tajemnica Spotify. Muzyczna Rewolucja” Jonasa Leijonhufvuda i Svena Carlssona, czyli opowieść o małym szwedzkim start-upie, który stał się wielką platformą decydującą i o sukcesie w branży muzycznej, i o naszych gustach.

16 marca 2020 roku skończył się w Polsce XX wiek. A przynajmniej skończył się w polskiej szkole. – W końcu zdjęto nam ten kaganiec, ten zakaz prowadzenia czegokolwiek metodą online – wzdycha Barbara Halska, nauczycielka informatyki. Co najważniejsze, nawet jak skończy się pandemia, to stara szkoła już nigdy nie wróci.

Stany biorą na celownik kolejne chińskie firmy: Huawei, TikTok, Xiaomi. Europa szykuje regulacje mające ukrócić potęgę amerykańskich bigtechów. Facebook, Google i Twitter są o krok od opuszczenia Hongkongu. Czyżby zapadała nad światem nowa, cyfrowa kurtyna?

Zuckerberg i Dorsey tak naprawdę ratują swoje firmy. Wiedzą, że to platformy ponoszą ogromną część odpowiedzialności za rozwój politycznych ekstremistów. Co więcej, tym chwytem próbują podlizać się nowej administracji Joe Bidena. Nie ma się więc co zachwycać ich decyzjami o „cyfrowym impeachmencie”. Wręcz przeciwnie – czas zacząć wymagać od nich faktycznego dbania o dobro użytkowników.

Jack Ma kilka lat temu przekonywał swoich pracowników, że „chiński rząd trzeba kochać, ale się z nim nie żenić”. Dziś jednak może się okazać, że bez ślubu Alibaby z Komunistyczną Partią Chin się nie obejdzie. 

Boimy się manipulacji, słyszymy o fake newsach, 5G, chipach od Billa Gatesa i jesteśmy w tym wszystkim zagubieni. Przestajemy ufać technologiom, bo nie wiemy, kto ponosi za nie odpowiedzialność.

Tym, czym Facebook, Apple, Amazon, Google i Netflix czyli FAANG są dla USA i reszty świata, tym BAT czyli Baidu, Alibaba i Tencent są dla Chin. Podobieństw między Big Techami z USA i tymi z ChRL jest coraz więcej. Ostatnio także pod względem krytyki ich monopolistycznych zapędów.

– Od ponad pół roku cały czas widzimy dane o chorych i zmarłych, nasz mózg już przyzwyczaił do tych informacji. Zaczynamy się odwrażliwiać, dystansować – mówi psycholożka dr Ewa Wojtyna. Jej zdaniem nie powinniśmy mieć pretensji do siebie o to, że bardziej niż tragedię pandemii przeżywamy niemożność tradycyjnego obchodzenia świąt Bożego Narodzenia.

– Czuję się momentami jak taka ludzka spierdolina, a i tak swój stan określam jako całkiem przyzwoity – gorzko mówi właścicielka toruńskiego spożywczaka. To być może najtrafniejsze podsumowanie psychicznego stanu ogromnej części Polaków. Mamy ostatni moment, by zająć się tym aspektem naszego zdrowia. Inaczej czeka nas nie mniej poważna pandemia – chorób psychicznych.

Maturzysta ogarnął analizy zachorowań na COVID-19 za państwo. Skuteczność aplikacji ProteGO Safe do wyłapywania zakażeń wynosi 0,05288 proc. Sanepid do dziś nie rejestrował pełnych danych z testów. Wszędzie tam, gdzie cyfryzacja mogłaby faktycznie pomóc w opanowaniu kryzysowej sytuacji, mamy coś co najlepiej opisują skrótowce LOL i xD. 

– Każdy z nas jest interesujący jako źródło surowca w postaci danych, jako potencjalny klient albo wyborca – opowiada Jakub Szamałek, autor trylogii „Ukryta sieć”, która choć jest fabularnym kryminałem, to bliżej jej do reportażu o świecie technologii niż czystej fikcji.

Choć już niemal 20 mln Polaków ma konta na Facebooku, to firma ta odmawia przyjęcia pozwu o cenzurę wytoczonego przez Polaków. Powód? Jest wystosowany po polsku. By w ogóle doszło do rozprawy, organizacja pozarządowa Panoptykon rozpoczęła zbiórkę na tłumaczenie dokumentacji sądowej.

Czy przejęcie sterów w Stanach Zjednoczonych przez Joe Bidena to będzie „joy” dla gigantów z Doliny Krzemowej i technologicznych ambicji Chin? Na pewno od tego, jakie kroki podejmie nowy prezydent USA, będzie zależał globalny układ cyfrowych sił. 

„To kłamstwo, że musisz być specjalistą, żeby zrozumieć, jak działają hakerzy” – pisze Kate Fazzini w swojej książce „Królestwo kłamstw”. – A największym kłamstwem jest to, że hakerzy są samymi wybitnymi specami od informatyki. Cyberprzestępcy, którzy dają sobie najlepiej radę, to ci, którzy potrafią emocjonalnie zaangażować ofiarę – mówi w rozmowie z SW+.