Gwiazdy

W 1181 r. niemal 1000 lat temu… mieszkańcy Japonii i Chin zobaczyli na nocnym niebie nowy obiekt. Nie mogli się pomylić, bo świecił równie jasno jak Saturn, a 600 lat przed powstaniem pierwszej lampy gazowej było to jasno. Co to był za obiekt, dowiadujemy się dopiero teraz.

Gwiazdy o masie zbliżonej do Słońca nie eksplodują pod koniec swojego życia. Zamiast tego najpierw powiększają swoje rozmiary przechodząc w stadium czerwonego olbrzyma, następnie odrzucają całą swoją rozdętą otoczkę gazową, która na chwile staje się tzw. mgławicą planetarną, a następnie po gwieździe zostaje tylko niewielkie truchło: gorący biały karzeł, który na przestrzeni kolejnych miliardów lat stopniowo się ochładza.

Nietypowego odkrycia dokonali astronomowie analizujący dane z przeglądu nieba wykonywanego za pomocą sieci Very Large Array. Chwilę zajęło, zanim naukowcy ustalili co tam tak naprawdę się stało.

To może być prawdziwe zaskoczenie. Najnowsze badania wskazują, że co najmniej 25 proc. gwiazd podobnych do Słońca w toku swojej ewolucji pochłonęło jedną z krążących wokół nich planet. Trochę przerażające.

Zaledwie 210 000 lat świetlnych od Ziemi znajduje się Mały Obłok Magellana. Za tą niepozorną gwiazdą nazwą skrywa się jedna z najbliższych nam galaktyk. To właśnie w niej Kosmiczny Teleskop Hubble’a sfotografował niezwykle jasną gromadę bardzo młodych gwiazd.

Wyobraźcie sobie odległy, niewielki obiekt kosmiczny o średnicy zaledwie 20 km, odległy o całe lata świetlne od Ziemi. A teraz wyobraźcie sobie, że taki obiekt jest w stanie w ciągu kilku milisekund wyemitować błysk, w którym uwalnia tyle energii co całe Słońce w ciągu trzech dni. Jest to na tyle dużo energii, że nawet z odległości wielu lat świetlnych takie błyski są widoczne na nocnym niebie. Już? To wszystko prawda. Takie obiekty istnieją.

Perseidy to najbardziej urokliwy i najintensywniejszy deszcz meteorów, który co roku rozświetla niebo w sierpniu. Kiedy i gdzie się wybrać, aby nasycić oczy fenomenalnym widokiem ziaren pyłu spadających w ziemską atmosferę z przestrzeni kosmicznej?

Uwaga, jeżeli oglądaliście wczoraj fantastyczne perseidy na niebie, szczególnie z ulic Warszawy, to być może te najfajniejsze, które zapadły wam w pamięć, wcale nie były Perseidami.

Po nocnym nieboskłonie bezustannie przewija się Słońce, Księżyc i planety. Wszystkie one poruszają się na tle pozornie niezmiennego tła gwiazd. Gwiazdy znajdują się zdecydowanie za daleko, aby gołym okiem dostrzec ich ruch względem siebie.

Na początku 2020 r. Betelgeza, najjaśniejsza gwiazda gwiazdozbioru Oriona była na ustach wszystkich. Jasność gwiazdy zaczęła spadać tak drastycznie, że do dostrzeżenia tego efektu nie trzeba było teleskopu. Wszyscy zastanawiali się, czy gwiazda za chwilę nie eksploduje jako supernowa.

Heliofizycy, którzy bezustannie badają Słońce ze swoich obserwacji dowiadują się wiele o jego teraźniejszości i na tej podstawie wnioskują jak Słońce wyglądało w przeszłości i jak będzie zachowywać się w przyszłości.

Masywne gwiazdy żyją stosunkowo krótko (im masywniejsze, tym krócej), a swoje życie kończą w spektakularnych eksplozjach supernowych. Liczba takich eksplozji we wszechświecie zgadza się z przewidywaniami teoretycznymi. Problem jednak w tym, że bardzo daleko we wczesnym wszechświecie jest ich zaskakująco mało. Teraz naukowcy odkryli, dlaczego tak mogło nam się wydawać.

Droga Mleczna składa się z setek miliardów gwiazd krążących wokół supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w samym środku galaktyki. Od czasu do czasu trafia się jednak gwiazda taka jak LP 40-365, aby nie było zbyt nudno?

O tym, że istnieją planety krążące wokół gwiazd należących do układów podwójnych lub nawet układów wielokrotnych wiemy już od dawna. Naukowcy jednak do dzisiaj zastanawiają się jak w takim chaotycznym otoczeniu takie gwiazdy mogą się formować. Badacze z Cambridge właśnie opracowali model tego procesu.

Niemal do końca lat dziewięćdziesiątych astronomowie takiego czegoś nie widzieli. W 1998 roku po raz pierwszy udało się zaobserwować rozbłysk gamma wyemitowany w eksplozji hipernowej.

Znamy finalistów Astronomy Photographer of the Year 2021, czyli tegorocznej edycji największego konkursu astrofotografii na świecie. Wśród wybranych, najlepszych prac, jest także fotografia Polaka, Marcina Zająca, która powalczy o główną nagrodę. Co przedstawia jego zdjęcie?

Naukowcy z Southampton obliczyli właśnie jak wygląda powierzchnia gwiazdy neutronowej, fascynującej pozostałości po gwiazdach nieco większych od Słońca.

Wyobraźcie sobie gwiazdę, która nie ma kształtu kulistego, a przypomina spadającą kroplę wody. Dokładnie taki obiekt znaleźli astronomowie ok. 1500 lat świetlnych od Ziemi.

Gromady kuliste to jedne z najciekawszych i jednocześnie najbardziej urodziwych obiektów nocnego nieba. Składające się z dziesiątek, a nawet setek tysięcy gwiazd sfery zazwyczaj powstałe jeszcze przed powstaniem Drogi Mlecznej, skrywają w swoich wnętrzach wiele niewiadomych.

Naukowcy odkryli nietypowego białego karła. Obiekt o pięknej nazwie ZTF J190132.9+145808.7 ma wielkość zbliżoną do Księżyca i kręci z dużą prędkością.