Gwiazdy

Procesy zachodzące w bezpośrednim otoczeniu dopiero co powstałych czarnych dziur mogą umożliwiać powstawanie nowych pierwiastków, tak jak ma to miejsce w eksplozjach supernowych, które do dzisiaj uważa się za jedyne miejsca, w których powstają nowe pierwiastki.

Czarne dziury nie należą do obiektów łatwych do znalezienia w przestrzeni kosmicznej, z definicji wszak pochłaniają światło, zamiast je emitować czy odbijać. Tym bardziej zaskakujące jest odkrycie naprawdę niewielkiej czarnej dziury poza naszą galaktyką.

Międzynarodowy zespół astronomów opublikował właśnie nowy katalog zarejestrowanych fal grawitacyjnych. Do puli dotychczasowych zderzeń we wszechświecie dołączyło właśnie rekordowe 35 nowych. I pomyśleć, że w 2015 roku naukowcy nie byli wciąż pewni czy fale grawitacyjne da się w ogóle zarejestrować.

Każdy powód jest dobry, aby napisać o ciekawym obiekcie kosmicznym, nawet tak naciągany jak Halloween. CW Leonis to właśnie taki obiekt i właśnie jemu po raz kolejny przyjrzał się Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Supermasywna czarna dziura w galaktyce spiralnej znajdującej się w gwiazdozbiorze Erydanu rozerwała gwiazdę. Po rozerwaniu szczątki materii zmierzając ku czarnej dziurze uformowały bardzo długi strumień. W literaturze popularno-naukowej mówi się o procesie spaghettifikacji.

Miliarderzy spędzają lata na tworzeniu swoich rakiet i statków kosmicznych, aby choć na chwilę polecieć w przestrzeń kosmiczną. Ruth Hamilton z Kanady nie musi lecieć w kosmos. To kosmos przyleciał do niej.

Kiedy za 5 mld lat Słońce zakończy swoje życie, nie dojdzie do spektakularnej eksplozji. Nasza gwiazda dzienna jest zbyt mała, aby eksplodować jako supernowa. Zamiast tego najpierw powiększy swoje rozmiary i przejdzie w stadium czerwonego olbrzyma, a następnie odrzuci swoje zewnętrzne warstwy, które utworzą piękną, lecz krótkotrwałą mgławicę planetarną, i stanie się białym karłem, który będzie stygnął przez kolejne miliardy lat.

Jeżeli widząc tytuł pomyśleliście o czarnej dziurze, to akurat w tym przypadku się pomyliliście. Chodzi bowiem o zupełnie inny rodzaj dziury.

W 1181 r. niemal 1000 lat temu… mieszkańcy Japonii i Chin zobaczyli na nocnym niebie nowy obiekt. Nie mogli się pomylić, bo świecił równie jasno jak Saturn, a 600 lat przed powstaniem pierwszej lampy gazowej było to jasno. Co to był za obiekt, dowiadujemy się dopiero teraz.

Gwiazdy o masie zbliżonej do Słońca nie eksplodują pod koniec swojego życia. Zamiast tego najpierw powiększają swoje rozmiary przechodząc w stadium czerwonego olbrzyma, następnie odrzucają całą swoją rozdętą otoczkę gazową, która na chwile staje się tzw. mgławicą planetarną, a następnie po gwieździe zostaje tylko niewielkie truchło: gorący biały karzeł, który na przestrzeni kolejnych miliardów lat stopniowo się ochładza.

Nietypowego odkrycia dokonali astronomowie analizujący dane z przeglądu nieba wykonywanego za pomocą sieci Very Large Array. Chwilę zajęło, zanim naukowcy ustalili co tam tak naprawdę się stało.

To może być prawdziwe zaskoczenie. Najnowsze badania wskazują, że co najmniej 25 proc. gwiazd podobnych do Słońca w toku swojej ewolucji pochłonęło jedną z krążących wokół nich planet. Trochę przerażające.

Zaledwie 210 000 lat świetlnych od Ziemi znajduje się Mały Obłok Magellana. Za tą niepozorną gwiazdą nazwą skrywa się jedna z najbliższych nam galaktyk. To właśnie w niej Kosmiczny Teleskop Hubble’a sfotografował niezwykle jasną gromadę bardzo młodych gwiazd.

Wyobraźcie sobie odległy, niewielki obiekt kosmiczny o średnicy zaledwie 20 km, odległy o całe lata świetlne od Ziemi. A teraz wyobraźcie sobie, że taki obiekt jest w stanie w ciągu kilku milisekund wyemitować błysk, w którym uwalnia tyle energii co całe Słońce w ciągu trzech dni. Jest to na tyle dużo energii, że nawet z odległości wielu lat świetlnych takie błyski są widoczne na nocnym niebie. Już? To wszystko prawda. Takie obiekty istnieją.

Perseidy to najbardziej urokliwy i najintensywniejszy deszcz meteorów, który co roku rozświetla niebo w sierpniu. Kiedy i gdzie się wybrać, aby nasycić oczy fenomenalnym widokiem ziaren pyłu spadających w ziemską atmosferę z przestrzeni kosmicznej?

Uwaga, jeżeli oglądaliście wczoraj fantastyczne perseidy na niebie, szczególnie z ulic Warszawy, to być może te najfajniejsze, które zapadły wam w pamięć, wcale nie były Perseidami.

Po nocnym nieboskłonie bezustannie przewija się Słońce, Księżyc i planety. Wszystkie one poruszają się na tle pozornie niezmiennego tła gwiazd. Gwiazdy znajdują się zdecydowanie za daleko, aby gołym okiem dostrzec ich ruch względem siebie.

Na początku 2020 r. Betelgeza, najjaśniejsza gwiazda gwiazdozbioru Oriona była na ustach wszystkich. Jasność gwiazdy zaczęła spadać tak drastycznie, że do dostrzeżenia tego efektu nie trzeba było teleskopu. Wszyscy zastanawiali się, czy gwiazda za chwilę nie eksploduje jako supernowa.

Heliofizycy, którzy bezustannie badają Słońce ze swoich obserwacji dowiadują się wiele o jego teraźniejszości i na tej podstawie wnioskują jak Słońce wyglądało w przeszłości i jak będzie zachowywać się w przyszłości.

Masywne gwiazdy żyją stosunkowo krótko (im masywniejsze, tym krócej), a swoje życie kończą w spektakularnych eksplozjach supernowych. Liczba takich eksplozji we wszechświecie zgadza się z przewidywaniami teoretycznymi. Problem jednak w tym, że bardzo daleko we wczesnym wszechświecie jest ich zaskakująco mało. Teraz naukowcy odkryli, dlaczego tak mogło nam się wydawać.