Gwiazdy

Już pod koniec sierpnia tuż przed wschodem Słońca nad wschodnim horyzontem będzie unosił się gwiazdozbiór Oriona, który już kilka miesięcy później będzie dominował zimowe niebo. Tak się akurat składa, że zupełnie niedawno w kierunku Oriona spoglądał Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Dane obserwacyjne zebrane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz kilku innych obserwatoriów naziemnych i kosmicznych wskazują, że w 2019 roku, kiedy to obserwowaliśmy gwałtowny spadek jasności gwiazdy, gwiazda wyemitowała potężny powierzchniowy wyrzut masy. Nigdy wcześniej tego nie obserwowano.

707 razy na sekundę - w takim tempie obraca się wokół własnej osi jeden z pulsarów w naszej galaktyce. Ta pozostałość po masywnej gwieździe, która miała być już tylko cieniem swojego dawnego blasku, po swojej śmierci pożarła swoją gwiezdną sąsiadkę zyskując przy tym naprawdę imponującą masę.

Znaczna większość gwiazd tworzących naszą galaktykę w toku całego swojego życia okrąża centrum Drogi Mlecznej, mniej więcej z tą samą prędkością, co gwiazdy znajdujące się w ich otoczeniu. Czasami jednak znajdzie się taka gwiazda jak Zeta Ophiuchi, która w swoim otoczeniu okazuje się gwiezdnym piratem drogowym.

Większość gwiazd we wszechświecie powstaje w układach dwóch, lub więcej gwiazd. Paradoksalnie pojedyncze gwiazdy takie jak Słońce należą do mniejszości. Takiego jednak układu trzech gwiazd jak odkryty ostatnio naukowcy jeszcze nigdy nie widzieli.

Kiedy mówi się o gwiazdach (nie filmowych, a obiektach astrofizycznych) to zazwyczaj uwagę przykuwają ich wiek, rozmiary, masa czy temperatura. W przypadku gwiazdy S4716 najbardziej charakterystyczną cechą jest jednak jej ogromna prędkość. Nie jest to zasługa samej gwiazdy co jej nietypowego otoczenia.

Patrząc w nocne niebo za pomocą instrumentów naukowych, astronomowie bezustannie obserwują lokalne zagęszczenia gwiazd w różnej skali. Tu większe, tam mniejsze. Czasami są to jedynie młode gromady otwarte, czasami starzejące się gromady kuliste, a czasami są to same galaktyki. Ostatnio jednak udało się zaobserwować strukturę, która nie pasuje ani do grupy galaktyk, ani gromad gwiazd. Co to jest?

Betelgeza jest jedną z najszerzej znanych gwiazd. Czerwony olbrzym znajdujący się w prawym górnym rogu gwiazdozbioru Oriona swoją barwą i zaskakującym okresem spadku jasności dwa lata temu przykuwał uwagę szerokiej opinii publicznej. Jest jednak jeszcze jedna gwiazda, przy której Betelgeza to mały pikuś. I właśnie jej teraz przyjrzeli się astronomowie.

Gromady kuliste to zdecydowanie jedne z najbardziej urodziwych obiektów w przestrzeni kosmicznej. Naukowcy analizujący dane zarejestrowane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a opublikowali właśnie nowe, zachwycające zdjęcie jednego z takich obiektów. Tym razem w oku teleskopu znalazła się gromada Ruprecht 106.

Odkrycia w przestrzeni kosmicznej rządzą się swoimi prawami. Jeżeli mówimy o odkryciu bardzo młodego obiektu, naukowcy mówią zazwyczaj o tym, że obiekt ma "zaledwie" kilkadziesiąt lub kilkaset milionów lat. Teraz jednak astronomowie odkryli naprawdę młody obiekt kosmiczny.

Zastanawiając się nad ewolucją naszego Układu Słonecznego zarówno w przeszłości jak i w przyszłości zastanawiamy się co się stanie nie tylko ze Słońcem, ale także z Ziemią, Księżycem i innymi planetami kiedy za kilka miliardów lat nasza gwiazda wyczerpie całe swoje paliwo. Losy pobliskiego układu planetarnego wskazują, że może być nieciekawie.

Naukowcy analizujący dane z europejskiego obserwatorium kosmicznego Gaia opublikowali dzisiaj trzeci z kolei zestaw danych obserwacyjnych. Zawarte w nim informacje pozwolą nam z jednej strony lepiej zrozumieć ewolucję naszej galaktyki na przestrzeni dziesięciu miliardów lat, a z drugiej strony przyjrzeć się ewolucji i cyklowi życia otaczających nas gwiazd.

Naukowcy z Uniwersytetu Sydney odkryli w przestrzeni kosmicznej nietypowe źródło sygnałów radiowych. Dokładniejsze obserwacje pozwoliły ustalić, że krótki sygnał pojawia się regularnie w tym samym miejscu co 76 sekund. Nikt jednak nie spodziewał się, że jego źródłem może być gwiazda neutronowa.

Kilka wieków temu astronomowie zaobserwowali znaczny spadek aktywności Słońca. Teraz badacze zauważyli, że analogiczny spadek aktywności nastąpił na gwieździe podobnej do Słońca.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a wyniesiony na orbitę w 1990 roku, pomimo 31 lat na karku nadal potrafi zachwycić produkowanymi przez siebie zdjęciami. Czasami w nauce nie potrzeba żadnego nowego odkrycia. Wystarczy po prostu zdjęcie, aby spowodować opad szczęki.

Stosunkowo niedaleko od nas, w naszej części Drogi Mlecznej naukowcy odkryli z pozoru zwykłą gwiazdę. Gdy się jej jednak dokładniej przyjrzeli okazało się, że składem chemicznym zawstydza ona wszystkie inne obiekty zbadane dotąd w przestrzeni kosmicznej.

Naukowcy z Kalifornii odkryli właśnie na nocnym niebie kolejny przypadek gwiezdnego kanibalizmu. Po raz pierwszy jednak udało się go odkryć tak blisko. No, chyba że to coś zupełnie innego.

Poszukując jakiegokolwiek życia pozaziemskiego we wszechświecie naukowcy mają zdecydowanie zbyt dużo gwiazd do wyboru. Wszystkich nie da się sprawdzić, więc trzeba przynajmniej część odrzucić. Właśnie do spisu takich gwiazd trafiły pomarańczowe karły, które do niedawna były uważane za idealne kandydatki dla poszukiwaczy życia.

Analizując dane obserwacyjne z teleskopu przeznaczonego do poszukiwania nowych planet pozasłonecznych, naukowcy dostrzegli trzy eksplozje, które znikały niemal tak szybko, jak się pojawiały. Okazało się, że w ten sposób odkryliśmy zupełnie nowy rodzaj eksplozji, do których dochodzi w ciasnych układach podwójnych.

Odkąd w 2007 roku po raz pierwszy astronomowie dostrzegli szybkie błyski radiowe, naukowcy bezustannie starają się rozwikłać tajemnicę ich pochodzenia. Dominujące teorie mówią o tym, że za większość błysków radiowych odpowiadają gwiazdy neutronowe, niezwykle gęste pozostałości po gwiazdach, które eksplodowały jako supernowe. Teraz jednak pojawia się jeszcze jedna interesująca opcja.