gwiazdy

Już pod koniec sierpnia tuż przed wschodem Słońca nad wschodnim horyzontem będzie unosił się gwiazdozbiór Oriona, który już kilka miesięcy później będzie dominował zimowe niebo. Tak się akurat składa, że zupełnie niedawno w kierunku Oriona spoglądał Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Dane obserwacyjne zebrane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz kilku innych obserwatoriów naziemnych i kosmicznych wskazują, że w 2019 roku, kiedy to obserwowaliśmy gwałtowny spadek jasności gwiazdy, gwiazda wyemitowała potężny powierzchniowy wyrzut masy. Nigdy wcześniej tego nie obserwowano.

707 razy na sekundę - w takim tempie obraca się wokół własnej osi jeden z pulsarów w naszej galaktyce. Ta pozostałość po masywnej gwieździe, która miała być już tylko cieniem swojego dawnego blasku, po swojej śmierci pożarła swoją gwiezdną sąsiadkę zyskując przy tym naprawdę imponującą masę.

Znaczna większość gwiazd tworzących naszą galaktykę w toku całego swojego życia okrąża centrum Drogi Mlecznej, mniej więcej z tą samą prędkością, co gwiazdy znajdujące się w ich otoczeniu. Czasami jednak znajdzie się taka gwiazda jak Zeta Ophiuchi, która w swoim otoczeniu okazuje się gwiezdnym piratem drogowym.

Większość gwiazd we wszechświecie powstaje w układach dwóch, lub więcej gwiazd. Paradoksalnie pojedyncze gwiazdy takie jak Słońce należą do mniejszości. Takiego jednak układu trzech gwiazd jak odkryty ostatnio naukowcy jeszcze nigdy nie widzieli.

Kiedy mówi się o gwiazdach (nie filmowych, a obiektach astrofizycznych) to zazwyczaj uwagę przykuwają ich wiek, rozmiary, masa czy temperatura. W przypadku gwiazdy S4716 najbardziej charakterystyczną cechą jest jednak jej ogromna prędkość. Nie jest to zasługa samej gwiazdy co jej nietypowego otoczenia.

Patrząc w nocne niebo za pomocą instrumentów naukowych, astronomowie bezustannie obserwują lokalne zagęszczenia gwiazd w różnej skali. Tu większe, tam mniejsze. Czasami są to jedynie młode gromady otwarte, czasami starzejące się gromady kuliste, a czasami są to same galaktyki. Ostatnio jednak udało się zaobserwować strukturę, która nie pasuje ani do grupy galaktyk, ani gromad gwiazd. Co to jest?

Betelgeza jest jedną z najszerzej znanych gwiazd. Czerwony olbrzym znajdujący się w prawym górnym rogu gwiazdozbioru Oriona swoją barwą i zaskakującym okresem spadku jasności dwa lata temu przykuwał uwagę szerokiej opinii publicznej. Jest jednak jeszcze jedna gwiazda, przy której Betelgeza to mały pikuś. I właśnie jej teraz przyjrzeli się astronomowie.

Gromady kuliste to zdecydowanie jedne z najbardziej urodziwych obiektów w przestrzeni kosmicznej. Naukowcy analizujący dane zarejestrowane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a opublikowali właśnie nowe, zachwycające zdjęcie jednego z takich obiektów. Tym razem w oku teleskopu znalazła się gromada Ruprecht 106.

Odkrycia w przestrzeni kosmicznej rządzą się swoimi prawami. Jeżeli mówimy o odkryciu bardzo młodego obiektu, naukowcy mówią zazwyczaj o tym, że obiekt ma "zaledwie" kilkadziesiąt lub kilkaset milionów lat. Teraz jednak astronomowie odkryli naprawdę młody obiekt kosmiczny.