REKLAMA

Gwiazda wybuchła dwukrotnie. Pierwszy raz uchwycono tak rzadkie zjawisko

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się zaobserwować ślady wyjątkowo rzadkiego zjawiska astronomicznego. Podwójnej eksplozji martwej gwiazdy.

Astronomowie zarejestrowali wyjątkowe zjawisko. Biały karzeł eksplodował dwa razy
REKLAMA

Pozostałości po supernowej SNR 0509-67.5 dostarczyły przełomowych danych, które mogą całkowicie odmienić nasze rozumienie wybuchów typu Ia.

REKLAMA

Podwójną detonację sugeruje obszerna analiza

Jak czytamy na łamach portalu Space, międzynarodowy zespół badaczy, korzystając z teleskopu VLT i spektrografu MUSE, przyjrzał się pozostałościom po supernowej SNR 0509-67.5, znajdującej się 60 tys. lat świetlnych od Ziemi, w konstelacji Złotej Ryby. Analiza wykazała obecność struktur wskazujących na tzw. podwójną detonację. Jest to zjawisko znane do tej pory wyłącznie z modeli teoretycznych.

Biały karzeł to końcowy etap życia gwiazdy podobnej do Słońca, czyli pozostałość po jej wypaleniu się. W klasycznym scenariuszu supernowej typu Ia martwa gwiazda gromadzi materię od pobliskiego towarzysza, aż przekroczy tzw. granicę Chandrasekhara (1,4 masy Słońca), co prowadzi do eksplozji. Jednak przypadek SNR 0509-67.5 pokazuje, że nie wszystkie białe karły potrzebują osiągnąć tę granicę. W niektórych sytuacjach nagromadzony wokół gwiazdy hel może doprowadzić do wstępnego wybuchu, czyli pierwszej detonacji. Wygenerowana w ten sposób fala uderzeniowa dociera do jądra gwiazdy, wyzwalając właściwą eksplozję supernowej.

Ta obserwacja może zmienić zasady gry

Zespół badawczy odkrył w strukturze pozostałości po wybuchu chemiczny i przestrzenny odcisk palca, który był zgodny z przewidywaniami dla scenariusza podwójnej detonacji. Obszar centralny, bogaty w żelazo, otoczony jest przez helowe warstwy, będące pozostałością po pierwszej eksplozji. To pierwszy raz, gdy tak wyraźne dowody na ten mechanizm zostały uchwycone obserwacyjnie, a nie tylko przewidziane przez symulacje.

Supernowe typu Ia to tzw. świece standardowe. Ich przewidywalna jasność pozwala astronomom precyzyjnie mierzyć odległości w kosmosie. Dzięki nim powstały m.in. modele ekspansji Wszechświata i hipoteza istnienia ciemnej energii. Odkrycie, że nie każda supernowa typu Ia przebiega według klasycznego scenariusza, może wymusić ponowną analizę danych obserwacyjnych i kalibrację kosmicznych modeli.

Biały karzeł, który ożywił astronomię

Zdaniem dr Priyam Das, która kierowała badaniami, obserwacja to przełom zarówno w nauce, jak i w popularyzacji wiedzy o ewolucji gwiazd. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych instrumentów obserwacyjnych możliwe było nie tylko rozwiązanie długo nierozwikłanej zagadki, lecz także przedstawienie niezwykle efektownego obrazu pozostałości po eksplozji.

Przeczytaj także:

Podwójna detonacja białego karła nie tylko poszerza naszą wiedzę o końcowych etapach życia gwiazd, ale też udowadnia, że Wszechświat wciąż skrywa zaskakujące scenariusze. Nawet w przypadku gwiazd, które teoretycznie już dawno umarły.

*Źródło zdjęcia głównego: eso.org

REKLAMA
Najnowsze
Aktualizacja: 2025-07-10T16:52:19+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T16:33:32+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T16:12:59+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T15:48:53+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T13:41:31+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T12:18:46+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T12:08:04+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T10:42:51+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T09:53:17+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T08:11:11+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T07:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T06:24:13+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T06:22:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T06:11:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-10T06:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T19:42:40+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T17:28:43+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T16:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T16:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T16:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T16:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T15:31:29+02:00
Aktualizacja: 2025-07-09T13:45:19+02:00
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA