Gwiazdy

W nocy z 11 na 12 sierpnia, będziemy przechodzili przez tegoroczne maksimum roju Perseidów. Skoro już wyjdziemy zobaczyć spadającą gwiazdę czy dwie (czy pięćdziesiąt), to warto wzbogacić to doświadczenie o kilka faktów o tym, czym właściwie są meteory i skąd się biorą.

Większość szybkich błysków radiowych (FRB, ang. Fast Radio Burst) obserwowanych na niebie ma swoje źródło setki milionów lat świetlnych od Ziemi. Ten jeden pochodzi z naszego bezpośredniego otoczenia kosmicznego.

To już ta pora roku, kiedy ze względu na temperatury panujące na zewnątrz wyczekujemy każdego wieczoru i nocy. Przyjemny chłód daje trochę wytchnienia od upałów, a nocne niebo rozświetla się licznymi spadającymi gwiazdami.

Najnowsze pomiary prędkości poszczególnych gwiazd uciekających i należących do gromady Hiad wskazują, że rozpad gromady jest już przesądzony.

Eksplodujący biały karzeł wyrwał się ze swojej orbity w układzie podwójnym w trakcie częściowej eksplozji supernowej i teraz mknie przez naszą galaktykę z ogromną prędkością.

12 marca 2020 r. kosmiczny teleskop Swift zarejestrował rozbłysk promieniowania w odległości kilkudziesięciu tysięcy lat świetlnych. Kilka dni później było już wiadomo, że J1818.0-1607 to bardzo nietypowy magnetar.

Dzisiaj, 4 lipca 2020 r. Ziemia przelatuje przez aphelium swojej orbity czyli przez punkt orbity najbardziej oddalony od Słońca. W sumie jak na rekordową odległość, to całkiem ciepło dzisiaj, prawda?

Na przełomie 2019 i 2020 roku Betelgeza stała się prawdziwą królową nocnego nieba. Astronomowie od dawna wiedzieli, że gwiazda zbliża się do końca swojego życia i czekają nas spore fajerwerki. Nic więc zatem dziwnego, że jej nagła utrata jasności zelektryzowała tak zawodowych astronomów jak i miłośników obserwacji nieba.

Astronomowie korzystający z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) odkryli, że z pobliskiej galaktyki karłowatej zniknęła niestabilna masywna gwiazda. Pytanie tylko, czy schowała się za gęstym obłokiem pyłu czy też zapadła się w czarną dziurę nie eksplodując jako supernowa.

Przez to jak wygląda jej cień młoda gwiazda HBC 672 nazywana jest często cieniem nietoperza. Kosmiczny Teleskop Hubble’a zaobserwował teraz osobliwy „trzepot” skrzydeł w cieniu otaczającego ją dysku. Gwiazda znajduje się w gwiezdnym żłobku w Gwiazdozbiorze Węża jakieś 1300 lat świetlnych od Ziemi.

Planety powstają w dyskach protoplanetarnych otaczających młode gwiazdy dużo szybciej, niż naukowcy się spodziewali. Najnowsze badania wskazują, że pierwsze planety widoczne są już mniej niż pół miliona lat po powstaniu gwiazdy.

Kończąc swoje życie najmasywniejsze gwiazdy zapadają się pod wpływem własnej grawitacji, pozostawiając po sobie czarne dziury. Jeżeli są nieco mniej masywne eksplodują jako supernowe i pozostawiają po sobie niezwykle gęste gwiazdy neutronowe.

Astronomowie stworzyli właśnie najbardziej szczegółową mapę atmosfery Antaresa – widocznego gołym okiem na niebie czerwonego nadolbrzyma.

Astronomowie mają nieco inne spojrzenie na czas niż wszyscy ludzie wokół. Nic w tym dziwnego, skoro na co dzień bada się obiekty w wieku miliardów lat czy zjawiska, do których doszło setki milionów lat temu.

Internet w ostatnich dniach podbił film Bartosza Wojczyńskiego. Polak wycelował swój obiektyw w gwiazdy, ale efekt nie przypomina niczego, co większość z nas kiedykolwiek widziała. Film obejrzało blisko pół miliona osób. Nic dziwnego: efekt jest wręcz hipnotyczny. Spytałem autora, jak wykonał ten materiał.

Astronomowie korzystający z teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego odkryli gigantyczne plamy na powierzchni ekstremalnie gorących gwiazd kryjących się w gromadach gwiazd. 

Przez ostatnie trzy lata astronomowie pracujący za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a badali procesy powstawania planet w pobliskiej, masywnej i młodej gromadzie gwiazd Westerlund 2. Okazało się, że w centrum gromady planety nie powstają, bo nie mają z czego.

Od momentu zarejestrowania fal grawitacyjnych w 2015 r. naukowcy mieli już okazję obserwować procesy łączenia masywnych obiektów, takich jak czarne dziury czy gwiazdy neutronowe. Niemniej jednak badacze z Heidelbergu uważają, że takie same zdarzenia, ale zachodzące w centrach gęstych gromad gwiazd wyglądają inaczej.

Analizując rytm pulsacji gwiazd, astronomowie po raz pierwszy zidentyfikowali rytm życia pewnej klasy obiektów, która do teraz pozostawała dla naukowców całkowitą zagadką.

W nocy z 5 na 6 maja, nad ranem polskiego czasu przypada maksimum roju Eta Akwarydów, które mają swój radiant w gwiazdozbiorze Wodnika. Na spadające „gwiazdy” trzeba poczekać jednak do późnej nocy.