Kosmos

Wszystko wskazuje na to, że już za kilka dni ziemską atmosferę przeciąć może nieproszony gość z przeszłości – radziecki lądownik Wenus o nazwie Kosmos 482. Ta relikwia Zimnej Wojny, wystrzelona w 1972 r., miała podbić Wenus, ale jej los potoczył się zupełnie inaczej.

Planetarium Śląskie znajduje się w pięknej okolicy, ale wkrótce może wprowadzić się nowy, bardzo duży sąsiad. Społecznicy martwią się, że szykowany wieżowiec nie tylko zdominuje krajobraz, ale i wpłynie na obserwacje kosmosu.

Naukowcy odkryli właśnie zupełnie nowy sposób powstawania ciężkich pierwiastków, takich jak złoto, platyna czy uran. I nie chodzi tu o zderzenie gwiazd neutronowych — dotychczas uznawane za główne źródło tych metali — ale o gigantyczne erupcje z ekstremalnych gwiazd zwanych magnetarami.

To już oficjalne. Axiom Space potwierdziło, że misja Ax-4 wystartuje 29 maja 2025 r. o godzinie 19:03 czasu polskiego. Na pokładzie kapsuły Dragon znajdzie się Sławosz Uznański-Wiśniewski — astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Elon Musk i jego SpaceX od dłuższego czasu rozdają karty na orbicie okołoziemskiej, budując imponującą sieć satelitów Starlink. Ma zapewnić globalny dostęp do internetu. Jednak na arenę wkracza właśnie nowy, potężny gracz – Amazon ze swoim projektem Kuiper.

Wysoko nad naszymi głowami, krąży upiór z kosmicznej przeszłości. To fragment radzieckiej sondy Wenus, która ponad pół wieku temu miała podbić tę gorącą planetę. Misja Kosmos 482, wystrzelona 31 marca 1972 r. z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie, zakończyła się fiaskiem. Zamiast wyruszyć w stronę Wenus, statek utknął na orbicie okołoziemskiej. Teraz, po 53 latach kosmicznej tułaczki, ten nieproszony gość ma zamiar wrócić na Ziemię w niekontrolowany sposób.

Jest to jedna z największych pojedynczych struktur na niebie i jedna z najbliższych Słońcu i Ziemi, jakie kiedykolwiek odkryto. A mimo to przez lata nikt jej nie zauważył. Aż do teraz.

Czy wszystko, co nas otacza, jest tylko wynikiem niezwykle zaawansowanego kodu komputerowego? To pytanie od lat rozpala wyobraźnię naukowców. Tym razem sprawie przygląda się fizyk z University of Portsmouth, dr Melvin Vopson, którego najnowsze badania mogą kompletnie zmienić nasze rozumienie wszechświata.

Czarne dziury to jedne z najbardziej fascynujących i tajemniczych obiektów we wszechświecie. Ich grawitacyjne macki są tak potężne, że nawet światło nie ma szansy ucieczki. Ale co jeśli dałoby się z nich wydobywać energię? Brzmi jak science fiction, ale fizycy właśnie zbudowali coś, co przez dekady istniało jedynie na papierze - bombę z czarnej dziury. I choć na szczęście nie użyli do tego prawdziwej czarnej dziury, lecz wirującego aluminiowego cylindra, zasady fizyki są dokładnie takie same.

Słońce towarzyszy nam codziennie, ale zdjęcia, które właśnie opublikowali naukowcy to przełom w historii jego obserwacji. Amerykański teleskop słoneczny Daniel K. Inouye po raz pierwszy spojrzał na naszą gwiazdę z pomocą nowego, niezwykle zaawansowanego instrumentu – Visible Tunable Filter (VTF). I to, co zobaczył, zapiera dech w piersiach.

Naukowcy śledzący najjaśniejsze eksplozje we wszechświecie – tzw. rozbłyski gamma – odkryli coś, co może zmusić fizyków do przepisania podręczników. Mowa o gigantycznej strukturze znanej jako Wielka Ściana Herkulesa-Korony Północnej. To coś większego niż wszystko, co wcześniej widzieliśmy. I wygląda na to, że struktura ta jest jeszcze większa, niż wcześniej przypuszczaliśmy.

Francuska firma buduje pierwszą europejską rakietę, której główny człon będzie wracał na Ziemię niczym rakiety SpaceX Elona Muska. Powstaje ona przy udziale polskich firm, a do projektu zaproszono renomowany Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa (Łukasiewicz – ILOT) oraz obiecujący start-up Thaliana Space.

Astronomowie natrafili na planetę oddaloną o około 140 lat świetlnych od Ziemi, która dosłownie rozpada się na naszych oczach. I zostawia za sobą ogromny ogon, jakby była kometą.

NASA nie przestaje nas zadziwiać. Jej sonda Lucy, w ramach swojej kosmicznej podróży, zaliczyła kolejne bliskie spotkanie z planetoidą. Tym razem na celowniku znalazł się obiekt o intrygującej nazwie Donaldjohanson, a pierwsze zdjęcia, które do nas dotarły, są po prostu niesamowite.

Pierwszy raz w dziejach naukowcy oficjalnie potwierdzili istnienie samotnej czarnej dziury. Bez gwiazdy towarzyszącej. Bez dysku akrecyjnego. Po prostu - czarna dziura samotnie sunąca przez kosmiczną pustkę.

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) pęka, a jej stan techniczny gwałtownie się pogarsza. Jeśli dodamy do tego fakt, że Donald Trump, prezydent USA, przykręcił NASA kurek z pieniędzmi, to mamy gotowy przepis na katastrofę.

Od kiedy łazik Perseverance wylądował na Marsie, naukowcy liczyli, że misja dostarczy nam nie tylko spektakularnych zdjęć z innej planety, ale przede wszystkim twardych danych – takich, które pomogą odpowiedzieć na jedno z najbardziej intrygujących pytań współczesnej nauki: czy Mars mógł kiedyś tętnić życiem? Dziś, cztery lata po lądowaniu, mamy kolejną porcję fascynujących informacji.

Już niedługo, bo „nie wcześniej niż w maju”, polska nauka i technologia przekroczą granice atmosfery. Wszystko za sprawą misji IGNIS – pierwszej w historii Polski misji technologiczno-naukowej na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Na orbitę Ziemi poleci dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), niosąc ze sobą nie tylko zaawansowane technologie, ale i symboliczne cząstki polskiej duszy.

Nocne niebo potrafi oczarować. A gdy na jego tle pojawiają się Lirydy wrażenie jest jeszcze silniejsze. Jeśli marzysz o tym, by zobaczyć ten magiczny spektakl, mamy dobrą wiadomość. Już 21 kwietnia 2025 r. będziesz mieć ku temu doskonałą okazję.

W sieci krąży teoria spiskowa, która zyskuje coraz większą popularność. Według niektórych internautów Jeff Bezos i jego firma Blue Origin… nigdy nie polecieli w kosmos. Dowód? Kapsuły New Shepard, które wracają na Ziemię niemal nieskazitelnie czyste, bez śladów przypalenia czy odbarwienia. Dla porównania: statki Crew Dragon od SpaceX wyglądają jakby właśnie przeleciały przez piekło.