Przez ruskie drony Polacy biegli po gotówkę. Mamy wojnę w głowach
Wrześniowy skok wypłat gotówki nie był przypadkowy.
"Zjawiskiem, które wpłynęło na sytuację płynnościową banków, były zwiększone wypłaty gotówki w połowie września 2025 r." – czytamy w raporcie NBP nt. stabilności systemu gotówkowego. Szturm na bankomaty wynikał "głównie ze wzrostu niepewności po naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej".
Przypomnijmy. We wrześniu podczas nocnego ataku Rosji na terytorium Ukrainy doszło do bezprecedensowego w skali naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Na teren naszego kraju wleciały bezzałogowce. Najbardziej zagrożonymi rejonami były województwo podlaskie, mazowieckie i lubelskie, ale niektóre drony doleciały nawet do woj. łódzkiego. Część z nich zestrzelono.
Po zdarzeniu w ciągu dwóch dni łączna wartość pieniądza gotówkowego w obiegu zwiększyła się o ok. 5,1 mld zł. Jak zaznacza NBP, sytuacja po dwóch dniach się ustabilizowała i kwoty wypłat się zmniejszyły, choć przez kilka kolejnych dni "pozostawały na podwyższonym poziomie".
Był to już kolejny tego typu epizod (po doświadczeniach w trakcie COVID-19 i bezpośrednio po wybuchu wojny na Ukrainie), który potwierdza potrzebę utrzymywania przez banki gotowości do zaspokojenia zwiększonych potrzeb gotówkowych społeczeństwa – zaznaczono w raporcie.
Teoretycznie odchodzimy od gotówki, na co wskazują liczne raporty i statystyki, ale mimo wszystko traktujemy ją jako pewne zabezpieczenie w kryzysowych sytuacjach. Ma być ratunkiem, kiedy wszystko inne zawiedzie.
A w tym roku niektórzy mogli na własnej skórze przekonać się, że o problemy nietrudno. Nie tylko z powodu wojny toczącej się za naszą wschodnią granicą. To globalne zagrożenie. Wystarczy, że zabraknie prądu, a zaczyna się robić nerwowo. Jak w kwietniu w Portugalii i Hiszpanii. Tyle że wówczas o zapasach zaczęli nagle myśleć wszyscy i wtedy nie jest tak łatwo uzupełnić braki.
Na parkingu jest bankomat. Nie działa, ale kolejka do niego liczy sobie ok. 10 osób. Ktoś z ochrony stoi przy bankomacie. - Na szczęście mam trochę gotówki - pomyślałem, ciesząc się zbiegiem okoliczności. Zazwyczaj nie mam bowiem żadnej gotówki – pisał Przemysław Pająk, relacjonując blackout w Portugalii.
Raport NBP pokazuje, że łatwo wyobrazić sobie podobny scenariusz w Polsce. Jak widzimy zdarzają się momenty, kiedy nagle wiele osób chce wypłacić środki. Dlatego eksperci od dawna radzą, żeby na wszelki wypadek mieć trochę gotówki już w domach, przyszykowaną na "czarną godzinę".
Nagły skok, odnotowany przez NBP w raporcie, pokazuje również, jak bardzo łatwo wywołać strach i panikę. Trudno rzecz jasna marginalizować naruszenie przestrzeni powietrznej, a emocje w takich sytuacjach są zrozumiałe. Dochodzi wówczas jednak do impulsywnych reakcji. Pamięć o pandemii jest coraz słabsza, ale ja stale wspominam kolejki w sklepie na wieść o pierwszej chorej osobie w mieście. Z półek natychmiast zniknął papier toaletowy. Szybko zapasy uzupełniono, ale przez moment ktoś nie mógł kupić podstawowego produktu, który później zalegał przez tygodnie u innych w domach.
Na czas kryzysu potrzebujemy społeczeństwa, które wie jak sobie radzić i jak wzajemnie sobie pomagać, a nie takiego, w których jednostki myślą wyłącznie o sobie – i liczą na to, że jakoś dadzą sobie radę, o ile tylko wyprzedzą wszystkich innych.
