Bakterie znalezione w mięsie spędziły rok w przestrzeni kosmicznej. Wróciły zmienione, ale żywe

Nawet na najprzyjaźniejszym innym miejscu w Układzie Słonecznym, na Marsie, człowiek musiałby zmagać się z niewiarygodnie niską temperaturą, niskim ciśnieniem i dużą ilością szkodliwego promieniowania. O innych miejscach nie ma nawet co wspominać. Problem jednak w tym, że patrzymy bardzo wąsko. Wszak życie na Ziemi przystosowane jest do życia na Ziemi, bo tutaj wyewoluowało, dostosowując się do otoczenia na przestrzeni całych eonów. Tak samo może być na innych planetach: życie tam powstające może być przystosowane do lokalnych warunków i całkowicie nieprzystosowane do życia na Ziemi.

Jeszcze inaczej ma się sytuacja gdy zmienimy skalę i spojrzymy na mikroorganizmy, których świat wygląda zupełnie inaczej od naszego.

420 km nad powierzchnią Ziemi, na orbicie okołoziemskiej od 20 lat krąży Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Astronauci w niej przebywający wystawieni są chociażby na działanie mikrograwitacji, ale reszta warunków jednak zbliżona jest do ziemskich. Na zewnątrz stacji kosmicznej jednak sytuacja zmienia się diametralnie.

Na bakteriach Deinococcus radiodurans przestrzeń kosmiczna nie robi szczególnego wrażenia. Po roku przebywania na specjalnej platformie zamontowanej na zewnątrz stacji kosmicznej, bakterie zachowywały się tak jakby przestrzeń kosmiczna się ich nie imała.

W ramach eksperymentu bakterie zostały odwodnione, wysłane na pokład ISS i umieszczone na zewnątrz stacji na platformie wystawionej przez cały rok na działanie przestrzeni kosmicznej. Jedyną osłoną była szyba chroniąca przed promieniowaniem ultrafioletowym o długości fali poniżej 190 nm. Czemu akurat w tym zakresie? Analizując zachowanie bakterii D. radiodurans badacze zastanawiali się, jaka byłaby ich przeżywalność na Marsie. Atmosfera marsjańska blokuje właśnie taki zakres promieniowania UV.

Po zakończeniu eksperymentu astronauci zapakowali bakterie w podróż powrotną na Ziemię. Naukowcy na Ziemi ponownie nawodnili bakterie i porównali je z grupą kontrolną, która nigdy Ziemi nie opuściła.

Okazało się, że spora część bakterii przetrwała podróż kosmiczną, a w jej trakcie wykształciła niewielkie zgrubienia i pęcherzyki, wykorzystała mechanizmy naprawcze, a w samych komórkach pojawiło się więcej określonych rodzajów białek. Jak na razie nie wiadomo na pewno, dlaczego doszło akurat do tych zmian – badania w tej kwestii wciąż trwają.

Wbrew pozorom to całkiem ważne badania, szczególnie w kontekście planowanych załogowych misji kosmicznych. Wystarczy pomyśleć np. o całym sprzęcie, który wylądował na powierzchni Marsa. Jedynie pierwsze sondy kosmiczne, które dotarły na samą powierzchnię są całkowicie sterylne. Po tym jak NASA uświadomiła sobie, że na Marsie życia jako takiego nie ma, nie przykładała się już tak bardzo do sterylności swoich lądowników i łazików. Możliwe zatem, że zabrały one na powierzchnię Marsa właśnie bakterie różnego typu.

Jeżeli takie bakterie  mogą przeżyć na powierzchni Czerwonej Planety, to być może jeżeli za jakiś czas znajdziemy jakieś mikroorganizmy na powierzchni Marsa, nie będziemy mieli pewności czy znaleźliśmy coś co na Marsie było od zawsze, czy coś co tam sami zawieźliśmy.

Drugą kwestią jest także kwestia przemieszczania się życia między planetami np. na powierzchni odłamków wybitych w momencie uderzenia w planetę asteroidy czy komety. Skoro na Ziemi znajdujemy meteoryty marsjańskie, to i zapewne na Marsie jest wiele meteorytów, które dotarły tam z Ziemi. Czy życie mogło się przenosić między planetami w ten sposób? Jeżeli bakterie są w stanie przetrwać w przestrzeni kosmicznej, to może i mogą roznosić się między różnymi ciałami niebieskimi.