Supermasywna Czarna Dziura

Wyobraź sobie czarną dziurę o rozmiarach jednego atomu. Naukowiec z Uniwersytetu Murcii podejrzewa, że właśnie z takich obiektów składa się ciemna materia.

Największa czarna dziura we wszechświecie – ten tytuł utrzymuje się maksymalnie rok lub dwa, a później znajduje się następny zwycięzca. W tym przypadku jest nie inaczej. Przypominam dziś odkrycie największej czarnej dziury.

Supermasywne czarne dziury kojarzą się zazwyczaj z samym centrum masywnych galaktyk. Jak jednak pokazują badania, być może powinniśmy poszukać ich także zupełnie gdzie indziej.

Astronom z Uniwersytetu Stanforda dostrzegł w danych obserwacyjnych światło, którego źródło znajdowało się bezpośrednio za czarną dziurą.

Supermasywna czarna dziura znajdująca się w samym centrum galaktyki Centaurus A emituje ze swojego bezpośredniego otoczenia bardzo silne dżety promieniowania. Naukowcy pracujący na danych z Teleskopu Horyzontu Zdarzeń, właśnie sfotografowali miejsce, w którym rozpoczynają się owe dżety. Nowe zdjęcie jest szesnaście razy dokładniejsze niż jakiekolwiek wcześniej.

Astronomowie obserwujący niebo za pomocą południowoafrykańskiego radioteleskopu MeerKAT opublikowali zdjęcie promieniowania radiowego, emitowanego przez odległą galaktykę eliptyczną IC 4296.

Japońscy naukowcy odkryli właśnie niezwykle silny wiatr w galaktyce odległej od nas o rekordowe 13,1 mld lat świetlnych. Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że wszechświat ma 13,7 mld lat, to wyjdzie na to, że były one naturalnym procesem obecnym przy powstawaniu wszystkich galaktyk.

Z czarnymi dziurami to jest taki problem, że są czarne. Na tle czarnego nieba astronomowie mają nie lada problem, aby je w ogóle dostrzec. Z tego też powodu, chociaż od dziesięcioleci wiemy o ich istnieniu, to pierwsze (i jak dotąd jedyne) „zdjęcie” czarnej dziury udało się wykonać dopiero w 2019 roku.

W astronomii nic nie jest ani proste, ani oczywiste. Często to, co wydaje się łatwe do zbadania, jest do zbadania trudne, a to, co wydaje się trudne, jest… łatwiejsze. Tak też jest z badaniem centrum naszej własnej galaktyki.

Zaczęło się od sieci radioteleskopów ASKAP stworzonej w Zachodniej Australii. To właśnie one prowadząc przeglądy nocnego nieba w zakresie radiowym, zaczęły dostrzegać na nieboskłonie rozległe pierścienie radiowe. Powstało pytanie: co to jest?

Większość życia gwiazdy przeżywają spokojnie, stopniowo pokonując trwające miliony i miliardy lat kolejne etapy swojej ewolucji. Czasami jednak taka gwiazda przez przypadek trafi na kryjącego się w ciemności przestrzeni kosmicznej bandytę. Wtedy może się zdarzyć bardzo wiele.

Pod koniec kwietnia w odległości 10 mln km od Słońca przeleciała sonda Parker Solar Probe. Jak nakazują stare dobre prawa fizyki, przelatując przez najbliższy punkt orbity wokół masywnego ciała, sonda osiągnęła rekordowo wysoką prędkość. A gdyby tak wielokrotnie powiększyć oba te elementy?

Dwa lata temu międzynarodowy zespół naukowców przedstawił pierwsze w historii zdjęcie cienia supermasywnej czarnej dziury i otaczającego ją dysku akrecyjnego. W kosmosie są jednak jeszcze ciekawsze miejsca.

W dwa lata po tym jak naukowcy z Teleskopu Horyzontu Zdarzeń opublikowali pierwsze w historii zdjęcie cienia supermasywnej czarnej dziury w galaktyce M87, dzisiaj opublikowano znacznie dokładniejszy zestaw danych.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a to nasze okno na odległy wszechświat. W odległości 10 mld lat świetlnych od Ziemi astronomowie dostrzegli właśnie za jego pomocą dwa podwójne kwazary znajdujące się w łączących się galaktykach. A to dopiero początek.

55 mln lat świetlnych od Ziemi znajduje się galaktyka M87. W jej ścisłym centrum znajduje się supermasywna czarna dziura. To ta sama czarna dziura, której zdjęcie zobaczyliśmy jakiś czas temu. Teraz mamy o niej nowe informacje.

Astronomowie obserwujący niebo za pomocą Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra dostrzegli naprawdę niesamowity obiekt, który stawia rozmiary naszej galaktyki w nowej perspektywie.

Supermasywne czarne dziury to najmasywniejsze pojedyncze obiekty we wszechświecie. Zazwyczaj można znaleźć je w samym centrum dużych galaktyk. Astronomowie postanowili sprawdzić, czy wszystkie supermasywne czarne dziury wygodnie siedzą nieruchomo w centrum galaktyk, czy też jakieś zwiedzają swoje okolice.

Jeżeli ktoś z was kiedykolwiek zastanawiał się jak wyglądałoby niebo, gdyby oczy nie widziały promieniowania widzialnego, ale jakiś inny zakres promieniowania, to teraz ma przynajmniej częściową odpowiedź. Tak wyglądałoby niebo widziane w zakresie długich fal radiowych. 

Czasami w przestrzeni kosmicznej zachodzą nagłe zmiany, których nikt się nie spodziewał. Rok temu wszyscy się zastanawiali czemu przygasła Betelgeza, teraz tak samo zrobiła… czarna dziura.