Ochrona prywatności

Google ponownie wywołał wczoraj burzę na temat prywatności, wszystko za sprawą planowanej zmiany zasad korzystania z usług Google, zmiany polityki prywatności i połączenia wszystkich kont w jedno. Google nie zostawia wyboru użytkownikom - albo od 1 marca korzystają z konta Google i zgadzają się na gromadzenie i wykorzystywanie wszystkich informacji z usług Google w jednym miejscu, albo likwidują całkowicie konto w usługach Google. To nie tak, że po pierwszym marca Google będzie wiedział więcej, niż twoja żona - on już to wie, tylko ma straszny bałagan w papierach. Prawda jest taka, że od dawien dawna jesteśmy śledzeni i dla Google (ale też Facebooka czy jakiejkolwiek innej dużej firmy) odnalezienie i dopasowanie informacji o nas nie było problemem. Teraz staje się to oficjalne i jako użytkownicy dostajemy prostą informację - konto Google to jedne zasady, jedna usługa podzielona na wiele stron. Tyle.

Bycie stalkerem wcale nie jest łatwe i rządy, regulatorzy i różne organizacje wcale tego nie ułatwiają. Wprowadzają jakieś restrykcje, chcą chronić użytkowników, których mało albo wcale nie obchodzi prywatność i ogólnie mają plany rzucania stalkerom kłód pod nogi. Ale to nic - dobry i doświadczony stalker wie, że żadne prawo nie powstrzyma użytkowników od publikowania informacji w sieci. Bo przecież oni sami mają dużą potrzebę dzielenia się szczegółami swojego życia wszem i wobec, co każdy stalker docenia. Kiedyś trzeba było obserwować, dziś wystarczy internet i trochę podstawowych umiejętności, by o potencjalnym pracowniku, randkowiczu czy kimkolwiek dowiedzieć się bardzo dużo. Cudne czasy!

Po sieci krążą prywatne zdjęcia Marka Zuckerberga “wykradzione” z jego profilu. Nie są kontrowersyjne, nie pokazują nic szokującego i przez to pewnie nie są zbyt interesujące dla internautów. Ciekawe jest za to to, w jaki sposób wyciekły - przez błąd pozwalający na dostęp do prywatnych zdjęć praktycznie każdego użytkownika. Błędu już nie ma, zdjęcia wyciekły i stanowią ironiczny i namacalny dowód, że sieć nigdy nie będzie bezpieczna i powinniśmy pomyśleć co najmniej kilka razy zanim wrzucimy coś na Facebooka, do jakiegokolwiek innego serwisu, czy w ogóle do internetu. Skoro nawet Zuckerberg nie potrafi na własnym serwisie zabezpieczyć swoich prywatnych zdjęć, to co mają zrobić przeciętni użytkownicy?

Wszyscy uwielbiamy badania polegające na udowadnianiu tego, co wiadomo już od dawna. Zwłaszcza, jeśli dotyczą one mediów społecznościowych, które rozwijają się szybciej niż jakikolwiek badacz, naukowiec czy ekspert potrafi zanalizować nowe zjawiska, opisać, okrasić mniej lub bardziej sensownymi wykresami i sentencjami i “puścić w internety” albo lepiej - wydać papierową książkę.

Carrier IQ to firma, która ostatnio znalazła się pod gradem oskarżeń o śledzenie milionów użytkowników w Stanach Zjednoczonych. Największa burza przeszła przez Androida, który z rozpędu oskarżony został o śledzenie każdego ruchu, każdej wiadomości, dosłownie wszystkiego, co robią użytkownicy. Jednak tym razem to nie Google jest winny, a producenci sprzętu i operatorzy, którzy korzystają z usług Carrier IQ. Sprawa wciąż się rozwija, ale dotychczasowe ujawnione informacje nie napawają optymizmem i potwierdzają, że tak naprawdę nikogo nie obchodzi nasze pozwolenie na zbieranie danych.

Mark Zuckerberg przemówił do swojego liczącego prawie miliard osób ludu. Właściwie to nie bezpośrednio do niego, ale do osób, które śledzą oficjalny blog Facebooka. W długim przemówieniu Wielce Panujący Mark zapewnił poddanych, że ich prywatność jest najważniejsza, że Facebook to państwo prawa i od teraz przyjmie też zasady Federalnej Komisji Handlu. Poinformował też, że w związku z tym stworzył dwa nowe korporacyjne stanowiska urzędnicze - Głównego Specjalisty ds. Prywatności zajmującego się polityką prywatności i dla Głównego Specjalisty ds. Prywatności zajmującego się produktami. Wszystko w imię dobra obywateli.

Europejczycy może przepadają za Facebookiem i chętnie go używają, za to ustawodawcy prawa europejskiego już niekoniecznie. Komisja Europejska pracuje nad aktualizacją dyrektywy o ochronie danych osobowych, która jeśli wejdzie w życie zmusi Facebooka do dosyć poważnych z punktu zarobkowego zmian. Użytkownik, by otrzymywać spersonalizowane reklamy, będzie musiał zgodzić się na wykorzystywanie jego danych w tym celu. Sprawa oczywiście jest kontrowersyjna, ale równolegle wychodzą na jaw ciekawe wiadomości dotyczące tego, co Facebook o nas wie i przechowuje, ale nie chce się przyznać, że to robi.

Stali czytelnicy Spider’s Web pewnie zauważyli, że nie przepadam za Facebookiem. To jak najbardziej prawda - uważam Facebooka za fascynujące i wielkie, choć bardzo nieprzyjazne i niepokojące zjawisko, które eksponuje wiele zalet, ale jednocześnie więcej wad współczesnego internetu. Facebook nigdy nie był nastawiony na użytkownika i nigdy nie twierdził, że to on jest najważniejszy. Wprowadzane zmiany nie są zorientowane na użytkownika - jeśli użytkownikowi dzieje się lepiej, to tylko rykoszetem. Dla Facebooka Facebook jest najważniejszy i chociaż to nie dziwi, to naturalne jest też, że w pewnym momencie użytownik może powiedzieć “dosyć”. Tylko ciekawe na jak długo.

Prawie nikt nie przepada za Facebookiem. I tak większość z niego korzysta. Co się jednak stanie, gdy ktoś powie stanowcze “nie” i postanowi stworzyć AntyFacebooka? Powstanie Unthink, szumny projekt z dosyć słusznymi postulatami i kompletnie nieprzygotowany na start. Ciężko cokolwiek wróżyć odnośnie Unthink - szum, który wytworzył się wokół serwisu pokazuje, że Facebook staje się coraz większym “wrogiem publicznym numer 1, jednak sam Uthink mocno rozczarowuje. I paradoksalnie pokazuje kilka ciekawych, chociaż kiepsko stworzonych rozwiązań.

Jesteśmy dopiero na początku rewolucji reklamowej. Prywatność w sieci i nie tylko zaczyna być pustym, nieaktualnym sloganem. Wszystko może być potencjalnym źródłem informacji o naszych przyzwyczajeniach i aktywnościach, które potem można wykorzystać do jeszcze sprawniejszego pozycjonowania reklam. Następne w kolejce są Visa i MasterCard, które chcą wejść w zyskowny rynek i proponuą wykorzystywanie informacji o zakupach dokonanych za pomocą kart kredytowych do lepszego targetowania reklam.

Im dłużej korzystam z Google Plus tym większy podziw wzbudza we mnie ogrom pracy w niego włożonej. I coraz wyraźniej widać, że drogi Facebooka i Plusa się rozchodzą - oba serwisy tworzone są pod tym samym hasłem jak najbardziej wiernego oddania rzeczywistych relacji i aktywności, ale z dwoma kompletnie różnymi wykonaniami. Facebook stawia na dzielenie się wszystkim, Plus na intymność i przejrzystość. Jednak strategia Google’a jest wyraźniejsza i wydaje się bardziej “ludzka”.

Gdy my dyskutujemy o prywatności i o udostępnianiu danych w internecie Reddit wpadł na pomysł strollowania Facebooka. Udało się - Facebook przestał wyrabiać się z wysyłaniem płyt CD z danymi do użytkowników. Wszystko przez unijną dyrektywę dotyczącą ochrony danych osobowych, która skłania Facebooka do wysłania kompletnej historii z danymi do użytkownika, w tym przypadku na płycie CD. Zawiera ona plik PDF o przeciętnej długości tysiąca stron i wadze 100 megabajtów. Okazało się, że nie potrzeba wcale ataków DDoS i podobnych aktywności by utrudnić Facebookowi funkcjonowanie.

Facebook i Google wespół z innymi robią co tylko mogą, byśmy używali prawdziwych imion i nazwisk w internecie. Niektórzy się buntują, reszta argumentuje, że prawdziwe dane urealniają postać i pozytywnie wpływają na dyskusję oraz na wiarygodność postaci w sieci. A oto krótka historia o tym, że takie obostrzenia mogą narobić też więcej kłopotu niż wirtualne podpisywanie się nickami.

Wojna na temat konieczności używania prawdziwych nazwisk kontra pseudonimów rozgorzała na nowo dzięki Google Plus. Czy wymuszanie na użytkownikach podpisywania się jest fair? Czy naprawdę będzie to zapobiegać spamowaniu i niekulturalnemu zachowaniu? A może jest to po prostu sprytna sztuczka na wyciągnięcie od użytkowników danych osobowych? Raczej to ostatnie, bo używanie pseudonimu nie jest jednoznaczne z anonimowością. Nie jest i nigdy nie było, choć giganci próbują nam wmówić co innego.

Zainwestowali 500 tys. złotych i pracowali nad serwisem 3 lata - dużo i długo. Ale już ruszyli i plany mają ambitne - 500 tys. użytkowników w ciągu pierwszego roku i 5 milionów w ciągu 3 lat. Privacy Protector - tak nazywa się polski start-up, który chce ochronić nasze dane w sieci (nie za darmo oczywiście). Po to by nikt bez naszej wiedzy z nich komercyjnie i niekomercyjnie nie korzystał.

Ruchy Facebooka, z racji coraz większego zasięgu i obecności praktycznie wszędzie, stają się coraz głośniej komentowane. Wokół samego serwisu coraz częściej tworzy się negatywna atmosfera braku prywatności i myślenia za użytkownika. Świetnie widać to na przykładzie niedawno wprowadzonej w Europie funkcji rozpoznawania twarzy - szum, jaki powstał wokół niej jest niepokojący dla samego Facebooka. Co ciekawe ta sama funkcja działa w Stanach Zjednoczonych już od pół roku i nie było tam aż takich kontrowersji. Prawdopodobnie nie chodzi o samo rozpoznawanie twarzy, tylko o sposób wprowadzenia i nie wyjaśnienie użytkownikom o co chodzi. Tu Facebook popełnił błąd.

Kiedy niecałe dwa miesiące temu wyraziłem swoje oburzenie w związku z publikacją na Facebooku mojego prywatnego e-maila do pewnej osoby, posypały się na mnie gromy (bardzo łagodnie mówiąc). Mało kto zwrócił wtedy uwagę na coś dla mnie najważniejszego - zachowanie podstawowego prawa, jakim jest prywatność korespondencji. Nieposzanowanie tego prawa może bowiem skutkować bardzo nieprzyjemnymi konsekwencjami (które i mnie wtedy dosięgnęły).

Dynamiczny rozwój internetu sprawia, że coraz więcej firm zaczyna interesować się jego użytkownikami. Najcenniejszym środkiem jest informacja. Dzięki niej wiele firm zajmujących się handlem w sieci, ale także zwykli spamerzy mogą dotrzeć do nas z wyselekcjonowaną treścią, która wzbudzi nasze zainteresowanie. Odpowiednio dobrana treść i reklamowane produkty, które trafiają w nasz gust decydują o powodzeniu lub porażce kampanii marketingowej firmy.

Przykra sprawa. Wysłałem e-maila do pewnej osoby. E-mail miał charakter prywatno-biznesowy. Osoba ta opublikowała pełną treść tej korespondencji z podaniem mojego imienia i nazwiska oraz wytłumaczeniem kontekstowym kim jestem w co najmniej dwóch mediach społecznościowych (o których wiem), przy okazji okraszając ją niewybrednym, ośmieszającym mnie komentarzem. Nie trudno się domyśleć, że wywołało to kolejne negatywne komentarze na mój temat.

To będzie rok tabletu! To będzie rok Androida! To będzie rok Apple! Wszytko prawda, ale to już mniej więcej wiemy. Ciekawe są rzeczy, których jeszcze nie wiemy. Oto lista trendów, które będę śledził w przyszłym roku.